• Qo’shimcha ma’lumotlar
    		•

    O’lchash namunasi va hisoblashlar




    Download 3,61 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet104/127
    Sana20.05.2024
    Hajmi3,61 Mb.
    #245676
    1   ...   100   101   102   103   104   105   106   107   ...   127
    Bog'liq
    Majmua Optika ZAXIDOV I

    O’lchash namunasi va hisoblashlar 
    Izoh : spektrometr prizmasi yordamida metall bug’lari yoki inert gaz spektriga tegishli
    bo’lmagan past intensivlikli chiziqlarni ham ko’rish mumkin. Ishlab chiqarish jarayoni 
    sababli boshqa gazlar ham lampaga kiritilishi mumkin. Metall bug’larili lampalarda
    argon (Ar) qo’shimcha asosiy gaz sifatida qo’llaniladi.
    Jadval 1 : He- spektral lampadan foydalanib, spektrometrni kalibrlash uchun
    o’lchangan qiymatlar; α ni aniqlash uchun Rasm. 9 ga qarang.
    No’malum yorug’lik manbailarini identifikasiyalash uchun spektral chiziqlarning to’lqin
    uzunligi qayd qilinadi va kalibrovka egriligidagi o’lchangan burchaklar bilan qiyoslanadi
    (Rasm.10 ga qarang). Adabiyotlarda keltirilgan qiymatlar vakuumdagi to’lqin
    uzunliklariga tegishli. Havodagi to’lqin uzunligiga o’tish zaruriyati yo’q. Jadval 2 : Cd 
    lampa namunasida o’lchangan qiymatlar; α ni aniqlash uchun Rasm.9 ga qarang. 

    160 
    Qo’shimcha ma’lumotlar 
    Spektrometr bilan goniometr difraksion spektrometr sifatida ham ishlatilishi mumkin (tajriba 
    P5.7.1.2 bayonnomasiga qarang). Bunday konfigurasiyada to’lqin uzunligini aniqlash uchun 
    kalibrlash egriligi qayta talab qilinmaydi Biroq spektrlarning intensivligi pastroq, sust 
    chiziqlar ko’pincha ko’rinmaydi. Bundan tashqari difraksiyaning ko’p miqdordagi tartiblari 
    yuzaga kelib, foydalinalayotgan panjaraga qarab ustma-ust tushishi mumkin va shu bilan 
    belgilangan maqsadga xalaqit beradi. Difraksion panjaradan foydalanilganda 
    spektrometrning ajrata olishi, odatda, prizmali spektrometrnikiga nisbatan yaxshi.
    Masalan, tirqishi minimal kenglikka o’rnatilgan spektrometrning prizmasida ikki Na-D
    chiziqlar arang farqlansa, ular Rowland panjarasidan foydalanilgan spektrometrda
    osongina ajratilishi va alohida o’lchanishi mumkin.
     

    Download 3,61 Mb.
    1   ...   100   101   102   103   104   105   106   107   ...   127




    Download 3,61 Mb.
    Pdf ko'rish