O c h I q kon ishlari t e X n o L o g I y a s I, m e X a n I z a t s I y a s I va

Kuch 
(soatli 
rejimda), kVt
1350
2020
1510
2480
1650
Tortish 
kuchi 
(soatli rejimda), 
kN
160
242
198
317
200
Harakatlanish 
tezliRi, km/s
30
30
28
28.7
30
O ’qqa b o ’lgan 
bosim, kN
250
250
250
300
235
Qiyalikning 
minimal radiusi, 
m
50
60
60
60
75
Balandlik 
(tushurilgan 
pantograf 
bilan), mm
4660
4660
4800
4960
5250
Uzunlik, mm
13820
21320
20960
21470
16400
Zaboy yo’llarida aloqa yo’llarining mavjudligi portlatish va qazish-yuklash 
ishlarini tashkil qilishni qiyinlashtiradi. Zaboy va ag’darma temiryo’llarining 
aloqa tarmoqlari bilan tuzish, saqlash va ko’chirish aloqasiz yo’llardan ko’ra 
qiyinroq. Aloqa yo’lining asosiy elementi bu aloqa kabelidir. Aloqa kabeli 
sifatida misli, kesim yuzasi 65, 85 va 100 W bo ’lgan kabellardan 
foydalaniladi. Aloqa kabelini osib qo’yish uchun yog’och, metall va temir 
sim yog’ochlardan foydalaniladi. Harakatlanish yo’llaridan aloqa kabellarini 
olish maqsadida elektrovozlarda dizel-generatorli agregatlar o ’matiladi, bu 
harakatlanishda va y o ’llarda yo’nalishda qo’llaniladi. Bunaqa lokomotivlar 
dizel-elektrovozlar deb ataladi.
Teplovozlar - ichki yonuv dvigatellariga ega lokomotivlar hisoblanadi. 
Aylanish kuchini harakatlanish g ’ildiraklariga elektrik, gidro-mexanik va 
gidroelektrik tizimlar orqali uzatiladi. Teplovozlarda o ’matiladigan ichki yonuv 
dvigatellari lokomotivning avtonomligini ta’minlaydi, va shu bilan temiryo’l 
transportining qurilishini 12-15% ini tashkil qiluvchi aloqa tarmoqlarini qurishni 
oldini oladi. Teplovozlar 24-26% ga ega yuqori FIK ga ega va yuqori ko’tarilish 
qiyaliklarini bosib o ’tishi mumkin. Hozirgi ko’plab teplovozlar elektrli
137

uzatishga ega. Bunday teplovozlarda dizel va asosiy generator umumiy val bilan 
bog’langan. Asosiy generatordan elektr toki tortish dvigatellariga boradi, 
dvigatellar yarim o ’qlarda o ’m atiladi. Karyerlarda qo ’llaniladigan teplovozlar 
MPS nuqtalarida q o ’llaniladi va karyer transportining ishi spetsifik jihatlariga 
javob bermaydi. U lar balandlikka k o ’tarilishda tezligini birdan kamaytiradi. 
Teplovozlaming kam chiliklariga yana ulaming tuzitilishi qiyinligini ham kiritish 
mumkin.
Tortish agregatlari
(rasm. 4.2) o ’z ichiga boshqarish elektrovozini, avtonom 
qabul qilish sekstiyalari va bir nechta motorli dumpkarlami oladi. Tarkibda 
motorli dum pkarlam ing mavjudligi tortish kuchini nisbatan oshirishga va 
foydali 
yukni 
oshirishga yordam 
beradi. 
Shuningdek tarkibda 
dizel 
sekstiyasining mavjudligi 
harakatlanish yo ’llarida aloqa tarm oqlarining 
b o ’lmasligini ham ta ’minlaydi. B a’zi tortish agregatlarida dizelli sektsiya 
mavjud b o ’lmaydi. Tortish agregatlari (rasm. 4.3) mamlakatning bir qancha 
karyerlarida muvofaqiyatli q o ’llanilmoqda. Ulam ing qo’llanilish joyi kelajakda 
kengayadi.
Lokomotivlar tortish kuchi bilan, dvigatel kuchi, o ’qqa bo ’lgan bosim va 
qiyaliklardan o ’tish qobiliyati bilan xarakterlanadi.

Download 8,39 Mb.