-mustaqil ta’lim topshiriqlar

 
PORTLAND SEMENT VA OQ SEMENT ISHLAB CHIQARISH 
TEXNOLOGIYASI MAVZUSI BO`YICHA MUSTAQIL TOPSHIRIQLAR 
Topshiriqni bajarish uchun zarur bo`lgan qisqacha nazariy va hisobiy 
ma’lumotlar 
4.1. Oq portlandtsement – bu tarkibida ozgina (0,3 – 0,45%gacha) temir 
oksidi bo’lgan oq klinkerni mayda tuyishdan hosil bo’ladigan gidravlik bog’lovchi 
modda. Klinkerni tuyayotganda 15% gacha gidravlik yoki 10%gacha inert 
qo’shilmalar qo’shishga, shuningdek tishlashish muddatlarini keragicha o’zgartirib 
turish uchun SO
3
ga hisoblaganda ko’pi bilan 3% gips solish ruxsat etiladi. Gips va 
qo’shilma tuyilganidan keyin ana shu nav tsement uchun belgilangan darajada oq 
bo’lishi kerak.
Oq tsement klinkerining mineralogik tarkibi. Portlandtsement klinkeri 
minerallari tarkibida qanday oksid borligiga qarab xar xil rangda bo’ladi. Masalan, 
kal’tsiy silikatlari oq, C3S, chunonchi, C2S dan oqroq. Ayniqsa uch kal’tsiy 
alyuminat oppoqligi bilan ajralib turadi. To’rt kal’tsiy alyumoferrit temir oksidlari 
tufayli qoraroq tusda, shu sababli odatdagi portlandtsement kulrang-yashil tusda 
bo’ladi. Demak, klinkerda buyovchi oksidlar, ayniqsa Fe2O3 bo’lmasa, bunday 
tsement oq rangli bo’ladi. SHunday qilib oq portlandtsement ishlab chiqarishdagi 
asosiy vazifa, tarkibida temir oksidi bo’lmagan yoki juda oz miqdorda bo’lgan 
xom ashyoni ishlatishdan iboratdir. Bunday klinkerda S4AF ham deyarli 
bo’lmaydi. Biroq ma’lum kimyoviy tarkibli xom ashyoni ishlatishning o’zi 
nihoyatda oq portlandtsement ishlash uchun kifoya qilmaydi. Bo’yovchi oksidlar 
tsementga yoqilg’i kulidan yoki tuyayotganda sharlardan yo tegirmonning po’lat 
qoplamidan o’tishi mumkin. SHuning uchun klinkerni kuydirayotganda kulsiz 
suyuq va gazsimon yoqilg’i ishlatiladi. Klinker kuydirib bo’lgan zaxotiyoq 
«oqlanadi». Buning uchun qaytarish muhit ta’siriga uchratiladi. SHunda klinker 
tarkibida bo’lgan Fe
2
O
3
ko’rinishidagi temir oksidi kamroq bo’yaydigan Fe3O4 ga 
aylanadi va tsement yanada oqaradi. 

Download 0,66 Mb.