bosqichi  deb,  konstruktsiyalash  masalalarining  to`plamini  loyihalashning

2-rasm. Avtomatlashtirish sistemasining markazlashtirilmagan bir pog‘onali 
boshqarish sxemasi.
kattaliklarni rostlab turishdir. 
Markazlashtirilgan bir pog‘onali boshqarish sistemasida markaziy 
boshqaruv punktiga texnologik ob`ekt to`g‘risidagi barcha axborot chiqariladi (3-
rasm).
Markazlashtirilgan boshqarish sistemalari quyidagi kamchiliklarga ega: 
barcha operativ axborotlarning markaziy boshqarish punktida to`planishi tufayli 
uzluksiz ishlaydigan texnologik jarayonlarda sistemani ta`mirlash va joriy xizmat 
ko`rsatish ishlari ancha murakkablashadi; markaziy boshqarish punktini va aloqa 
yo`llarini texnik jihozlashga ketadigan harajatlar oshdi; sistemaning ishonchliligi 
markaziy boshqarish punktida xato-kamchiliklarni o`z vaqtida tuzatish mumkin 
bo`lmaganligi tufayli kamaydi. 
3-rasm. Avtomatlashtirish sistemasining markazlashtirilgan bir pog‘onali boshqarish 
sxemasi
YUqorida qayd etilgan kamchiliklar markazlashgan ikki pog‘onali 
avtomatlashtirish 
sistemalarida 
qisman 
kamayadi. 
Bunga 
sabab 
ularda 
markazlashmagan sistemalardagi kabi shaxsiy boshqarish punktlari nazarda tutiladi 
(4-rasm).
Бош
қ
ариш
пункти 
1 
Бош
қ
ариш
пункти 
3 
Бош
қ
ариш
пункти 
2 
:
Технологик объект : 
Бошқариш
пункти 
Бошқариш 
пункти 
Бошқариш 
пункти 
: Технологик объект : 
Марказий бошқариш пункти 

4
-rasm.Avtomatlashtirilgan sistemaning markazlashtirilgan ikki pog‘onali 
boshqarish sistemasi. 
Ayrim texnologik jihoz, apparat, uskunalar markalashgan boshqaruv punktlari 
orqali amalga oshiriladi. Muhim texnologik parametrlar markaziy boshqaruv 
punktiga yuboriladi. Loyihalashda birinchi pog‘ona uchun uchta boshqarish holatini 
nazarda to`tish kerak: 
1) YUqori pog‘onadan keluvchi buyrug‘ uchun; 
2) Bevosita birinchi pog‘onada hosil bo`luvchi buyrug‘ uchun; 
3) Bir vaqtda birinchi va yuqori (rasmda ikkinchi) pog‘onalardan keluvchi 
buyrug‘ uchun. 
Bir necha bo`linmalardan to`zilgan va ular orasidagi masofa katta bo`lsa, 
boshqarish tarkibi ko`p pog‘onali qilinadi. 
Tarkib sxemasida shartli ravishda texnologik ob`ekt, boshqarish punktlari (mahalliy 
shchitlar, operator xonasi va shu kabilar), ishlab chiqarishda qatnashuvchi texnolog-
xodimlar, texnik vositalar, o`zaro aloqa yo`llari ko`rsatiladi; odatda sxema 
elementlari to`rtburchak shaklida ifodalanadi (5-rasm). 
Печь бўлимининг шчити
Н С МБ АБ АР 
Аппаратчи 
Бошқариш 
постлари 
ЖБ 
ЖБ 
Бошқариш 
постлари 
ЖБ 
ЖБ 
Йўналтирувчи
лар шчити 
Н, С ЖБ 
1 2 3 4 5 6 7 8
Хом-ашё транспорти
Печь бўлими 
Бошқариш 
пост-лари
ЖБ 
Корхона диспетчери 
Кислота ишлаб чиқаришининг диспетчер пункти 
Н С МБ АБ ДА ОА
Диспетчер 
Н,
С
,
М
Б
, АБ,
ОА
ЖБ
ЖБ
ЖБ
ЖБ
Н
, С
Н
, С
Н
, С
Н
, С
, М
Б
, А
Р 
Н,
С
, М
Б
, АР
Н,
С
, М
Б
, АР
М
Б
, АР
АО
АО
АО

5-rasm. Kislota ishlab chiqarish pech‘ bo`limining tarkib (konstruktiv) 
sxemasi. 
Bunda: 1-transportyorlar pech‘

2-bunkerlar; 3- ta`minlovchi va tebratuvchilar; 
4-pech

5-ajratuvchi qozon; 6-tsiklon va elekrofil‘trlar; 7-yo`naltiruvchilar; 8-
transportyorlar.N-nazorat; S-signallash; MB-masofadan boshqarish; AR-avtomatik 
rostlash; DA-dispetcherlik aloqasi; OA-ovozli aloqa; MB-moydan boshqarish; AB-
avto-matik boshqarish. 
Texnnologik jarayonlarning murakkablik darajasiga qarab tarkibiy 
sxemalar turli ko`rinishlarga ega bo`lishlari mumkin. Bu ko`rinishlar odatda texnik 
topshiriqda berilgan bo`ladi. Bularga konstruktiv, funktsional algoritmik, tashqiliy 
yoki ularning bir nechtasi bir sxemada birgalikda bo`lishi mumkin. Funktsional tarkib 
sxemasida sistemaning har bir qismi bajaradigan vazifasi bo`yicha tayyorlanadi. 
Konstruktiv tarkib sxemasida sistemaning har bir qismi mustaqil konstruktiv 
butunligi (yaxlitligi) shaklida ifodalanadi. 
Algoritmik tarkib sxemasi sistema faoliyatida elementlarning kattaliklarni
ma`lum algoritm bo`yicha o`zgartirishni ifodalaydi. 
Tashqiliy 
tarkib 
sxemasi 
avtomatlashtirish 
sistemasidagi 
operativ 
xodimlarning o`zaro aloqalarini ko`rsatadi. 

Download 3,64 Mb.