|
O’quv – uslubiy majmua oliy ta’lim muassasalari o’qituvchilari va talabalari, umumiy fizika, nazariy fizika, astronomiya fanlarini o’qitishda zamonaviy pedagogik texnologiyalarini qo’llash jarayonlariga qiziquvchilar uchun mo’ljallangan
Pdf ko'rish
|
| bet | 100/127 | | Sana | 20.05.2024 | | Hajmi | 3,61 Mb. | | #245676 |
Bog'liq Majmua Optika ZAXIDOV IQo’shimcha ma’lumotlar
Dispersiya sababli to’lqin plastinka fazalar farqini beradi va bu farq yorug’likning to’lqin
uzunligiga bog’liq. To’lqin plastinkalar ma’lum to’lqin uzunligi diapazonida ishlash uchun
yaratilgan. Bu yerda qo’llanilayotgan to’lqin plastinkalar sariq yorug’lik uchun eng yaxshi
fazalar farqini beradi. Spektrning ko’rinuvchan sohasidagi o’rtamiyona
dispersiya sababli chetlanishlar uncha katta emas. To’lqin plastinkalar yorug’lik
perpendikulyar tushganda eng yaxshi samara beradi. Yorug’lik nurining uncha katta
bo’lmagan taralishi tajriba natijalariga ta’sir qilmaydi Polyarizatordan va chorak to’lqin
plastinkadan foydalanish boyicha qo’shimcha ma’lumotlarni 472 60 instruksiyadan
topishingiz mumkin.
16-LABORATORIYA ISHI. PRIZMALI SPEKTROMETR YORDAMIDA INERT
GAZ VA METAL PARLARINING CHIZIQLI SPEKTRINI O’RGANISH.
Tajribaning maqsadi
➢
Spektrometr prizmasini sozlash.
➢
He-lampa bilan spektrometr prizmasini kalibrlash.
➢
“No’malum” chiziqli spektrni o’lchash.
➢
«No’malum» yorug’lik manbaini aniqlash.
153
Rasm. 2 Spektrometr
a Teleskop b Kollimatorni siljitish uchun sozlash vinti, c Prisma stoli , d Teleskopni
siljitish uchun sozlash vinti , e Kollimator , f Spektrometrning asosiy qurilmasi,
Spektrometrni sozlash
Aniq o’lchashlarni amalga oshirish uchun asbob puxtalik bilan sozlanishi kerak. Tirqish va
okulyar viziri aniq mos linza obektivining fokal tekisligida yotishi kerak. (teleskopik nur
yo’li) . Tirqish va prizma sirti teleskopning aylanish o’qiga parallel qilib to’g’irlanishi kerak.
Ba’zi sozlash bosqichlari, hamda spektrlar chiziqlarini o’lchashni amalga oshirish xona
bir oz qorong’ulashtirilganda oson kechadi.
– Teleskopni (a), prizma stolini (c), va trubka tirqishini (kollimator) (e) gorizontal
yo’nalishda ko’z bilan chamalab to’g’rilang (Rasm.2 ga qarang).
– Teleskop va kollimatorni yon tomonga sozlash vintlari (b), (d), yordamida
markazlashtiring va keyin vintlarni qotiring. Sozlash vintlariini juda ko’p ochib
yubormang, chunki ular teleskopni va kollimatorni tutib turadi. Teleskopni cheksizlikka
fokuslash:
Izoh:
Ko’rishida muammosi bor eksperimentatorlar, teleskop orqali uzoqdagi obektlarni
yaxshi ko’radi; lekin bu holat teleskop cheksizlikka aniq o’rnatilganidan dalolat bermaydi.
Bunga qaramasdan, shu eksperimentatorning o’zi kollimator va teleskopni korrektirovka
qilsa, aniq o’lchashlarni amalga oshirishi mumkin. Agar boshqa eksperimentatorlar
spektrlarni kuzatishni hohlashsa, okulyarni (a4) siljitish yo’li bilan fokusirovka
bajarilishi mumkin.
– Okulyarni chiqarib oling (a4), yorug’lik manbaini (a3) teleskopga o’rnating va
yorug’lik manbai uchun teshigini pastga qaratib okulyarni qayta o’rnating (Rasm. 3 ga
qarang). Trubkadagi okulyarni siljitish (a4) orqali vizir kesishmaga qarating va zarur
bo’lsa, uni to’g’rilang. Yorug’lik manbai uchun teshik (a5) hali ham pastga
qarab turganiga amin bo’ling. Gorizontal boyicha to’g’rilangan teleskopni markazni
korrektirovka qilish dastasi(a1) bilan uzoqdagi obektga fokuslang(> 50.0 m) Agar o’rnatish
to’g’ri bo’lsa, kuzatilayotgan obekt tasviri va vizir kesishma ikkalasi ham
154
obektivning fokal tekisligida yotishi kerak, mumkin bo’lsa, kuzatilayotgan obekt bilan vizir
kesishma o’rtasida parallaks bo’lmasligi lozim.
|
|
Bosh sahifa
Aloqalar
Bosh sahifa
O’quv – uslubiy majmua oliy ta’lim muassasalari o’qituvchilari va talabalari, umumiy fizika, nazariy fizika, astronomiya fanlarini o’qitishda zamonaviy pedagogik texnologiyalarini qo’llash jarayonlariga qiziquvchilar uchun mo’ljallangan
|
