107
metodik qo‘llanma
5-sinf darsligi bo‘yicha
III. Yangi mavzu bayoni. (50 daqiqa)
Darslikning 148–151sahifalarda berilgan mashina turlarini tu
shun tiring. Qо‘shimcha ma’lumot sifatida mashinalar tarixini tavsiya
eting.
Tikuvchilik mashinalari tarixi.
1. Karl Veyzental — 1755yilda birinchi tikuv mashinasiga patentni
qо‘lga kiritgan. Ushbu mashina qо‘l choklaridan nusxa tayyorlagan.
2. Djon Piri — 1808yilda bir ipli zanjir chok hosil qiluvchi tikuv
mashinasini ixtiro qilgan.
3. Uolter Xant — 1834yilda ustki va
ostki ipni chatishtiruvchi
moki uyali mashinani ixtiro qilgan.
4. Ellias Xou — 1845yilda Uolter Xant tomonidan ixtiro qilingan
tikuv mashinasini yanada takomillashtirgan.
5. Alen Vilson va Isaak Zinger — 1851yilda qо‘l
yuritmali va
1961yilda oyoq yuritmali tikuv mashinasini hozirgi zamonaviy tikuv
mashinasi davrigacha bо‘lgan mexanizmlari bilan ixtiro qilgan.
Zamonaviy tikuv mashinalari.
1. Elektr yuritmali va mexanik boshqaruvli tikuv mashinasi.
2. Elektr yuritmali elektr boshqaruvli tikuv mashinasi.
3. Kompyuterli murakkab choklarni bajaruvchi tikuv mashinasi.
4. Kashta chok tikadigan tikuv mashinasi.
5. Turli kashta choklarini bajaruvchi tikuv mashinasi.
6. Overlok — gazlama chetining ortiqcha joyini qirqib tashlovchi
hamda gazlama chetini puxtalovchi tikuv mashinasi.
7. Koverlok — trikotaj gazlamalarni tikadigan tikuv mashinasi.
