VIII.2. Quduqlardan qazib olinayotgan neftning tarkibi va undagi

Download 2,57 Mb. Pdf ko'rish
bet	57/154
Sana	28.11.2023
Hajmi	2,57 Mb.
	#106996

1 ... 53 54 55 56 57 58 59 60 ... 154

Bog'liq
N. X. Ermatov, D. G‘. Azizova, N. M. Avlayarova, B. Yu. Nomozov,

Neft tarkibidagi mineral tuzlar.

VIII.2. Quduqlardan qazib olinayotgan neftning tarkibi va undagi
qo`shimchalarning salbiy ta‘sirlari
Konlardan qazib olinayotgan neft tarkibida organik va noorganik (СО
2
Н
2
S)
gazlar, mineral tuzlar, qatlam suvlari va mexanik qo`shimchalar bo`ladi. Bir tonna
neft tarkibida qatlam suvining miqdori 200 – 300 kg bo`lib, ayrim hollarda uning
miqdori 900 kg ga yetadi.
Bir tonna neft tarkibida organik gazlar miqdori 50 – 100 m
3
kubni tashkil
qiladi. Qatlam suvi tarkibida erigan mineral tuzlar miqdori 2500 mg gacha bo`lishi
mumkin. Neft tarkibidagi mexanik qo`shimchalar qum, tuproq zarrachalaridan hamda
karroziya mahsulotlaridan tashqil topgan bo`ladi. Yuqorida keltirilgan qo`shimchalar
jo`natish, saqlash va qayta ishlash jarayonlariga, neftdan olinayotgan mahsulotlar
tarkibiga katta ta‘sir ko`rsatadi.
Neft tarkibida suvning bo`lishi quvurda jo`natilayotgan mahsulot miqdorini
oshiradi. Bu o`z navbatida tashish harajatlarini qimmatlashtiradi. Neft tarkibida suv
miqdori 0,1 % bo`lgan holda ham rektifikatsiya kolonnasida neftning ko`pirishini
sodir etib, texnologik jarayonning normal kechishiga salbiy ta‘sir ko`rsatadi.
Neft tarkibidagi yengil uglevodorodlar (С
2
– С
5
) foydali mahsulot bo`lib, ular
tarkibidan sanoat miqiyosida ishlatiladigan suyuq motor yog`lari, spirtlar, sintetik
kauchik, o`gitlar, sun‘iy tolalar, parfyumeriyada ishlatiladigan moddalar va boshqalar
olinadi. Shuning uchun ularni texnologik jarayonlarida isrof bo`lmasligini ta‘minlash
va qayta ishlash uchun saqlash kerak bo`ladi.
Neft tarkibidagi mineral tuzlar.
Neft tarkibida mineral tuzlarning bo`lishi quvur va jihozlarning errozik
yemirilishini sodir etadi. Neftni qayta ishlashni qiyinlashtiradi hamda sovutgichlarda,
qizdirgichlarda, issiqlik almashtiruvchi uskunalarda qoldiqlar hosil bo`lib, issiqlik
berish koeffitsiyentini kamaytiradi va tezda ishdan chiqishiga olib keladi.
Neft tarkibida kristall ko`rinishidagi mineral tuzlarning bo`lishi: quvurlarni,
jihozlarni va qayta ishlash qurilmalarini karroziyalanishiga olib keladi, emulsiya
turg`unligini oshiradi, neftni qayta ishlash jarayonlarini qiyinlashtiradi.

100
Barcha qo`shimchalardan tozalash jarayoni kon havzasida joylashgan – neftni
kompleks tayyorlash qurilmalari (NKTQ) da amalga oshiriladi. Bu qurilmada
suvsizlantirish, gazsizlantirish va tuzsizlantirish jarayonlari amalga oshiriladi va
tozalangan neft quvurlari orqali neftni qayta ishlash zavodi (NKIZ) ga yuboriladi.
Jo`natishga tayyorlangan neftning tarkibi quyidagicha bo`lishi kerak: mineral
tuzlar miqdori 50 mg/l, mexanik qo`shimchalar 0,05 % va suvning miqdori 65 % dan
ortiq bo`lmasligi kerak.

Download 2,57 Mb.

1 ... 53 54 55 56 57 58 59 60 ... 154

Download 2,57 Mb.

Pdf ko'rish