• Jahon ganjig ‘a shoh erur ajdaho, Ki о ‘tlar sochar qahri hangomida. Aning komi bir la tirilmak erur , Maosh aylamak ajdaho komida.
  • Kamol et kasbim, olam uyidin




    Download 1,65 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet27/48
    Sana05.06.2024
    Hajmi1,65 Mb.
    #260628
    1   ...   23   24   25   26   27   28   29   30   ...   48
    Bog'liq
    Mumtoz she\'riyat janrlari. Karimov O

    Kamol et kasbim, olam uyidin.
    Sanga fa rz о ‘Imag ‘ay g ‘amnok chiqmoq
    Jahondin notamom о ‘tmak biaynih
    Erur hammomdin порок chiqmoq.
    Kimki о ‘zluk imoratin buzdi.
    Bo id i naqdi fano aning muzdi:
    Ul imoratni buzmayin solik
    Bo ‘la olmas bu naqdg ‘a molik.
    Qit'a o ‘zbek klassik she'riyatida, xususan Alisher Navoiy 
    ijodiyotidan boshlab katta o ‘rin egallaydi.
    Alisher Navoiyni «Xazoyin-ul-maoniy» kulliyotining o ‘zidayoq 
    210 ta qit'a mavjud. Shunga shoiming boshqa asarlari tarkibidagi 
    qit'alaming ham qo‘shib hisoblasak, ulaming soni 300 dan ortadi.
    Bu qit'alardan yuzlab go‘zal namunalar tahsinga sazovordir. 
    Alisher Navoiy qit'alarida asosan, ijtimoiy falsafiy-axloqiy 
    mavzular badiiy aks topgan.
    Jahon ganjig ‘a shoh erur ajdaho,
    Ki о ‘tlar sochar qahri hangomida.
    Aning komi bir la tirilmak erur
    ,
    Maosh aylamak ajdaho komida.
    Alisher 
    Navoiyning 
    «Xazoyin-ul-maoniy»sidan 
    tashqari 
    «Munshaot, 
    holoti 
    Pahlavon 
    Muhammad», 
    «Hamsat-ul- 
    mutaxayyirin» va boshqa asarlarida bir qancha qit'alar bor. Qit'a 
    ihcham boMadi. Unda fikr lo‘nda va konkret bayon qilinadi, 
    murakkab usullar, qochiriq kinoyalar deyarli uchramaydi, tasvir
    48


    ob ’ekti bevosita k o ‘rsatiladi, baholanadi; voqea- hodisalar asiiga 
    monand ifodalanadi.
    Qit'aning shakliy poetik belgilari:
    a) She'r hajm jihatidan kichikroq (2 baytdan 19 baytgacha) 
    b o ‘ladi.
    b) She’m ing matla'si bo‘lmaydi.
    v) Qofiyalanishida qat'iy sxema y o ‘q:
    Amalda ju ft m isralari qofiyalanib toq misralari ochiq qoladi. 
    Umuman aytganda qit'a badi-habop jan r bo ‘lganligi uchun uning 
    hajmi, vazni, mavzui, g ‘oyaviy mundarijasi qat'iy chegaralanmagan.
    Unda shartli tamoillar, majburiy shakliy-poetik qoliplar “temir 
    qonun” tusini olgan emas.
    0 ‘zbek adabiyotida Navoiydan tashqari yana k o ‘plab shoirlar 
    hambu janrga qo‘l urishgan. Masalan Lutfiy asarlarida ham ko ‘plab 
    qit’alami k o ‘rishimiz mumkin:

    Download 1,65 Mb.
    1   ...   23   24   25   26   27   28   29   30   ...   48




    Download 1,65 Mb.
    Pdf ko'rish