|
Kimyoviy reaktsiyaning kimyoviy belgi va formulalar vositasida shartli ravishda yozilishi kimyoviy tenglama deyiladi
|
| bet | 14/91 | | Sana | 26.11.2023 | | Hajmi | 0,73 Mb. | | #105837 |
Bog'liq Navoiy kon-metallurgiya kombinati navoiy davlat konchilik instit-fayllar.org1 Kimyoviy reaktsiyaning kimyoviy belgi va formulalar vositasida shartli ravishda yozilishi kimyoviy tenglama deyiladi.
Reaktsiyaning kimyoviy tenglamasiga k,arab, kanday moddalar reaktsiyaga kirishishi va kandaylari hosil bo`lishi hak,ida fikr yuritish mumkin. Reaktsiyalarning tenglamalarini tuzishda quyidagicha ish yuritiladi:
1. Tenglamaning chap qismida reaktsiyaga kirishadigan moddalarning formulalari yoziladi, sungra strelka kuyililadi. Bunda oddiy gazsimon moddalarning molekulalari deyarli doimo ikki atomdan tarkib topishini (O2, HJ, Cl2 ) yodda tutish lozim:
Mg + 02-> 2Mg0
2 . Ung kismiga (strelkadan keyin) reaktsiya natijasida hosil bo`ladigan moddalarning formulalari yoziladi:
S + O2 -> SO2
2 Oksidlar. Biri kislorod bo`lgai ikki elementdan tarkib topgan moddalar oksidlar deyiladi. Deyarli barcha kimyoviy elementlar oksidlar hosil qiladi. Xozirgi vaqttga qadar uchta elementning nodir gazlardan neon, geliy va argonning oksidlari hali olinmagan. Xalqaro nomenklaturaga muvofik;oksidlarning nomi nisbiy elektromanfiyligi kamrok, element nomi bilan nisbiy elektro-manfiyligi katta element lotincha nomininguzagiga id qo`shimchasini ko`shib hosil kilinadi. Agar element bir necha oksid hosil qiladigan bo`lsa, u holda ularning nomida elementning oksidlanish darajasi iomidan keyin qavs ichida rim rakami bilan ko`rsatiladi. Masalan, N2O — suv, FeO — temir (II) oksid, F e203 ,— temir (III) oksid, P2O3 — fosfor (III) oksid, P2O5 —fosfor (V) oksid, P4O6 tetrafosfor geksaoksid, P4O10—tetrafosfor dekaoksid, Su2O—mis (I) oksid. Kimyoviy xossalariga kura oksidlar asosli, kislotali va amfo-gsr oksidlarga bulinadi.
Oksidlar asosan 3 xil yo`l bilan olinadi:
Oddiy moddaning kislorod bilan birikishi:
S + O2 = SO2 4K + O2 = 2K2O
Murakkab moddalarni yondirish:
CH4 + 2O2 = CO2 + 2H2O.
Kislorodli birikmalar–karbonatlar, nitratlar, gidroksidlarning gizdirilganda parchalanishi:
CaSO3 = CaO + SO2
2Cu(NO3)2 = 2CuO + 4NO2 + O2
2Fe(OH)3 =Fe2O3 + 3H2O
|
| |
