Bunda,
x — karyer tubidan kon uyumining yotgan yonigacha bo’lgan masofa, m;
/?, - kon uyum ining yotish burchagi, gradus.
O ’zgaruvchan
kattalik sifatida x ni qabul qilamiz. Shunda ko’riladigan
butun tunksiya quyidagicha ifodalanadi:
x ga nisbatan kerakli o ’zgartirishlami amalga oshirib va qabul qilingan
tenglamani bajarib, quyidagini qabul qilamiz:
(1.15), (1.16), (1.17) va (1.19) ifodalardan cho’zilmagan
foydali qazilmaning
minimal hajmini aniqlash uchun quyidagi formulaga eg a b o ’lamiz:
K aiyer tubining optimal holatlarida foydali qazilmani maksimal qazib olish
hajmi quyidagi formula bilan aniqlanadi:
4.
Kon ishlarining tugallanish vaqtiga karyer bortlarining qiyalik
burchaklari
bortlam ing tuzilishi va ularni hosil qiluvchi tog’ jinslarining turg’unlik holatlari
bilan belgilanadi. Karyer bortining tuzilish holatiga pog’onalar qiyaliklari,
himoya
va transport bermalari, kapital transheyalar asosi kiradi (1.9-rasm.).
Karyer bortining qiyalik burchagi (gradus) quyidagi formula bilan aniqlanadi:
4
o
W
2) =
o
(1-17)
ax
y o k i
d
Г (m, -
X
- Д„)'
tgP,tgPH I
x 2tgP,tgP,
dx
2tgP,
2(tgfl, -tgP„)
К
= 0
(1.18)
x = ((m r - B t, ) ( t g 0 , - tgPH)) / (2
tg fi, ) (1.19)
= (">. -
Bd )2
lgP„Ld / 4
(1.20)
P. =
arctg
bunda,
HK-
karyer chuqurligi, m;
K~ pog’ona balandligi, m;
21
a - pog’onaning qiyalik burchagi, gradus;
'£ h yc tg a ,^ jbn, ^ jbm,'£ b , m - mos ravishda,
himoya bermalari, transport bermalari,
kapital
transheya asoslarining
gorizontal joylashishi
b o ’yicha y ig ’indi
kenglikJari.
Transport bermasining kengligi (m) quyidagi form ula bilan aniqlanadi
(1.10-rasm.):
bm= z + T + k
z = hy(ctga,-ctgae)
Bunda,
z - o'pirilishi murnkin bo’lgan prizma asosi kengligi, m;
a ,- po g ’onaning tabiiy qiyalik burchagi, gradus;
a f - ishchi p o g ’onaning qiyalik burchagi, gradus;
T=4-7,5 - transport y o ’lining kengligi, m;
k=0.5-0.7 -
kyuvet kengligi, m.
bm kattaligi karyer transportining turiga va harakatlanish jadalliligiga bog’liq
b o ’ladi. A vtom obil transportida bu kattalik mos ravishda bir va ikki yo’lli
harakatlanishda 5-10 va 8-20m b o ’ladi. Tem iryo’l transportida bir y o ’lli
harakatlanishda 8m ga teng, ikki y o ’llida e s a - 12-14m.
