|
Хisoblash - tushuntirish yozuvlarining tarkibi (ishlab chiqiladigan masalalar ro’yxati)
|
| bet | 2/6 | | Sana | 18.06.2024 | | Hajmi | 187,18 Kb. | | #264205 |
Bog'liq Azamat4. Хisoblash - tushuntirish yozuvlarining tarkibi (ishlab chiqiladigan masalalar ro’yxati):___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
5.Grafik ishlar ro’yxati (chizmalar nomi aniq ko’rsatiladi):___________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
6.Bitiruv ishi bo’yicha maslaxatchilar:
№
|
Bo’lim mavzusi
|
Maslaxatchi o’qituvchi
|
Imzo, sana
|
topshiriq berildi
|
topshiriq bajarildi
|
1.
|
|
|
|
|
2.
|
|
|
|
|
3.
|
|
|
|
|
4.
|
|
|
|
|
5.
|
|
|
|
|
6.
|
|
|
|
|
7.Bitiruv ishini bajarish rejasi:
№
|
Bitiruv ishi bosqichlari nomi
|
Bajarish muddati (sana)
|
Тekshiruvdan o’tganlik belgisi
|
1
|
|
|
|
2
|
|
|
|
3
|
|
|
|
4
|
|
|
|
5
|
|
|
|
6
|
|
|
|
7
|
|
|
|
8
|
|
|
|
9
|
|
|
|
Тopshiriq berilgan sana 2024 yil «_______» ________________ _______________
Bitiruv ish raxbari:Bo`riyev A _______________________________________
(imzo)
Тopshiriqni bajarishga oldim 2024 yil «______» _____________ _______________
(imzo)
Bitiruvchi talaba:
MUNDARIJA:
Kirish
O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyev kimyo sanoatini jadal rivojlantirish, tarmoqqa xorijiy investitsiya va zamonaviy texnologiyalarni jalb qilish masalalari bo‘yicha Kimyo sohasi – zamonaviy sanoatning «katalizatori» bo‘lib, har qanday ishlab chiqarish negizida kimyoviy jarayonlar yotadi, bu sohasiz iqtisodiyotda taraqqiyot bo‘lmaydi.
O‘zbekiston zaminida Mendeleyev jadvalidagi barcha kimyoviy elementlar mavjud, mamlakatimiz uglevodorodlarga boy bo‘lsa-da, kimyo sanoatimiz asosan qishloq xo‘jaligi uchun mineral o‘g‘it ishlab chiqarishga ixtisoslashgan. Qurilish materiallari, farmatsevtika, tekstil, mashinasozlik kabi tarmoqlar uchun zarur bo‘lgan murakkab polimerlar, katalizatorlar, reagentlar va sintetik tolalar ishlab chiqarish yo‘lga qo‘yilmagan.Buning oqibatida har yili 1,5 milliard dollarlik kimyo mahsulotlari import qilinmoqda. Ishlab chiqarilayotgan fosfor va kaliyli mineral o‘g‘itlar ham mavjud talabning faqat uchdan birini qoplaydi, xolos.Murakkab mineral o‘g‘itlar ishlab chiqarish quvvatlari 60-70 foizga eskirgani energiya resurslarining ortiqcha sarflanishi, kimyo mahsulotlari tannarxining asossiz oshishiga olib kelmoqda.
O‘tgan yildan boshlab, mineral o‘g‘itga talabni qondirish uchun 3,1 milliard dollarlik 17 ta investitsiya loyihasi amalga oshirila boshlandi. Bundan tashqari, kimyo sanoati mahsulotlarini diversifikatsiya qilish maqsadida 2025-yilgacha 4,2 milliard dollarlik yana 17 ta loyiha hayotga tatbiq etiladi. Shuning uchun, kimyo tarmog‘iga xorijiy investitsiya va zamonaviy texnologiyalarni jalb qilish, mahsulot hajmi va turini ko‘paytirish, sohaning eksport salohiyatini oshirish «O‘zkimyosanoat» aksiyadorlik jamiyatining muhim va ustuvor vazifasi bo‘lishi zarur.
Jahondagi ilg’or iqtisodiy tadqiqot markazlarining ma’lum qilishicha, XXI-asrda dunyo bo’yicha resurslar iste’moli sezilarli ravishda o’sishi, bu birinchi navbatda iqtisodiyoti rivojlanayotgan davlatlarda kuzatilishi mumkinligi haqida bashorat qilinmoqda. Bu holat jahon energetika resusrlari bazasini qo’shimcha ravishda rivojlantirishni talab etmoqda.
Shu bilan bir qatorda mustaqillikka erishganimizdan so’ng prezidentimiz tashabbusi bilan neft mustaqilligiga erishildi. Shundan so’ng bu sohaga alohida, chuqur e’tibor berila boshlandi. Respublikamizning neft-gaz sanoati xalq xo’jaligining asosiy bo’g’ini bo’lib, muhim energetika bazasi hisoblanadi.
Respublikamiz mustaqil bo’lgandan neft-gaz sanoatini rivojlantirishga katta ahamiyat berilmoqda. Ilgarigi o’z holicha ish yurituvchi neft, gaz, neft va gazni qayta ishlash tarmoqlari yagona tarmoq – “O’zbekneftgaz” milliy holding korporatsiyasiga birlashtirildi.
Bu korporatsiyaning tarkibida neft va gazni qayta ishlash bo’yicha uchta yirik korxona ishlab turibdi. Bular : “O’zneftni qayta ishlash” davlat sanoat birlashmasi, Sho’rtan va Muborakdagi gazni qayta ishlash zavodlari, “O’zneftni qayta ishlash” birlashmasi tarkibiga Farg’ona, Oltiariq va Buxorodagi neftni qayta ishlash zavodlari kiradi. Bu korxonalar uchun xomashyo neft, gaz kondensati va tabiiy gaz hisoblanadi. Gaz kondensatining kimyoviy tarkibi neftning kimyoviy tarkibiga o’xshash bo’lib, faqat qaynash tempuraturasining oxiri bilan farqlanadi. Shu sababli gaz kondensati va neftlar bir xil qurilmalarda qayta ishlanadi.
Neft va gaz kondensatini qayta ishlash ikki xil yo’nalishda amalga oshiriladi. Birinchisi yoqilg’i yo’nalishi. Buna neft va gaz kondensatini atmosfera bosimining 360° C gacha qizdirib, ulardan benzin, kerosin va dizel yoqilg’isi fraksiyalarini ajratib olinadi. Qolgan og’ir qismi-mazutni katalitik kreking, termik kreking yoki gidrokreking qurilmalariga berilib, qo’shimcha ravishda benzin, kerosin va dizel yoqilg’isi olinadi.
Ikkinchi yo’nalish- yoqilg’i moylar olish yo’nalishdir. Bu yo’nalishda neft va gazokondensatni yengil fraksiyalar olingandan so’ng, qoldiq vacuum qismi- mazut ostida ishlovchi qurilmalarda turli fraksiyalarga ajratilib ulardan har xil neft moylari olinadi.
Farg’ona shahridagi zavod 1959-yilda ishga tushirilgan. Zavod yoqilg’i –moy yo’nalishida ishlaydi.
Yengil fraksiyalar ajratib olingandan so’ng, og’ir qoldiq mazut vacuum sharoitida ishlaydigan qurilmalarda har xil fraksiyalarga ajratiladi. Har qaysi fraksiya aloxida – aloxida tozalanib, ulardan turli moylar olinadi.
Hozirgi kunda zavvodda 30 dan ortiq texnologik qurilmalar ishlab turibdi. Zavodda ilk bor yiliga 600 ming tonna neftni haydaydigan AVT qurilmasi ishga tushirilgan, AVT qurilmalari foydalanishga topshirildi. 1965-1968 yillarda yiliga 300 va 600 ming tonna benzinni reforming etuvchi qurilmalar ishga tushirildi.
Zavodda Markaziy Osiyoda yagona moy ishlab chiqaruvchi blok qurilgan. Yiliga 500 tonna turli xildagi moylar, zarur moy mahsulotlari bilan to’la ta’minlanadi.
Katalitik reforming qurilmalarida AП-56, AП-64 markali alyumoplatina katalizatori ishtirokida benzinni oktan soni ko’tarilar edi. 1995-1997 yillarda ЛЧ-35\11-600 qurilmasi Fransiyaning “Prolaktizin” firmasi bilan hamkorlikda qaytadan ta’mirlangan. Alyumoplatina katalizatorini o’rniga tarkibida reniy v aboshqa metallar qoshilgan. H-582 va h-482 markali katalizatorlar joylandi. Qurilmaning gidroochistka blokida ya’ni benzinni oltingugurtli birikmalardan tozalash uchun alyumokobaltmolibden katalizatori o’rniga HK-306 katalizatori joylanadi. Buning natijasida zavod tarkibiga tetraetilsvint (TEC) qo’shilmagan turli xil uiqori oktan sonly ekologik toza avtomobil benzinlarini ishlab chiqarish imkoniyatiga ega bo’ldi.
Zavodda dizel yoqoilg’isini gidroochistka etadigan qurilm ayo’q edi. 1997-1999 yillarda Yaponiyaning “EKDKO, LTD” va “Toyo injiriring korporeshn” firmalari bilanhamkorlikda yangi qurilma ishga tushirildi. Hozir zavod kam oltingugrtli ekologik toza dizel yoqilg’isi ishlab chiqarmoqda.
Shunday qilib, Respublikamizning “O’zneftgaz” holding shaklidagi milliy korporatsiyaning korxonalari mamlakitimizning xalq xo’jaligining tarmoqlarining sifatli neft va gaz mahsulotlari bilan to’la ta’minlanmoqda.
Chetdan bu mahsulotlar olib kelinmaydi. Yuqorida neft va gz kondensati bir xil texnologik qurilmalarda qayta ishlanadi deb aytib o’tgan edik. Shu sababli bizning loyiha ishimiz farg’ona neftni qayta ishlash zavodining asosiy texnologik qurilmalariga asoslangan. Oltiariqdagi zavodda mazutni termik kreking jarayoniga berilib mazutdan qo’shimcha ravishda yengil fraksiyalari olinadi.
Neftdan olingan benzin fraksiyasini oktan soni 55-60 ga teng. Uni avtomobilllarda ishlatib bo’lmaydi.
Benzinni katalitik reforming qilish qurilmalarida oktan sonini oshirilib, undan sifatli mahsulot olinadi.
Neftdan olingan kerosin va dizel yoqilg’isi fraksiyalarini tarkibida oltinguggurt birikmalari ko’p. ularni gidroochistka jarayoniga berilib, merkaptanlar va boshqa birikmalardan tozalanadi.
Vakum sharoitida ishlaydigan kolonnadan olinadigan moy fraksiyalarini har qaysisini alohida –alohida qayta ishlanadi.
Birinchi navbatda ularni tarkibidagi aromatik uglevodlardan va smolasimon birikmalar ajratib olinadi. Keyin yuqori molekulali qattiq parafinlar ajratib olinadi.
TEXNIK-IQTISODIY
ASOSLASH
O’zbekiston Respublikasi moddiy texnik bazasini yaratishning asosiy masalasi-mamlakat hududida sanoat korxonalarining ratsional joylashtirish. Bozor iqtisodiyoti sharoitida xalq xo’jaligini tezkor rivojlanishining zaruriy sharti korxonalarni ratsional joylashtirishdir.
Ratsional joylashtirish xom-ashyo manbalari va mahsulot iste’molchilari yaqiniga sanoat korxonalarini yaqinlashtirib qurish.
Neftni qayta ishlash sanoat korxonalarini joylashtirishga ko’p jihatlar ta’sir ko’rsatadi. Lekin hech qaysi jihat alohida olinganda ta’sir ko’rsata olmaydi.
Ishlab chiqarish kuchlarini to’g’ri joylashtirib mablag’ sarfi iqtisodiga ishlab chiqarish rentabelligini oshirishga, mahsulot tannarxini pasaytirishga va jamoat mehnatini pasaytirishga, iqtisod qilishga olib keladi.
Qurilish tahmin qilinayotgan katalitik reforming bjarayonidan hosil bo’lgan benzinni stabillashtirish bo’limini loyihalash ko’rsatilgan bo’lib, bu jarayon ham yuqorida ko’rsatilgan sifatli neft mahsulotlarini olishga bag’ishlangan.
Rayon tasnifi: neft qazib chiqarish, yoqilg’I surkov materialllar ishlab chiqarish Farg’ona vodiysiga – Kirgili shaxrida qurilishi mo’ljallangan. Farg’ona viloyati axolisi zich joylashgan.
Viloyat: xalq xo’jaligini yonuvchi, surkov mahsulotsiz tasavvur qilish qiyin.
Hom –ashyo jihati.
Hom –ashyo sifatida Farg’ona vodiysidagi G’arbiy Payvontol va Shimoliy neft konlari , Turkmaniston neftlari va Qirg’iziston va O’zbekistonnning boshqa neft konlaridan olingan mahsulotlariga xizmat qiladi.
Suv jihati
Boshqa neft- kimyo va kimyo korxonalaridagidek bizning korxona ham ko’p suv sarf qiladi. Korxonaning texnik va ichimlik suviga bo’lgan talabni Qoradaryodan boshlanadigan Farg’on akanali qondiradi. Loyihada kanaldan korhonagacha quvur o’tkazish mo’ljallangan. Suv nasoslar vositasida uzatib beriladi.
Energetika jihati
Kirgali shaxri yoqilg’ini mahalliy Shimoliy So’x gaz konidan oladi, Xo’jabod- Farg’ona –Quvasoy gaz quvurlari orqali Shimoliy So’x- Farg’ona, Xovot-Sovetobod-Farg’ona- Angren konlaridan ko’mir tashib olinadi.
Transport jihati
Kirgili shaxri temir yo’l transporti, avtotransport bilan ta’minlangan. Shuning uchun mahsulot jo’natish va xom ashyo jo’natish temir yo’l orqali amalga oshiriladi. Hozirgi kunda avtotransportlardan ham foydalangan holda mahsulotjo’natish amalga oshirilib kelinmoqda. O’zbekiston axolisini eng ko’p joylashgan qismi9 Farg’ona viloyatiga to’g’ri keladi. Farg’ona neftni ayta ishlash zavodiga zamonaviy kadrlar va ishchilarni Farg’ona Politexnika Institutida va Toshkent Kimyo Texnologiyalari Institutida tayyorlanadi.
Qurilish va moddiy-maishiy jihati
Farg’ona viloyatida qurilish tashkilotlari hamda qurilish materiallari hamda ishlab chiqarish korxonalari mavjud.
Farg’ona temir-beton mahsulotlari zavodi, g’isht zavodi, Quvasoy shaxri birga qurilish materiallari bilan ta’minlangan.
Farg’onada metallni qayata ishlash korhonasi joylashgan. U yerda nfetni qayta ishlash zavodi uchun jihozlar tayyorlanadi. Tuman hududi boshqa resurslarga boydir.
Bo’sh paytlarni yaxshi o’tkazish uchun Kirgali mehnatkashlari uchun kinoteatrlar, madaniyat uylari klublar, kutubxona lar, sport majmualari bor. Ular ishchilarning ko’ngilli dam olishlari uchun hamma sharoitlar yaratilgan.
Ishlab chiqarishda hosil bo’lgan chiqindilar kaanlizatsiyaga tashlanaadi, keyin tozalab ishlab chiqarishga qaytariladi, chiqindi gazlarini zavodning fakel xo’jaligida yoqilib, zararsiz holatda atmosferaga chiqarib yuboriladi.
Qurilish uchun tanlangan binolarga ko’rsatgishlar bo’yicha to’g’ri tanlangan. Kirgali shaxri neft mahsulotlarini olish uchun maqsadga muvofiq joydir.
XOM-ASHYO,MODDALAR
VA
TAYYOR MAHSULOT TAVSIFI
|
| |
