- 21 -
tomonlari uzunligini qo’shib detal zagotovkasining yoyilmasini hosil qilish burchaklik va
tutqichning ichki to’g’ri burchaklari ko’rsatilgan.
Burchaklikning o’lchamlari: a
30 mm; b
70 mm; t
6 mm;. Zagotovka yoyilmasining
uzunligi:
мм
t
b
а
L
103
3
70
30
5
,
0
Tutqich o’lchamlari: a
70 mm; b
80 mm; s
60 mm; t
4 mm;. Zagotovka yoyilmasining
uzunligi:
мм
t
с
b
а
L
212
2
60
80
70
5
,
0
ga teng.
Ichi yumaloqlangan burchaklik zagotovkasining yoyilmasini hisoblash uchun
burchaklikni chizg’ich bilan qismlarga bo’lamiz. Ular qiymatlarining (a
50 mm; b
30 mm;
t
4 mm) yig’indisi burchaklik zagotovkasi yoyilmasining uzunligini tashkil qiladi.
мм
L
91
99
,
0
7
57
,
1
30
50
)
2
/
6
4
(
2
/
14
,
3
30
50
Po’lat taxtadan to’g’ri burchakli tutqich yasash uchun dastlab zagotovka yoyilmasining
uzunligi aniqlanadi: L
17,5
1
15
1
20
1
17,5
89.
Zagotovkaning uchlaridan qo’yim uchun 1
mm dan qoldirib qirqiladi va taxtaga qo’yib
to’g’rilanadi,
keyin
chizma
bo’yicha
egovlanadi.
Gidrada ikki yoqlama burchaklik yasash
rejalash,
zagotovkani
kesib
olish
va
to’g’rilashdan
keyin
bajariladi.
Tayyorlangan
zagotovkani
burchaklar
orasiga qo’yib qisilgach, bolg’a zarbi bilan
egiladi. Keyin ikkinchi uchi ham xuddi shu
usulda egiladi. Nihoyat egib bo’lingan
zagotovkani o’lcham bo’yicha egovlab
silliqlanadi.
Xomut tayyorlash (egish). Zagotovkaning uzunligi hisoblangach, egiladigan joyini
giraga vertikal o’rnatilgan tsilindr-to’g’rilagichga o’rab ploskogubtsa bilan siqiladi va atrofi
bog’lanadi. Bu ishni ikki ishchi bajarishi kerak: birinchi ishchi ploskogubtsa bilan zagotovkani
to’g’rilagichga o’rab tortib turadi, ikkinchisi bolg’a bilan o’ram atrofiga zarba berib chiqadi.
Xomut shakliga keltirishning oxirgi bosqichi ko’rsatilgandek bajariladi.
Vtulka yasash (egish). Po’lat tasmadan tsilindrsimon to’g’rilagichda vtulka yasash
uchun avval zagotovkaning uzunligi aniqlanadi. Agar vtulkaning tashqi diametri 20 mm, ichki
diametri 16 mm bo’lsa, uning o’rtacha diametri 18 mm bo’ladi. Bu holda zagotovkaning
umumiy uzunligi L
3,14
18
56,5 mm formulasi bilan aniqlanadi. Zagotovkani to’g’rilagich
bilan birgalikda giraga qisiladi (zagotovka chorak o’ram hisobida gira jag’laridan yuqoriga
chiqib turishi kerak), yumshoqroq tiqin orqali o’nga ustki to’g’rilagichni jipslab bolg’alanadi.
So’ngra uni to’g’rilagich bilan ag’darib qo’yib, ikkinchi tomoni egiladi. Tayyor bo’lgan
vtulkaning to’g’riligini o’lchov chizg’ichi bilan nazorat qilanadi.
