Yuz tuman порок erdin yahshiroq
Pok hotunlar ayog 'uning izi
Lut о ‘g'lin ко ‘rkin soldi tiyralik
Dinga nafs ilgida tab ’i ojizi
Dahr aro yoqti sayodat mash ’alin;
Pok ravliqtin rasululloh qizi.
Q it’a o ‘zbek klassik adabiyotida Navoiydan keyin
ham salmoqli
o ‘rin tutadi. Munis, Ogahiy, Avaz va boshqa shoirlaming
devonlaridagi qit’alar bunga misol bo ‘la oladi.
Shu bilan birga yuqoridagi shoirlar
ijodiga ham bir nazar
tashlaylik:
M asalan,
Avaz
0 ‘tarda
qit’aning
“Faloni”
so‘zi
bilan
boshlanadigan satirik shakli uchraydi. Asosan, to ‘rt va olti misradan
iborat bo ‘lgan bu she’riy parchalami shoir din ahllariga, boylarga,
amaldorlarga va badfe’l odamlarga bag‘ishlaydi:
Faloni zohidi xudbinki, xudbinlik qilur zohir,
О ‘zini ahli taqvo peshvosidin hisob aylab.
Qilur nazi-nasihat kunduz о ‘Isa ahli olamg ‘a,
Saharlar toati haq о ‘m iga no ‘shi sharob aylab.
Avaz 0 ‘tam ing yana bir mashhur qit'asi ju d a xarakterlidir:
Sipohi pora istar,
Mulla ijora istar,
Bechora chora istar,
Bir chora zamon bormu?
Bu qit'ada jam iyat manfaatlarini bir-biriga zid bo‘lgan ikki
ijtimoiy tarafga ajralib qolganini ifodalaydi.
Shu bilan birga badiiy nasr, tarix, xotira va boshqa turdagi nasriy
asarlarda ham biz ko‘pgina qit'alami ko‘ramizki, ular, odatda, fikmi
yakunlaydi, «qissadan hissa» chiqaradi.
Savollar:
1 .Munozara nima?
2 .M unozara janrining asosiy xususiyatlari nimalardan iborat?
3.0 ‘zbek munozarachiligi namoyondalari kimlar?
4.Fors-tojik adabiyotida munozaraning o ‘rni
haqida nimalar
bilasiz?
51
5.Qit'aning qofiyalanishi qanday?
6.Navoiy ijodida qit'aning o ‘mi
7.Munis va Ogahiyning qit’a janriga qo‘shgan hissasi haqida
nimalar deya olasiz?
