Namlab isitib ishlash tartibi
Namlab-isitib ishlov berishga turli materiallar har xil ta ’sir etadi,
u materialning olali tarkibiga, buralish darajasiga, materialning
o'rilishiga, ishlov beriladigan detaining qalinligiga va x.k.ga bog‘liq.
shuning uchun talab qilingan sifatni ta ’minlash, material xossasini
saqlash, ish unumini oshirish, ishlov berish tartibini to ‘g‘ri tanlash
va unga rioya qilish kerak.
Namlab-isitib ishlash tartibi deganda ish sifatini ta’minlovich
temperatura, namlik, ulaming ta ’sir etish davomiyligi va bosimi
hamda ulaming o ‘zaro bog‘liqligi tushuniladi. Ishlov berish jarayonini
tezlashtirishga ta ’sir etuvchilardan biri namlik bo‘lib, uning miqdori
material turiga bog‘liq. ortiqcha namlik ishlov berish vaqtini uzaytiradi,
ish unumini pasaytiradi, sifatini yomonlashtiradi.
Material o‘z xossasini o ‘zgartirmaydigan darajagacha isitiladi. Harorat,
tolaning issiqbardoshligiga bog‘liq. Yo‘l qo‘yiladigan ortiqcha qizdirish
mustaxkamlikni pasaytiradi va rangini o‘zgaitiradi, hatto materialni
yemiradi. Dazmollash sirtining buyumga tegib turish davomiyligi
dazmollanayotgan buyumning materialiga va qilinligiga bog‘liq.
Shaklni saqlash uchun namlikni yo‘qotish kerak, ya’ni buyumlar
issiq havo yoki issiq bug1 ta ’sirida quritiladi, bunda nam so‘rib olinadi,
materialga issiq havo purkab quritiladi.
Issiqlik-namlik ishlovi dazmollash (dazmol bilan), presslash (press
yordam ida) va bug‘lash (bug1 m anekenlari yordam ida) orqali
bajariladi.
4.2.Detallami termofiksatsiyalash to'g‘risida qisqacha ma’lumot
Tikuvchilik sanoati hamda maishiy xizmat ko‘rsatish tarmog‘i
xodimlari oldiga qo‘yilgan asosiy vazifalradan biri - kiyim sifatini
yaxshilashdir.
51
Tikuvchilikni rivojlantirishdagi m uhim ilg‘or yo‘nalishlardan bin
tennofiksatsiya metodini, ya’ni ust kiyim detallariga boshqa material
yopishtirish m etodini joriy qilishdan iborat. Boshqa m aterial
y o p is h tir ilg a n
d e ta l la r
k iy im n in g
ta s h q i
k o 'r in is h in i
ko ‘rkam lashtiradi va kiyish davom ida shaklini o ‘zgartirmaydi.
Detallarga bir tomoniga yelim qoplangan qotirmalik materiallar
yopishtiriladi. Ust kiyimda kiyim old bo‘lagi, adip, ustki yoqa,
ostki yoqa, cho‘ntak qopqoqlar, listochkalar kabi detallarga qotirma
yopishtiriladi. Kiyimning ayrim joylari kiyim old bo‘lagining bo‘rti
atroflari, kiyim old bo'lagining qirqm a yon qismlari, koketkalar
hamda detallarning qirqimlari: kiyim etagi, yeng uchi, yoqa va yeng
o ‘mizlari, yon cho‘ntaklarning qirqimlari va xokazoni puxtalash
uchun ham qotirmalar yopishtiriladi.
Detallarga yopishtirish uchun ip gazlama va viskozaasosidagi
bir tom oniga yelim qoplangan ham da n o to ‘qim a m ateriallar
ishlatiladi.
Qotirmalik materiallardan bichiladigan detallar asosiy detallardan
0,3-0,5 sm ensizroq bo ‘lishi, qotirm aning qirqma chetlari ulash
choklariga 0,1-0,2 sm kirib turishi kerak. Y opishtirish uchun
mo‘ljalingan qotirmalik materiallardan tikilgan detallarning bo‘ylama
ipi avradetallaridagi bo ‘ylama ip yo‘nalishida bo‘lishi lozim.
Elim qoplamali gazlamalardan bichilgan qotirmalik detallar asosiy
detallaiiga vitachkalar, bo ‘rtm alar tikishdan, cho‘ntaklarni ishlash
va ulami boshqa detallarga biriktirishdan oldin, ya’ni biriktirish chokini
tikishdan oldin yopishtiriladi.
Detallarga qotirma yopishtirish jarayoni namlab-isitib ishlash yo‘li
bilan amalga oshiriladi. Qotirm alam i asosiy detallarga biriktirishda
oldin asosiy detal o ‘ngini pastga qilib q o ‘yiladi, so‘ngra yelim
qoplangan qotirmalik material asosiy detaining teskari tomoniga
qo‘yiladi. Yengil kiyimda qotinnalik materiallardan bichilgan detallar
yoqa, manjet, cho‘ntakqopqoq, listochka, belbog‘, b o rty o k ia d ip
va boshqa detallar pastki asosining teskari tomoniga q o ‘yiladi va
dazmollab yopishtiriladi.
Qotirmalik detallami asosiy detallarga yopishtirishda gazlamalardagi
tolalar tarkibiga qarab ma’lum texnologik rejimlarga rioya qilish zarur.
52
|
