• Alkanlarni parchalanishi
  • Neft va gazni qayta ishlash kimyoviy texnologiyasi kafedrasi




    Download 1,49 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet19/26
    Sana11.12.2023
    Hajmi1,49 Mb.
    #115390
    1   ...   15   16   17   18   19   20   21   22   ...   26
    Arenlarni gidrogenlash 
    Umuman benzol halqasi boshqa to`yinmagan uglevodorodlarga nisbatan 
    qiyinroq gidrogenlanadi:
    Benzolni gomoglari nisbatan osonroq gidrogenlanadi. 
    Benzolni yon boshida to`yinmagan zanjiri bo`lsa, nikel katalizatorida zanjir 
    va halqa to`yinadi, mis katalizatorida esa faqat zanjirdagi qo`shbog’ to`yinadi. 
    Ko`p halqali arenlar benzolga nisbatan tezroq to`yinadi. Halqalarni soni 
    kamayib borishi bilan gidrogenlash reaksiyasi sekinlashib boradi. To`yingan 
    halqalar ochilishi mumkin. 
     
    Alkenlarni parchalanishi 
    Alkenlar katalizatorlarning kislotali markazlarida karbkationga o`tadi; 
    izomerlanishi mumkin va R - qoidasiga muvofiq parchalanadi. Shu bilan bir vaqtda 
    parchalangan bo`laklar va oldingi alkenlar vodorod bilan to`yinadi. Agarda 
    katalizatorning kislota xususiyati yuqori bo`lsa, quyi molekulali va izomerlangan 
    uglevodorodlar ko`proq hosil bo`ladi, aksincha kislota xususiyati pastroq bo`lsa, 
    parchalanish reaksiyasi kamroq bo`lib, asosan yuqori molekulali alkanlar hosil 
    bo`ladi. 
    Alkanlarni parchalanishi 
    Alkanlar to`yingan birikmalardir. Shu sababli alkanlar oldin parchalanib 
    to`yinmagan kichik uglevodorod molekulalari, izomerlangan molekulalari hosil 


    bo`ladi. So`ngra vodorod bilan to`yinish sodir bo`ladi. Termodinamik qonunlarga 
    muvofiq alkandan metan uzilib chiqishi mumkim. Lekin gidrokreking jarayonida 
    katalizatorlarning xususiyatiga qarab metandan og’irroq uglevodorodl.ar hosil 
    bo`ladi. Umuman gidrokreking reaksiyasini katalitik kreking va gidrogenlash 
    reaksiyalarining yig’indisi deb qabul qilsak bo`ladi. 
    Gidrokreking ikki funksiyali katalizatorlar ishtirokida bir necha bosqichda 
    boradi. Boshlab katalizatorning gidrogenlash - degidrogenlash aktiv markazlarida 
    alkanlar degidrogenlash bo`lib alken hosil bo`ladi (oz miqdorda). Keyin alkenlar 
    katalizatorning kislota aktiv markazida karbkationga o`tadi va karbkationlar 
    zanjirli karbkation mexanizmi bo`yicha alkanlarni parchalaydi (katalitik kreking 
    o`xshash). Bu reaksiyalar gidrokreking sharoitida tez va ko`p bo`ladi. SHu sababli 
    gidrokreking vaqtida ko`proq yengil mahsulotlar hosil bo`ladi. Polimerlanish va 
    zichlanish reaksiyalari aytarlik sodir bo`lmaydi. Reaksiya zonasida etarli miqdorda 
    vodorod aylanib turadi. 

    Download 1,49 Mb.
    1   ...   15   16   17   18   19   20   21   22   ...   26




    Download 1,49 Mb.
    Pdf ko'rish

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    Neft va gazni qayta ishlash kimyoviy texnologiyasi kafedrasi

    Download 1,49 Mb.
    Pdf ko'rish