Namangan muhandislik-pedagogika instituti yer usti transport tizimlari kafedrasi kasb-hunar kollejlari uchun

Download 3,05 Mb. Pdf ko'rish
bet	17/86
Sana	03.01.2024
Hajmi	3,05 Mb.
	#129851

1 ... 13 14 15 16 17 18 19 20 ... 86

Bog'liq
Чилангарлик ўқув услубий қўлланма

Umumiy ma’lumotlar
To’g’rilash va rixtovkalash chilangarlikda eng ko’p bajariladigan ishlardan bo’lib, bu
jarayonda metall va detal zagotovkalaridagi fizik nuqsonlar (g’ijimlik, egrilik) to’g’rilanadi.
To’g’rilash va rixtovkalash mohiyatidan farqlanmasa ham ish usullari foydalaniladigan
asboblar turlichadir.
Listlar va ulardan tayyorlanadigan zagotovkalarning cheti yoki o’rtasining egilishi,
g’ijimlik, notekislik ko’rinishidagi nuqsonlari bo’lishi mumkin. Ularni sovuq va qizdirish yo’li
bilan to’g’rilash usullari bor. To’g’rilash usulini buyumning ashyosi, o’lchami va bo’kilganlik
darajasiga qarab tanlanadi.
To’g’rilash taxtalarining og’irligi bolg’aga qaraganda 80-150 marta ortiq bo’lib, po’lat
yoki cho’yandan yaxlit holda yoki mustahkamlik qovurg’alari bilan tayyorlanadi. Ular
quyidagi o’lchamlarda bo’ladi: 400X400; 750X1000; 1000X1500% 1500X2000; 2000X2000;
1500X3000 mm.
Taxtaning ishchi sirti toza va silliq bo’lib, metall yoki yog’och tagliklarga o’rnatiladi.
Ko’p hollarda toblangan detallni tekislash uchun radiusli muhralardan ham
foydalaniladi. Uning korpusi U10 po’latdan tayyorlanib, og’irligi 400-500 gr. Ishchi qismiga
qattiq po’lat qotishmasidan (VK8 yoki VK6) plastinkalar o’rnatilib, ular bolg’alab tekislashda
qo’l keladi. Muhraning ishchi qismi 0,05-0,1 mm radiusda o’tkirlanadi.

- 18 -
Almashinuvchi muhrali bolg’achalar yumshoq
materiallardan tayyorlanib, bolg’aning ishchi
qismiga pona shaklida mahkamlab qo’yiladi. Bu
xildagi bolg’alar ishlov berish tamomlangan
sirtlarning
ayrim
nuqsonlarini
tekislashda
qo’llaniladi.
Almashinuvchi muhralar sifatida mis, qo’rg’oshin yoki yog’ochli muhra ishlatilishi
mumkin.Tekislagichlar (yog’och yoki metall bruslar) yupqa list va metall taxtalarni
to’g’rilashda ishlatiladi. Detallarning notekisligini ko’z bilan yoki detalga qo’yilgan taxta
oralig’idagi tirqishga qarab tekshiriladi. Mabodo, unda egri joylar bo’lsa, bo’r bilan belgilab
qo’yiladi.

Download 3,05 Mb.

1 ... 13 14 15 16 17 18 19 20 ... 86

Download 3,05 Mb.

Pdf ko'rish