O c h I q kon ishlari t e X n o L o g I y a s I, m e X a n I z a t s I y a s I va

Download 8,39 Mb. Pdf ko'rish
bet	40/139
Sana	16.02.2024
Hajmi	8,39 Mb.
	#157908

1 ... 36 37 38 39 40 41 42 43 ... 139

Bog'liq
ochiq kon ishlari texnologiyasi mexanizatsiyasi va kon ishlarini

m
1
bo’lgan
kuchliroq
draglaynlar
yaxshi
yumshatilgan
qoyasimon
to g ’ jinslarida
qo ’llaniladi. D raglaynlar shuningdek tog’ jinsi y ig ’imi hosil qilish, transheyalar
o ’tish, kanavalar o ’tish, foydali qazilm alam i tozalash va boshqa ishlami
bajarishda ishlatiladi. C ho’mich hajmi <10ju3b o ’lgan uncha katta b o ’lmagan va
o ’rtacha draglaylar b a ’zida kon massasini transport vositalariga yuklashga
xizmat qiladi.
Zanjirli k o ’p ch o ’michli ekskavatorlar yumshoq iqlim sharoitida yumshoq va
zich to g ’ jinslarini qazib olishda q o ’llaniladi. Q azib olishning to ’xtovsizligi va
yuqlashning zarbsizligi ulami lentali konveyerlar bilan va engil vagonlar bilan
(pastrok idish koeffitsiyenti bilan) m ajmuada qo ’llash mumkinligini bildiradi.
Zanjirli k o ’p cho’m ichli ekskavatorlaming unumdrligi ( I t massasi uchun) bir
cho’michli ekskavatorlardan ko ’ra 25-30% ga k o ’p. K o’p cho’michli
ekskavatorlam ing
kamchiligi
yo ’naltiruvchi
uskunalam ing
va
qazgich
zanjirining katta edirilishidir. Shu o ’rinda ekskavastiyaning energiya talabi
oshadi. Shu o ’rinda kam chiliklarga qazishning katta ta ’sirini (600 N /sm gacha)
ham kiritish m um kin.
Rotorli
ekskavatorlar zanjirli ekskavatorlarga qaraganda unumdorlik
birligiga k o ’ra o g ’irlikni 1.2-1.4 m artagacha kam aytirish mumkin, bu holat
qazish va b o ’shatish joyigacha tashish funksiyasini alohida qilish evaziga
erishiladi. K atta qazish harakati (1800 N/sm gacha) zich va muzlagan tog’
jinslari va k o ’m irlam i qazish imkonini beradi. Rotorli ekskavatorlar ajratilgan
qazib olish uchun samarali hisoblanadi. Rotorli ekskavatom ing ekskavastiya
jarayoni osonroq avtom atlashtiriladi.
3 .3 . M EX A N IK KURAKLAR VA DRAGLAYNLARNING TEXNOLOGIK
O LC H A M LA RI.
Bir ch o ’m ichli ekskavatorlar ishlatilish joyi v i tuzilishiga k o ’ra beshta turga
b o ’linadi: 0.16-2.5 jm3cho’mich hajmiga ega zanjirli va pnevm og’ildirakli
S4

qurilish ekskavatolari (ES turi), 1.25-8 jw’ cho’mich hajmiga ega zanjirli karyer-
qurilish ekskavatorlari (EKSG turi), 2-20
m
1
cho’mich hajmiga ega zanjirli
karyer ekskavatorlari (EKG turi), 4-100 V cho’mich hajmiga ega zanjirli ochish
ekskavatorlari (EVG turi) va 4-120
м
3 cho’mich hajmiga ega qadam
tashlaydigan draglaynlar (ESh turi).
Qurilish ekskavatorlari universalligi va katta harakatchanligi bilan ajralib
turadi. U lar dizel yoki dizel-elektrik uskunaga ega va zanjirli yoki pnevmo
g ’ildirakli bo ’ladi. Asosan qurilishda er ishlarida qo’llaniladi. Ochiq kon
ishlarida bu ekskavatorlar gil tuproq, qum, shag’al va boshqa qurilish tog’
jinslari qazib olishda q o ’llaniladi (yiliga 2 mln A/3unumdorlikka ega bo’lganda).
Katta karyerlarda ular asosan foydali qazilma va qoplovchi tog’ jinsini alohida
qao’ishda yoki q o ’mimcha ishlarda qo’llaniladi.
Qurilish-karyer ekskavatorlari qurilish va karyer ekskavatorlari orasida
oraliq hisoblanadi. Ular asosan qurilishda katta er ishlarida qo’llaniladi.
Karyer ekskavatorlari ochiq kon ishlarida asosiy yuklash uskunasi
hisoblanadi. U lar to ’g ’ri mexanik kurakli 2-20 M3hajmli cho’michli ishchi
asbobiga, zanjirli harakal, k o ’p yurgizgichli elektrik uzatishga ega. Karyer
ekskavatorlari qattiq qoyasimon tog’ jinslarini qazib olishda va barcha iqlimiy
sharoitlarda ishlashi uchun yuqori qattiqlikka ega materiallardan foydalaniladi.
Ochuvchi ekskavatorlarda o ’q va uchlik uzunroq ko’rinishda bo’ladi. Ular
asosan kon massasini ag’darmaga tashishga yo’naltirilgan. 15 V cho’mich
hajmiga ega ekskavatorlar asosan ekskavator joylashishidan yuqori gorizontda
joylashgan transport vositalariga kon massasini yuklashga asoslangan.
Qadam tashlovchi draglaynlar 4-100 u'ch o ’michli bo’ladi va o ’qining
uzunligi 125 m gacha ishlab chiqariladi. Ular ekskavator joylashuvidan yuqori
va pastki zaboylami qazish uchun mo’ljallangan va qazib olingan maydonga
tog’ jinsini tashlashga ham qaratilgan. Qadam bosish yo’li to’kilgan tog’
jinsidan ham harakat qilishga qaratilgan. Draglaynning asosidagi bosim 0.1
MPa, xarakatda esa 0.2 MPa.
85

Bir cho’michli ekskavalorlam ing asosiy texnologik o ’lchamlari ulam ing
ishchi organi, cho’m ich hajmi, o ’lchamlar, massa, o ’tadigan qiyalik, asosdagi
bosim hisoblanadi.
Mexanik kuraklam ing ishchi o ’lchamlari bu, o ’q uzunligiga b o g ’liq b o ’lgan
holda qazib olish radiusi va balandligi, o ’qning qiyalik burchagi va
ekskavatoming o ’lchamlari.
Qazish radiusi
Д,- qazish vaqtida ekskavatoming aylanish o ’qidan
cho'm ichning kesuvchi nuqtisigacha gorizontal masofa. Q azishning maksimal
radiusi

Download 8,39 Mb.

1 ... 36 37 38 39 40 41 42 43 ... 139

Download 8,39 Mb.

Pdf ko'rish