Namangan Institute of Engineering and Technology
nammti.uz
10.25.2023
Pg.28
радиуси;
3
- қамров бурчагининг ½ қисми,
q
занжирнинг узунлик бирлигига тўғри келган
оғирлиги,
Н/м.
Таранглаш ролигини қайишқоқ втулкаси бикрлигини ҳисоблаш формуласи қуйидагича
бўлади:
)
4
(
2
cos
1
2
cos
2
3
3
3
3
э
u
т
Т
l
qr
f
С
(2)
бу ерда,
m
таранглаш ролиги қайишқоқ (резинали) втулкасини деформацияси
қиймати.
Изланишлар натижасида қайишқоқ втулка бикрлигини таранглаш ролиги радиусига ва
занжир билан ишқаланиш коэффициентига боғлиқлик графиклари олинди (2-расмга қаранг).
Олинган графиклар таҳлили шуни кўрсатдики, таранглаш ролиги радиусини ортиши билан
қайишқоқ втулка қайишқоқлик коэффициенти чизиқсиз қонуниятда ортиб боради. Жумладан
таранглаш ролиги радиуси
м
3
10
0
,
2
дан
м
3
10
5
гача кўпайганда бикрлик
м
Н
/
10
0
,
1
3
дан
м
Н
/
10
6
,
5
3
гача ортиб боради. Буни шу билан изохлаш мумкинки, таранглаш ролиги
радиусини ортиши билан занжирни қайишқоқ втулкага таъсири ҳам ортади, унинг
деформацияланиши кўпаяди.
Ишқаланиш коэффициенти
0,10 бўлганида ва
рад
425
,
0
3
ҳолатида, қайишқоқ втулка
бикрлиги
м
Н
/
10
85
,
1
3
бўлади. Агарда ишқаланиш коэффициенти
0,16 бўлса,
рад
34
,
0
3
ҳолатида қайишқоқ втулка бикрлиги
м
Н
/
10
95
,
7
3
бўлади. Юқорида
таъкидланганидек, занжирни тебранишлари
мм
0
,
3
0
,
2
дан ошмаслиги инобатга олинса,
қамров бурчагини кўпайтириш, ишқаланиш коэффициентини камайтириш ва кичик радиусда
таранглаш ролигини тайёрлаш керак бўлади. Шунинг учун кўрилаётган занжирли узатма учун
тавсия қилинган параметрлари қуйидаги оралиқда бўлиши муҳим ҳисобланади:
м
r
рад
f
2
3
3
10
)
0
,
4
5
,
2
(
,
45
,
0
3
,
0
;
13
,
0
1
,
0
.
