|
Operatsion · � � tizimlar o‘zbekiston respublikasi axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti u
|
| bet | 117/129 | | Sana | 18.11.2023 | | Hajmi | 4,88 Mb. | | #100808 |
Bog'liq a12b69867f018f785135aa04d3624799 Operatsion tizimlar грифли 100 штFoydalanuvchi ilovalari (user applications): bajariladigan fayllar (exe) va DLL kutubxonalar, ya’ni foydalanuvchilar tizimni yaratishda ishlatadigan funksional imkoniyatlarni ta’minlaydi. Exe va
DLL odatda muhitning ma’lum bir quyi tizimiga qaratilgan, lekin OT tarkibiga kiruvchi ba’zi dasturlar o‘zlarining tizim interfeyslaridan (NT API) foydalanadilar. Shuningdek, 64 razryadli tizimlarda 32 razryadli dasturlarni ishga tushirishni qo‘llab-quvvatlaydi.
Boshqa versiyalarda interfeysni o‘zgarishi, muhandislik yaxshilanishi, ishlash unumdorligini yaxshilanishi, ishonchlilik, xavfsizlik, oqimlarni qo‘llashni yaxshilanishi, energiya samaradorligi yaxshilanishlarini keltirib o‘tish mumkin.
Windows 7 da oqim
Windowsni ishlab chiqish jarayoni turli xil OT muhitlarini qo‘llab-quvvatlash zarurati bilan bog‘liq. Turli xil OT muhitlari tomonidan qo‘llab-quvvatlanadigan jarayonlar bir qator sabablarga ko‘ra farq qiladi, jumladan:
jarayonlar qanday nomlanadi;
jarayonlar ichida oqimlar taqdim qilinadimi;
jarayonlar qanday taqdim etiladi;
jarayon resurslari qanday himoyalangan;
jarayonlararo aloqa va sinxronizatsiya uchun qanday mexanizmlardan foy-dalaniladi;
jarayonlar bir-biri bilan qanday bog‘liq.
Shunga ko‘ra, Windows yadrosi tomonidan taqdim etiladigan shaxsiy jarayon tuzilishi va xizmatlari nisbatan sodda va universaldir, bu har bir OT quyi tizimiga ma’lum bir jarayon tuzilishi va funksionallikni taqlid qilishga imkon beradi. Windows jarayonlarining muhim xususiyatlari quyidagilar:
Windows jarayonlari obyekt sifatida bajariladi;
Jarayon yangi jarayon sifatida yoki mavjud jarayonning nusxasi sifatida yaratilishi mumkin;
Bajariladigan jarayon bir yoki bir nechta oqimlarni o‘z ichiga olishi mumkin.
Jarayon va oqim obyektlari o‘rnatilgan (ajralmas) sinxronizatsiya imkoniyatlariga ega.
Jarayon tomonidan boshqariladigan yoki foydalaniladigan resurslar va ular bilan qanday bog‘liqligi 9.8- rasmda ko‘rsatilgan.
9.8- rasm. Windows jarayoni va uning resurslari
Har bir jarayonga protseduraning asosiy tokeni deb nomlangan, xavfsizlik kirish tokenlari tayinlanadi. Foydalanuvchi birinchi marta tizimga kirganda, Windows foydalanuvchi uchun xavfsizlik identifikatorini o‘z ichiga olgan aniq bo‘lmagan tokenni yaratadi.
Foydalanuvchi birinchi marta tizimga kirganda, Windows foydalanuvchi uchun xavfsizlik identifikatorini o‘z ichiga olgan kirish tokenini yaratadi.
Ushbu foydalanuvchi nomidan yaratilgan yoki bajariladigan har bir jarayon ushbu kirish tokenining nusxasiga ega. Windows foydalanuvchini himoyalangan obyektlarga kirish yoki tizimda va himoyalangan obyektlarda cheklangan funksiyalarni bajarish imkoniyatini tekshirish uchun tokendan foydalanadi.
Jarayon va oqim obyektlari
Windows jarayon bilan bog‘liq obyektlarning ikki turidan foydalanadi: jarayonlar va oqimlar. Jarayon - bu foydalanuvchi vazifasi yoki xotira va ochiq fayllar kabi resurslarga ega bo‘lgan dasturga mos keladigan obyekt.
Oqim bu ketma-ket ishlaydigan va uzilib qolgan vazifaning taqsimlangan birligi, shuning uchun protsessor boshqa oqimga o‘tishi mumkin.
Obyekt turi
Obyekt turi
Obyekt asosiy
atributlari
Obyekt asosiy
atributlari
Xizmatlar
Xizmatlar
Jarayon obyekti
Oqim obyekti
9.9- rasm. Windowsda jarayon (a) va oqim (b) obyektlari
Windows ning har bir jarayoni 9.9(a)- rasmda ko‘rsatilgan umumiy tuzilishi ko‘rsatilgan obyekt bilan ifodalanadi. Har bir jarayon bir qator atributlar bilan belgilanadi va bajarilishi mumkin bo‘lgan harakatlar yoki xizmatlar soni bilan belgilanadi. Jarayon interfeysning e’lon qilingan usullari to‘plami orqali chaqirilganda xizmatni amalga oshiradi. Windows yangi jarayonni yaratganda, u
yangi obyekt namunasini yaratish uchun shablon sifatida Windows jarayoni uchun belgilangan obyekt sinfini yoki turini ishlatadi. Yaratish vaqtida atribut qiymatlari belgilanadi. 9.1- jadvalda jarayon obyekti uchun har bir obyekt atributlarining qisqacha ta’rifi berilgan. Windows jarayonida bajarish uchun kamida bitta oqim bo‘lishi kerak. Ushbu oqim keyinchalik boshqa oqimlarni yaratishi mumkin. Ko‘p protsessorli tizimda bir xil jarayonning bir nechta oqimlari parallel ravishda bajarilishi mumkin. 9.2- jadvalda oqim obyekti atributi qiymati ko‘rsatilgan. Masalan, oqim protsessorining o‘xshashligi - bu oqimni bajaradigan ko‘p protsessorli tizimdagi protsessorlar to‘plamidir; ushbu to‘plam jarayon protsessorining yaqinligiga teng yoki pastki qismidir. Oqim obyektlarining atributlaridan biri, oqimning so‘nggi boshlanishida protsessor registrlari qiymatlarini o‘z ichiga olgan kontekst ekanligiga e’tibor bering. Ushbu ma’lumot oqimlarni to‘xtatib turish va davom ettirishga imkon beradi. Bundan tashqari, oqim to‘xtatilganda uning kontekstini o‘zgartirib, oqim holatini o‘zgartirish mumkin.
9.1- jadval. Windowsda jarayon obyekti atributlari
Jarayon IDsi
|
Operatsion tizim uchun jarayonni aniqlaydigan
noyob qiymat
|
Xavfsizlik tavsifi
|
Obyektni kim yaratganligini, unga kim kirishi yoki undan foydalanishi mumkinligini va kimga obyektga kirish huquqi berilmaganligini tavsiflab
beradi
|
Asosiy ustuvorlik
|
Jarayon oqimlari uchun asosiy ishga tushirish
ustuvorligi
|
Protsessorni standart
bog‘lash
|
Jarayon ishga tushiradigan standart protsessorlar
to‘plami
|
Kvota cheklovlari
|
Tizimning sahifali va sahifali bo‘lmagan maksimal xotirasi, foydalanuvchi fayllarini ishlatishi mumkin bo‘lgan fayl maydoni va
protsessor vaqti
|
Bajarilish vaqti
|
Jarayonda barcha oqimlarning bajarilish umumiy
vaqti
|
K/Ch hisoblagichlari
|
Jarayon oqimlari bajargan kiritish/chiqarish operatsiyalari soni va turini yozadigan
o‘zgaruvchilar
|
Virtual mashina operatsiyalari
hisoblagichi
|
Jarayon oqimlari bajargan virtual xotira operatsiyalarining soni va turlarini yozadigan
o‘zgaruvchilar
|
Istisno/Xatoliklarni tuzatish portlari
|
Jarayon menejeri jarayon oqimlaridan biri istisno qilsa, xabar yuboradigan jarayonlararo aloqa kanallari. Odatda ular mos ravishda muhit quyi
tizimi va xatoliklarni tuzatish jarayonlari bilan bog‘liq
|
Chiqish holati
|
Jarayonni tugatish uchun sabab
|
9.2- jadval. Windowsda oqim obyekti atributlari
Oqim IDsi
|
serverga murojaat qilganda oqimni aniqlaydigan
noyob qiymat
|
Oqim konteksti
|
Tizimning ishlash holatini belgilaydigan registr qiymatlari va boshqa o‘zgaruvchan ma’lumotlar
to‘plami
|
Dinamik ustuvorlik
|
Har qanday vaqtda oqimning bajarilish ustuvorligi
|
Asosiy ustuvorlik
|
Oqimning dinamik ustuvorligining pastki
chegarasi
|
Oqim protsessorining yaqinligi
|
Oqim bajarilishi mumkin bo‘lgan protsessorlar to‘plami, bu oqimlar to‘plami yoki protsessorning
oqim jarayoni uchun barcha yaqinligi
|
Oqimni bajarilish
vaqti
|
Foydalanuvchi rejimida va yadro rejimida
bajarilgan umumiy vaqt
|
Ogohlantirish holati
|
Kutayotgan oqimning asinxron protsedura
chaqirig‘ini bajarilayotganini ko‘rsatuvchi bayroq
|
To‘xtalishlar soni
|
Qayta tiklanmagan holda, ushbu oqim bajarilishi
necha marta to‘xtatilganligi soni
|
Taqlid tokeni
|
Tizimga boshqa jarayon nomidan operatsiyalarni bajarishga imkon beradigan vaqtinchalik kirish
tokeni (quyi tizimlar tomonidan ishlatiladi)
|
Tugatish porti
|
Jarayonlar menejeri oqim tugashi bilan xabar
yuboradigan jarayonlararo aloqa kanali (quyi tizimlar tomonidan ishlatiladi)
|
Oqimdan chiqish
holati
|
Oqimni tugatish uchun sabab
|
|
|
Bosh sahifa
Aloqalar
Bosh sahifa
Operatsion · � � tizimlar o‘zbekiston respublikasi axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti u
|
