( г / м 1)
quyidagi formula bo’yicha
aniqlanadi:
4,, = 0,2(£TDC+<7^+o-foc)+2y,
(2,14)
Bunda, e r^ ,
cra ,
MPa da;
у
m/.w’da.
T og’ jinsining maydalanish darajasin o’rtacha o ’lcham
massivdan
ajralganligini portaltilgan tog’ jinsining o’rtacha bo’lak o ’lchamiga
dcp
ga mos
keladi.
63
(2.14) formulas! bilan hisoblangan k o ’plab tog’ jinslari uchun PM sarfi 5dan
50 г /jw3 gacha o ’zgaradi (kategoriyadan tashqari tog’ jinslari uchun 70-100 ,
г / м 3
ni tashkil qiladi).
Etalon PM sarfi b o ’yicha tog' jinslari beshta sinfga b o ’linadi. H ar bir sin f
beshta kategoriyani o ’z ichiga oladi.
I sin f - 1-dan 5-kategoriyagacha b o ’lgan oson portlatiladigan to g ’ jinslari (
qy
£ 10г / м 3).
II
sin f - 6-dan
10-kategoriyagacha bo ’lgan o ’rtacha qiyinlikdagi
portlatiladigan to g ’ jinslari ( 9, £ 10. 1+ 20г /м 3).
II
sin f - 6-dan
10-kategoriyagacha bo ’lgan o ’rtacha qiyinlikdagi
portlatiladigan tog’ jin slari (q, <Ю.1+20г/.м5).
III sin f - 11-dan 16-kategoriyagacha b o ’lgan qiyin portlatiladigan to g ’
jinslari
(q,<,20.\+ite/M3).
IV sin f - 16-dan 20-kategoriyagacha b o ’lgan ju d a qiyin portlatiladigan tog’
jinslari
(q,
:£30.1+402/*’ ).
V sin f - 21-dan 25-kategoriyagacha b o ’lgan o ’ta qiyin portlatiladigan tog’
jinslari
( ? 3£40.1+502/
jw
’).
Aniq holatlar uchun PM ning solishtirma sarfi
( г / м 3)
quyidagi formula
b o ’yicha aniqlanadi:
(2,15)
Bunda:
кntp-
am m onit N 6JB dan foydalaniladigan aniq PM ga o ’tish
koeffitsiyenti (alyum otol, akvatol 35/65, granulotol, granulit, grammonit,
igdanit, ifzanit uchun m os ravishda 0.83; 1.1; 1.2; 0.89-1.19; 1.01-1.26; 1.13-
1.08-1.2 gateng);
м
к,-
to g ’ jinsining kerakli maydalanish darajasini aniqlash koeffitsiyenti (
= 0 ,5 /d cp);
km-
to g ’ jinsining yoriqliligining ta’sirini aniqlash koeffitsiyenti (
* . = 1.21, , + 0.2 );
PM zaryadlarining markazlashganligini hisobga olish koeffitsiyenti
(oson, o ’rtacha va qiyin maydalanadigan tog’ jinslarida
dc = 100
mm
bo’lganda bu
k o ’rsatkich mos ravishda 0.95-1; 0.8-0.9; 0.7-0.8ga teng,
dc
=300
мм
bo’lganda -
1.05-1.1; 1.2-1.25; 1.35-1.4;
d c = 2 0 0 M M
bo’lg a n d a- 1 gateng);
*«5
* tog ’ jinslarining portaltilishini
inobatga oluvchi
to’g’rilash
koeffitsiyenti
{k^ = ij\51hy •
15-18m balandlikka ega pog’onalar uchun;
k„ ~ ljhy l
15 - 18m dan yuqori bo’lgan pog’onalar uchun);
kCH-
zaryadlar joylashgan joyi va ochiq maydonlar sonini hisobga olish
koeffitsiyenti (bir, ikki, uch, to ’rt, besh va olti ochiq maydonlarda mos ravishda
10, 8, 6, 4, 2, 1 gateng).
PM ning hisoblangan solishtirma sarfi oldingi portlashlardagi aniq
solishtirm a PM sarfi bilan to ’g ’rilanadi (ishlatilgan PM ning portlatilgan tog’
jin si hajm iga b o ’lgan muayyan bosimi bilan aniqlanadigan).
2 .9 . SKVAJINALARNING JOYLASHUVI VA PORTLATISH KETMA-KETLIGI.
Skvajinalam ing pog’onadagi joylashuvi bir qatorli yoki ko’p qatorli bo’lishi
mumkin. Skvajinalar joylashuvining asosiy ko’rsatkichlari bu ular orasidagi
qatordagi joylashish masofasi
a,
qatorlar orasidagi masofa
b
va pog’ona osti
b o ’yicha qarshilik masofasi W (2.6.-rasm.). Portlatishlaming natijasiga katta
ta ’sir W kattaligi bo’yicha bo’ladi, bu ko’rsatkich skvajina diametri, pog’ona
balandligi va qiyalik burchagi, PM kuchi, zaryadlash zichliga bog’liq. W
kattaligini oshirishda pog’onaning osti yomon ishlab olinadi, uni pasaytirishda
esa portlash energiyasi ko’p holda maydalashga emas otilishga sarflanadi.
65
Tajribada
W
= (0.6 + 1)Лу bo ’ladi. Xavfsiz burg’ulash talabiga ko’ra pog’ona osti
b o ’yicha qarshilik m inimal ko ’rsatkichi quyidagi formula b o ’yicha aniqlanadi:
И'пш
|
