qurilish ekskavatolari (ES turi), 1.25-8 jw’ cho’mich hajmiga ega zanjirli karyer-
qurilish ekskavatorlari (EKSG turi), 2-20
m
1
cho’mich
hajmiga ega zanjirli
karyer ekskavatorlari (EKG turi), 4-100 V cho’mich hajmiga ega zanjirli ochish
ekskavatorlari (EVG turi) va 4-120
м
3 cho’mich hajmiga ega qadam
tashlaydigan draglaynlar (ESh turi).
Qurilish ekskavatorlari universalligi va katta harakatchanligi bilan ajralib
turadi. U lar dizel yoki dizel-elektrik uskunaga
ega va zanjirli yoki pnevmo
g ’ildirakli bo ’ladi. Asosan qurilishda er ishlarida qo’llaniladi. Ochiq kon
ishlarida bu ekskavatorlar gil tuproq, qum, shag’al va boshqa qurilish tog’
jinslari qazib olishda q o ’llaniladi (yiliga 2 mln A/3unumdorlikka ega bo’lganda).
Katta karyerlarda ular asosan foydali qazilma va qoplovchi tog’ jinsini alohida
qao’ishda yoki q o ’mimcha ishlarda qo’llaniladi.
Qurilish-karyer ekskavatorlari qurilish va karyer
ekskavatorlari orasida
oraliq hisoblanadi. Ular asosan qurilishda katta er ishlarida qo’llaniladi.
Karyer ekskavatorlari ochiq kon ishlarida asosiy yuklash uskunasi
hisoblanadi. U lar to ’g ’ri mexanik kurakli 2-20 M3hajmli cho’michli ishchi
asbobiga, zanjirli harakal, k o ’p yurgizgichli elektrik uzatishga ega.
Karyer
ekskavatorlari qattiq qoyasimon tog’ jinslarini qazib olishda va barcha iqlimiy
sharoitlarda ishlashi uchun yuqori qattiqlikka ega materiallardan foydalaniladi.
Ochuvchi ekskavatorlarda o ’q va uchlik uzunroq ko’rinishda bo’ladi. Ular
asosan kon massasini ag’darmaga tashishga yo’naltirilgan. 15 V cho’mich
hajmiga ega ekskavatorlar asosan ekskavator joylashishidan yuqori gorizontda
joylashgan transport vositalariga kon massasini yuklashga asoslangan.
Qadam tashlovchi draglaynlar 4-100 u'ch o ’michli bo’ladi va o ’qining
uzunligi 125 m gacha ishlab chiqariladi. Ular ekskavator joylashuvidan yuqori
va pastki zaboylami qazish uchun mo’ljallangan
va qazib olingan maydonga
tog’ jinsini tashlashga ham qaratilgan. Qadam bosish yo’li to’kilgan tog’
jinsidan ham harakat qilishga qaratilgan. Draglaynning asosidagi bosim 0.1
MPa, xarakatda esa 0.2 MPa.
85
Bir cho’michli ekskavalorlam ing asosiy texnologik o ’lchamlari ulam ing
ishchi organi, cho’m ich hajmi, o ’lchamlar, massa, o ’tadigan qiyalik, asosdagi
bosim hisoblanadi.
Mexanik kuraklam ing ishchi o ’lchamlari bu, o ’q uzunligiga b o g ’liq b o ’lgan
holda qazib olish radiusi va balandligi, o ’qning
qiyalik burchagi va
ekskavatoming o ’lchamlari.
Qazish radiusi
Д,- qazish vaqtida ekskavatoming aylanish o ’qidan
cho'm ichning kesuvchi nuqtisigacha gorizontal masofa. Q azishning maksimal
radiusi
