148
- Kojuxni oching va plyonkani ushlab turgichni tajriba qurilmasidan oling. Keyin qisgichni
ochib plyonkani ushlab turgichdan chiqarib oling. Plyonkani faqat chetlaridan ehtiyotlik
bilan ushlang.
15-LABORATORIYA ISHI. QUTUBLAGAN YORUG’LIKNI QONUNYATLARINI
O’RGANISH. λ/2 VA λ/4 PLASTINKADAGI QUTUBLANISH QONUNYATLARI.
Tajribaning maqsadi
➢
Qutublagan yorug’likni qonunyatlarini o’rganish.
➢
λ/2 va λ/4 plastinkadagi qutublanish qonunyatlari.
Umumiy ma’lumotlar
To’lqin plastinka yoki sekinlashtirgich optik qurilma bo’lib, u undan o’tayotgan
yorug’lik nurining qutblanish turini o’zgartiradi. Tipik to’lqin plastinka oddiy ikki
yoqlama sindiruvchi kristall yoki qalinligi puxta tanlangan ikki marta sindiruvchi
polimer plyonkadir. Agar parallel yorug’lik nuri to’lqin plastinkaga perpendikulyar
tushsa, ikki marta sindirish xossasi tufayli yorug’lik nuri ikkita komponentga ajraladi. Bu
ikki komponentaning tebranish tekisliklari bir-biriga perpendikulyar va ularning fazaviy
tezliklari bir-biridan bir oz farq qiladi. Chorak to’lqin plastinka uchun folganing qalinligi
shunday tanlanganki, yorug’lik elektr maydoni komponentining vektori yorug’lik tarqalishi
yo’nalishi atrofida yorug’lik chastotasiga teng tarzda aylanadi va boshqa perpendikulyar
tebranayotgan yorug’lik komponentidan λ/4 fazaga orqada qoladi. Yarim to’lqin
plastinka uchun qalinlik shunday tanlanganki, yuzaga keladigan λ/2 qiymatga ega
bo’ladi.
Bu tajribada monoxromatik yorug’lik chorak to’lqin yarim to’lqin plastinkaga tushadi.
Chiqayotgan yorug’likning qutblanishi to’lqin plastinkalar optik o’qi bilan tushayotgan
yorug’lik yo’nalishi orasidagi turli burchaklarda tadqiq qilinadi.
