VI BOB. O'zini-o'zi boshqarish va rivojlanish

yetishmovchiligi psixologik va hatto somatik muammolarga olib kelishi
mumkin, chunki say-harakatlarning yuqori konsentratsiyasiga qaramay,
insonning professional va boshqa sohalardagi samaradorligi va muvaffaqiyati
pasayadi.
Shaxsning yutuqlari uning potensialini amalga oshirishning obyektiv
"izlari" bо‘lib xizmat qiladi va shaxsning potensialini rо‘yobga chiqarish
jarayoni va shunga mos ravishda uning yutuqlari nafaqat ichki shart-sharoitlar,
shaxsiy qobiliyatlar tizimi shaklida, balki hisobga olinadigan regulyatorlar
tomonidan ham belgilanadi. Bunday regulyatorlar shaxs uchun tashqi bо‘lishi
mumkin (jamiyatda qabul qilingan qadriyatlar va motivatsiyaga ta’sir qiluvchi
normalar), lekin ular ichki, qobiliyatlar bilan bog‘liq bо‘lishi mumkin. Bu
"potensial" va "qobiliyat" о‘rtasidagi farqni anglatadi, bu odamning salohiyati
asosan uning motivatsiyasining о‘ziga xos xususiyatlari bilan belgilanadi.
Potensial tushunchasini о‘rganish inson faoliyati va faoliyati uchun zarur
shart-sharoitlarni va inson qobiliyatlarga ega bо‘lgan, lekin u ulardan
foydalanishni istamaydigan yoki aksincha, yuksaklikka erishish istagi mavjud
bо‘lgan vaziyatlarni aniqlashga imkon beradi, ammo qobiliyat yо‘q.
Potensial
konsepsiyasidan
foydalanish,
shuningdek,
faoliyatning
muvaffaqiyati uchun shaxsiy shartlarni tushunishga yordam beradi. Shu bilan
birga, faoliyatni potensialni amalga oshirish jarayoni sifatida kо‘rib chiqish
mumkin. Potensial va faoliyat tushunchalarining tub farqi shundaki, potensial
insonning sifat tomonini, faoliyat esa protsessual jihatni tavsiflaydi. Boshqacha
qilib aytganda, potensial muvaffaqiyatli ishlashi uchun insonning fazilatlari
qanday bо‘lishi kerakligini tushunishga imkon beradi va faoliyat tegishli
natijaga erishish uchun inson qanday harakat qilishi kerakligini tavsiflaydi.
Potensialga
resurs
yondashuvi
mehnat
potensialini
aniqlash
yо‘nalishlaridan birining asosi bо‘lib, unga kо‘ra potensialni shaxs ixtiyorida
bо‘lgan resurs sifatida kо‘rib chiqish mumkin. Shu bilan birga, shuni ta’kidlash
kerakki, shaxsning potensiali faqat uning resurslarining umumiyligiga teng
emas, chunki shaxs ixtiyoridagi individual resurslar potensial bilan yemas, balki
ularning tо‘liq tizimi bilan bog‘liq.
Kasbiy va shaxsiy rivojlanish uchun rejalar tuzish quyidagi bosqichlarda
amalga oshirilishi maqsadga muvofiq:
Joriy holat tahlili:
●
Mavjud kasbiy va shaxsiy ko'nikmalar, bilimlar va xususiyatlarni
baholash.

●
Kuchli va zaif tomonlarni aniqlash.
●
Rivojlanish imkoniyatlari va ehtiyojlarini belgilash.
Maqsadlar va vazifalarni belgilash:
●
Muddatlar, natijalar va metrikalarni aniq aks ettiruvchi SMART
maqsadlarni shakllantirish.
●
Maqsadlarga erishish uchun bajarilishi kerak bo'lgan vazifalarni aniqlash.
●
Maqsadlar va vazifalarni kasbiy va shaxsiy rivojlanish yo'nalishlari
bo'yicha taqsimlash.
Rivojlanish rejasini tuzish:
●
Maqsadlarga erishish uchun zarur bo'lgan faoliyatlar, resurslar va vaqtni
rejalash.
●
O'z-o'zini rivojlantirish, ta'lim olish, mentorlik, tajriba almashuvi kabi
usullarni qo'llash.
●
Rejaning muntazam nazorati va yangilash tizimini joriy etish.
Amalga oshirish va monitoring:
●
Rejalangan faoliyatlarni amalga oshirish.
●
Rivojlanish jarayonini muntazam kuzatish va natijalarni baholash.
●
Zarur hollarda rejalarni qayta ko'rib chiqish va moslashtirib borish.
Tahlil va qayta rejalashtirish:
●
Rivojlanish jarayonida erishilgan natijalarni tahlil qilish.
●
Keyingi davr uchun yangi maqsadlar va rejalarni shakllantirish.
●
Olingan tajribalar asosida rivojlanish rejalarini takomillashtirib borish.
Kasbiy va shaxsiy rivojlanish rejasini tuzish va amalga oshirish
ishtirokchilarning maqsadli, tizimli va samarali faoliyatini ta'minlaydi. Bu esa
ularga o'z salohiyatlarini to'liq ro'yobga chiqarish, kasbiy va shaxsiy o'sishga
erishish imkonini beradi.

Download 266,19 Kb.