140
Dastlab:
- n mis silindrning temperaturasini va termoelektrik batareyaning boshlang’ich chiqish
kuchlanishini o’lchang va bu qiymatlarni o’z tajriba jurnalingizga yozib oling.
Shundan so’ng:
- Elektr pechni ulang va temperatura har 25 °C ga oshganda. n va U ning qiymatlarini
o’lchang va ularni o’z tajriba jurnalingizga yozib oling. Temperatura 400 °C va 500 °C
oralig’i darajasiga erishganda:
- Elektr pechni uzing; va temperatura har bir 25 °C ga pasayganda, n va U ning
qiymatlarini o’z tajriba jurnalingizga yozib boring.
- Temperatura 100 °C bilan xona temperaturasi oralig’igacha pasayganda, elektr
pechdan temperatura datchigini oling, xona temperaturasini o’lchang va bu qiymatni o’z
tajriba jurnalingizga yozib oling.
- Termoelektrik batareyani qoramtir karton bilan ekranlashtiring, voltmetrning nol
ko’rsatishini tekshiring va bu qiymatni o’z tajriba jurnalingizga yozib oling.
Rasm. 3 da termoelektrik batareyani U chiqish kuchlanishining pechning to’rtinchi
darajali absolyut temperaturasi T bilan to’rtinchi darajali absolyut xona temperaturasi
T0 orasidagi farqning funksiyasi sifatidagi bog’lanishi keltirilgan. Bu munosabat Stefan-
Bolsman qonuni bashorat qilganidek, taxminan to’g’ri chiziqqa yaqin. Agar, egrilik
sinchkovlik bilan o’rganilsa, yaxshi mos kelgan to’g’ri chiziqdan bir oz chetlanishni
kuzatishimiz mumkin. Buning sababi quyidagi effektlarning natijasidir: termoelektrik
batareya bilan o’lchashlarga konveksiya va muhitda nurlanish yo’qotishlari, ayniqsa
shisha tuynuk olib tashlanganda, ta’sir qiladi.
13-LABORATORIYA ISHI. SPEKTR
CHIZIQLARINI
O’LCHASH
UCHUN DIFRAKSION SPEKTROMETRNI YIG’ISH
Tajriba ob’ektlari
▪
Difraksion spektrometrni yig’ish.
▪
Turli inert gazlar va metallar bug’lari spektr chiziqlarini kuzatish.
▪
Spektr chiziqlari to’lqinlari uzunligi va jadalligini o’lchash.
