224
12. Xarakter deb, faoliyat va muloqat chog‗ida, o‗ziga va odamlarga, atrof-muhitga
nisbatan turg‗un namoyon bo‗ladigan va shunga o‗xshash xolatlarida
shaxsga xos axloq
shakllarini sabab bo‗ladigan shaxsning individual xossalarini jamlanmasi tushuniladi
13. Iroda deb, inson ichki va tashqi to‗siqlarni yengib o‗tishida o‗zining ahloqini va
faoliyatini ongli ravishda tartibga solishi tushuniladi.
14. Hissiyot deb, insonning boshqa odamlarga, obektlarga, borliq jarayonlarga nisbatan
turg‗un sezgilar tushuniladi.
15. Asoslash dalillari deb, shaxs faolligini va uning faoliyatining yo‗nalganligini
rag‗batlantiruvchi faktorlar orqali chaqirish tushuniladi.
16. Sug‗urtalash jamiyatning ijtimoiy iqtisodiy tizimining zaruriy elementi hisoblanib,
kutilmagan tabiiy, texnogen va boshqa xolatlarda moddiy rag‗batlantirishning buzulishlarini
tiklash kafolatini vakili bo‗ladi.
17. Хabar berish – 2 ta oddiy gapdan oshmaydigan hajmda xabar berish yoki qisqa
audiovizual axborot yetkazish jarayoni
18. Аxborotlash –yanada detallashgan audiovizual axborot yoki 10 soniya davomidagi
videoqator
shaklida yetkazish jarayoni
19. Тayyorlanish –bilimlarni FV va terroristik aktlar sharoitida harakatlanishning
boshlang‗ich ko‗nikmalarni shakllantirish bo‗yicha axborotlarni (10- 12 soniya davomidagi
roliklar, elektron plakatlar, diktorlik xabari tarzida) yetkazish jarayoni.
20. ―Hayot faoliyati xavfsizligi madaniyati‖ (HFXM)- insonni ijtimoiy uyushmasining
xolati bo‗lib, hayot faoliyati jarayonida ma‘lum darajada uning xavfsizligini
ta‘minlovchisidir.
21. Кuzatish – odamlarni ommaviy yig‗ilish joylarida huquqiy tartib-qoidalarning
xolatini baholash va ijtimoiy havfli harakatlarning oldini olish maqsadida videonazorat qilish
jarayoni
21. Birdamlik- bu insonlarning o‗zini odatlari, qiziqishlari, hayajonlari,
qarashlari bilan
birligidir.
22. Postulat - haqiqatligi ayon bo‗lmasa ham, isbotsiz qabul qilinadigan qoida.
23. Madaniyat xalqning yoki bir gurux xalqlarning hayotni, yutuqlarni, ijodiyotini
namoyon qilishni jamlanmasidan iborat bo‗lib, (lotincha cultura- haydamoq, ishlamoq,
tarbiyalamoq, rivojlantirmoq, qadriga yetmoq) –tarixan ma‘lum darajada jamiyatning,
insonning ijod kuchlari va layoqatini rivojlanishi bo‗lib, u odamlar hayotini va faoliyatini
tashkil etish shakllari va turlarida, o‗zaro munosabatlarida, hamda
ular tomonidan yaratilgan
moddiy va ma‘naviy qadriyatlarida gavdalanadi.
24. Madaniyatni shakllantirish deganda shunday jarayon tushuniladiki, uning tashkil
etuvchilari bo‗lib, maqsad va vazifalarni o‗rnatish va to‗g‗rilash, HFXMning asosiy usul va
yo‗nalishlarini shakllantirish, HFXMning meyoriy huquqiy va o‗quv-uslubiy asoslarini ishlab
chiqish, madaniy- informatsion ta‘sirning samarali uslublarini uchratish va takomillashtirish
va b. tushuniladi.
25. Klassifikatsiya kriteriyalari deb obektlarni o‗zaro taqqoslash uchun ajratib turadigan
alomatlari tushuniladi.
26. Ijtimoiy sinf
deb iyerarxik tartibda, bir jamiyat doirasida uning a‘zolaridagi o‗xshash
qadriyatlar, qiziqish va ahloqqa ega bo‗lgan, nisbatan turg‗un jamlanma tushuniladi.
27. Eng yuksak maqsad deb, insonlarni konkret, tarixan yetilgan masalalarni xal etishi
uchun birlashgan universal va absolyut qadriyatli yanada umumiyroq, faol ongini tashkil
etuvchi kuch sifatida ezgulik va zarurat haqida tasavvuridir.
28. Qadriyat – shaxsiy va jamoat ezguligi nuqtai nazaridan inson tomonidan musbat
baholanuvchi ma‘lum hodisalar voqeligining yig‗indisidir.
29. Ezgulik - insonni pozitiv ehtiyojlarini qoniqtirish
nuqtai nazaridan ijtimoiy
rivojlanishga ko‗maklashuvchi predmet va hodisalarning ijobiy qadriyatlarini belgilovchi
umumiy tushunchadir.
225
30.
Temperament deb, insonning ruhiy faoliyatini dinamik xususiyatlari (tezlik darajasi,
ritm, asabiy jarayon va xolatlarni intensivligi, o‗zini tutish xolatlari, faoliyatning individual
uslubi) tushuniladi.
31. Xarakter deb, faoliyat va muloqat chog‗ida, o‗ziga va odamlarga, atrof-muhitga nisbatan
turg‗un namoyon bo‗ladigan va shunga o‗xshash xolatlarida shaxsga xos axloq shakllarining
individual xossalarini jamlanmasi tushuniladi.
32.
Dalillashltirish deb, shaxsning faolligini va faoliyatining yo‗nalganligini
rag‗batlantirishini chaqirish faktorlarining jamlanmasi tushuniladi.
33. Mahorat - bu har qanday bosqichda inson ongi tomonidan boshqariladigan harakatni
bajarish qobiliyatidir.
34. Amaliy ish - bu o'qituvchilarning rahbarligi ostida talabalar oldindan
belgilangan rejaga
muvofiq amaliy topshiriqlarni bajaradigan mashg'ulot shakli
