|
Namangan Institute of Engineering and Technology nammti uz
Pdf ko'rish
|
| bet | 161/693 | | Sana | 13.05.2024 | | Hajmi | 15,56 Mb. | | #228860 |
Bog'liq Тўплам№
Nomi
Yoqilg‘i yonishidan hosil bo‘lgan mahsulot
Chala
To‘liq
1
Yoqilg‘i uglerodi C
CO
CO
2
2
Yoqilg‘i azoti N
NO
NO
2
3
Yoqilg‘i oltingurguti S
H
2
S
SO
2
, SO
3
4
Yoqilg‘i vodorodi H
OH
H
2
O
5
Metan CH
4
CO, C
20
H
12
CO
2
, H
2
O
1-jadval. Sanoat sohalarining atmosferani ifloslantirish ulushi: 1 — issiqlik elektr
stansiyalari; 2 — qora metallurgiya; 3 — rangli metallurgiya; 4 — neft kimyosi; 5 — avtomobil
transporti; 6 — qurilish materiallari sanoati.
Elektr stansiyalardan tashlanayotgan turli moddalar biosferaga zararli ta’sir qilmoqda. Shu
munosabat bilan IESlarning atrof-muhitga ta’sirini kamaytirish dolzarb muammolardan biri bo‘lib
qolmoqda. Mamlakatimizda atrof-muhitni himoyalash bo‘yicha qator chora-tadbirlar ko‘rilmoqda.
Ularda, hozir yashab kelayotgan va kelajak avlodlar uchun himoyalash maqsadida va ilmga
asoslangan holda, yerdan va uning boyliklaridan, suv resurslaridan va hayvonot olamidan oqilona
foydalanish, hamda havo va suvlarni toza saqlash, tabiiy boyliklarning qayta tiklanishini ta’minlash
va inson atrofidagi muhitni yaxshilash uchun qator qarorlar qabul qilinmoqda va bu ishlar amalga
oshirilmoqda. Elektr stansiyalardan tashlanayotgan turli moddalar «biosfera» deb ataladigan tirik
tabiatning butun majmuasiga zararli ta’sir qilmoqda. Biosfera yer yuzasiga yaqin joylashgan
atmosfera qatlamidan, yerning ustki yuzasi va suv akvatoriyasidan iborat. Masalan, IESlarning
gazsimon tashlamalarida zararli moddalarga azot oksidlari (NO
X
=NO+NO
2
) va oltingugurt oksidlari
(SO
X
=SO
2
+SO
3
) hamda chang va qattiq kul zarrachalari, vannadiy (V) oksidi (V
2
O
5
) kiradi. Undan
tashqari, yoqilg‘ining chala yonishida tutun gazlarida uglerod (II) oksid, CH
4
kabi uglevodorodlar, C
2
H
4
, benz(a)piren C
20
H
12
va qorakuya (saja) bo‘lishi mumkin.
Elektr stansiyalarning oqava suvlarida erigan anorganik zaharli moddalar (kislota, ishqorlar),
molekulali — erigan organik moddalar (moy qoldiqlari, suv bilan mazutning aralashishidan qolgan
polimer- uglevodorod birikmalari), kolloid tizimlari, erigan gazlar, erimagan qattiq qo‘shimchalar va
boshqalar bo‘lishi mumkin. Oqova suvlarning ko‘p iflosliklari suv havzalaridagi o‘simlik va hayvonot
dunyosi uchun zaharlidir, boshqalari esa parchalanishdan keyin suvdagi kislorodni faol yutib
yuboradi, oqibatda biosferaning nobud bo‘lishiga olib kelishi mumkin. Shuning uchun IESlarning
hamma oqova suvlari tozalanadi, tabiiy suv havzalariga tashlanishdan avval ularning ifloslanish
darajasi nazorat qilib turiladi. IES tashlamalari, ifloslantiruvchi moddalarning tashlamalariga ko‘ra
|
| |
