Misol I.
B u rg ’ulash stanogini tanlash, burg’ulash ishlari parametrlari va burg’ulash stanoklarining
kerakli parkini quyidagi holatlar bilan hisoblash: karyeming kon massasi bo’yicha yillik
unum dorligi 14 m ln. л/3; pog’ona balandligi 15m, pog’ona qiyaligi
a
= 80"; karyerda o ’rtacha
portlatish qiyinligidagi to g ’ jinslari mavjud; vertikal skvajinalarining shaxmat k o ’rinishida
ikki qatorli joylashuvi qabul qilingan; to g ’ jinslari burg’ulash k o ’rsatkichi
= 1 0 - 1 2 gacha
b o ’lgan o ’rtacha portlatish sinfiga kiradi, kon massasini yuklash uchun EKG-8I dan
foydalaniladi.
Echish.
1. T o g ’ jin slarin in g b u rg ’ulanishi va yuklash uskunasi turiga ko’ra 2SBSH-200N turdagi
sharoshkali b u rg ’ulash stanoklari tanlanadi, ulam ing skvajina burg’ulash diametri 215 mm
(jadval 2.2).
2. P o g ’o n a osti b o ’yicha qarshilik chizig’ini aniqlaymiz. O ’rtacha portlatiladigan to g ’ jinslari
uchun
W = (40+ 45)de . W = 37dc =31
0 .2 1 5 «8л< k o ’rinishida qabul qilamiz. (2.16)
form ula b o ’yicha W n ing minimal k o ’rsatkichini aniqlaymiz •* _ = 1
5clg80 + 3 =
5 .6 5
m
W
ning qabul
qilingan qiymati
pog’onaning xavfsiz burg’ulanishini ta’minlaydi
(IV > IV min).
3. Q atordagi skvajinalar orasidagi masofani aniqlaymiz. O ’rtacha portlatiladigan tog’ jinslari
uchun m = l deb qabul qilam iz. U ndaa=m W =lx8=8.
4
.
Skvajina qatorlari orasidagi masofani aniqlaymiz. Skvajinalaming shaxmatli joylashuvida
b=0.85a=0.85x8=7.
5. (2.10) form ulasi b o ’yicha almashinuv vaqtidan foydalanish koeffitsiyentini aniqlaymiz:
kuC
=
(8 —1.5)
/8 =
8 .
6. (2 .9) form ulasi b o ’yicha burg’ulash mashinasining almashinuv unumdorligini aniqlaymiz.
я * с = 8 x 0 ,8 /(0 ,1 -0 ,0 3 5 ) = 47
jw
7. (2.11) form ulasi b o ’yicha stanokning unumdorligini aniqlaymiz (N=280 va
nal
= 2 ) .
Л 6, =47x2x280 = 26320л/
8. (2,13) form ulasi b o ’yicha skvajinaning lm chiqishi uun portlatilgan kon massasi chiqishini
aniqlaym iz.
8 + 7(2-1)15x8
9. (2.12)
form ulasi
b o ’yicha b urg’ulash
stanoklarining
ishchi
parkini aniqlaym iz
Nc
= 14000000 / 26320*53 = 10
20% zax irad a inventar parki 12 ta burg’ulash stanoklarini tashkil qiladi.
3-B O B . T O G ' JINSLARINI QAZIB OLISH VA YUKLASH.
3 .1 . QAZISH-YUKLASH USKUNALARI VA QAZISH VA YUKLASHNING
TEXNOLOGIK SXEM ALARI.
Q azish-yuklash ishlari kon massasini massivdan olib uni tashish vositalariga
yuklash yoki ag ’darm aga ko ’chirishga asoslangan. Qazish-yuklash vositalari
sifatida
karyerlarda
davriy
va to ’xtovsiz
ekskavastion
mashinalardan
foydalaniladi (rasm. 3.1). Davriy mashinalarda (bir cho’michli ekskavatorlar,
yuklagichlar, g ’ildirakli skreperlar, buldozerlar va boshqalar) ishchi organ bitta
cho’m ichdan yoki kesuvchi elementdan tashkil topadi (buldozeming lemexi),
ishchi organlar qazish va kon massasini tashish ishlarini davriy am alga oshiradi.
T o ’xtovsiz m ashinalarda (ko’pcho’michli zanjirli va rotorli ekskavatorlar va
boshqalar) cho’mich (qazgich) chegaralangan traektoriya b o ’yicha harakatlanadi
va yukning cheksiz oqimini ta ’minlaydi. Zaboy o ’zidan uchli maydon, chiyalik
yoki pog’ona m aydonini tashkil etadi. T og’ jinslari tuzilishiga k o ’ra zaboylar bir
turli b o ’lishi m um kin (oddiy) va k o ’p turli (murakkab). Bir turli zaboylarda to g ’
jinslari bir hil xususiyatli bo’ladi, turli zaboylarda esa - turli xususiyatli (ochish
tog’ jinslari turli xususiyatga ega, qoplovchi va foydali qazishma turli
xususiyatli). O ddiy zaboylami qazib olish umumiy holat bilan amalga oshiriladi.
M urakkab zaboylarda foydali qazilmani va qoplovchi to g ’ jinslarini qazib olish
turli xususiyatlilarda alohida b o ’ladi (selektiv).
80
3.1-rasm .. Qazib-yuklovchi m ashinalarning sxemalari.
A - to ’g ’ri m exanik ch o ’m ichli; b - qaytma cho’michli; v - draglayn; g - greyfer; d - k o ’p
ch o ’m ichli zanjirli ekskavator, e - rotorli ekskavator; j - g ’ildirakli ekskavator,
i.
- buldozer; i
- shnekli b u rg ’ulovchi m ashina; 1 - yuklagich.
Qazib olish zaboyining joylashuviga ko’ra va qazib olish uskunasini
o ’m atish gorizontda joylashtirishga ko’ra yuqori, pastki va aralash qazib olishli
b o ’ladi. Shu k o ’rinishda pastki, yuqori va aralash yuklashli bo’ladi (rasm. 3.2).
3.2-rasm .. E kskavator ishining sxemasi:
|
