|
N. O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi
|
| bet | 21/57 | | Sana | 15.11.2023 | | Hajmi | 4,17 Mb. | | #99118 |
Bog'liq KO‘TARISH, TRANSPORT majmuaTishli to'xtatgichlar. Tishli to‘xtatgichlar yuk ko‘tarish me- xanizmi yuritmasining vali 2 ga o‘rnatilgan tishli g‘ildirak 1, mexanizmning qo‘zg‘almas elementiga o‘rnatilgan o‘q 3 va shu o‘qqa o‘rnatilgan tirgak 4 (sobachka)dan tashkil topadi (44- rasm). Yuk ko‘tarilayotganda tishli g‘ildirak 1 val 2 bilan birga rasmda ko‘rsatilgan yo‘nalishda aylanadi, tirgak esa bemalol g‘ildirakning tishidan sirpanib o‘taveradi. Agar valning yo‘na- lishi o‘zgarsa, tirgak tishli g‘ildirak tishiga tiralib qoladi va ko‘tarish mexanizmi to‘xtaydi. Yukni pastga tushirish kerak bo‘lganda tirgakni tishli g‘ildirak tishi bilan ilashishdan chi- qarish kerak.
Tishli g'ildirakning asosiy parametrlari:
g‘ildirak tishining tashqi diametri (tish uchidan o‘tgan aylana diametri), mm, D = m-z;
64
44-rasm. Tishli to‘xtatgich sxemasi.
ilashish moduli, mm, m = 6...10 olinadi;
g‘ildirak tishlari soni, z = 10...30;
g‘ildirak tishlarining uzunligi (tishli g‘ildirak eni), mm, b = ^-m;
tish uzunligi koeffitsienti ^=m; ^ = 3...6 olinadi;
tish qadami, mm, t = л-т;
tish tubining eni, mm, a = 1,5 m;
tish uchining eni, mm, 5 = 0,3-1;
tish balandligi, mm, h = (0,75... 1) m.
Tishli gildirakni hisoblash. Tishli g‘ildirak tishi tirgak bilan uchrashganda eng xavfli holat vujudga keladi, chunki tirgak g‘ildirak tishiga zarb bilan uriladi.
G‘ildirak tishining va tirgakning mustahkamligi quyidagicha tekshiriladi:
(80)
q = F < |q| —
b mm
bu yerda: q — tish uchidagi chiziqli bosim; F — aylanma kuch, f = —; T — g‘ildirak validagi burovchi moment, N - mm; D
5— Ko‘tarish, transport mashinalari 65
\q\ — dinamik yuklama xarakterini hisobga oluvchi ruxsat etilgan bosim (qiymati g‘ildirak materialiga qarab 12-jadvaldan olinadi).
Tekshiruv hisoblash (80) formula bo‘yicha olib boriladi.
Tishli g‘ildirakning o‘lchamlarini topish kerak bo‘lsa, hisoblash quyidagi tartibda bajariladi:
Hashish modulining miqdori aniqlanadi:
(81)
m = 1,753 Z—,
\MOeg]
bu yerda: [a ] — ruxsat etilgan kuchlanish:
la eg|
|a eg | =
a m
n
°ok
n
cho‘yan materiallar uchun
po‘lat materiallar uchun
(82)
yuqoridagi formula bo‘yicha tashqi ilashishli g‘ildirak moduli aniqlanadi (bunday ilashmada a = 1,5 m olinadi).
Agar ilashma ichki ilashishli bo‘lsa, formulasi yordamida aniqlanadi (ichki ilashmali g‘ildirak tish- larida a = 3 m olingani uchun tishning mustahkamligi yuqori bo‘ladi).
m = 1,K
' т
V z[o eg]
(83)
G‘ildirakning qolgan o‘lchamlari aniqlanadi.
|
| |
