O’quv – uslubiy majmua oliy ta’lim muassasalari o’qituvchilari va talabalari, umumiy fizika, nazariy fizika, astronomiya fanlarini o’qitishda zamonaviy pedagogik texnologiyalarini qo’llash jarayonlariga qiziquvchilar uchun mo’ljallangan

156 
pasaytirgich
Rasm. 6 Prizma sirtini yustirovka qilish. c1 Prizma stoli uchun yustirovka vintlari, h ( flint ) 
shisha prizma tutgichda
Burishga imkon yaratish bilan prizma sirtiga parallel yustirovka qilish
: 
– Teleskopni shunday buringki, u kollimatorga o’tkir burchakda joylashsin va uni shu
joyida qotirish vinti yordamida mahkamlang(Rasm.6 va Rasm.7 ga qarang) Prizmani
prizma stolidagi tutgichga (h) Rasm.6 da keltirilganidek o’rnating va bunda prizmaning
bir tomoni prizma stolidagi ikkita sozlash vintlari orqali o’tkazilgan (faraziy) chiziqqa 
parallel bo’lsin. Prizma stolini to prizmaning bir qirrasidan akslangan tirqish tasviri
teleskopda ko’rinmaguncha buring va keyin prizma stolini qotirish vintini (f1) 
mahkamlang. Orqadagi sozlash vintlaridan (c1) foydalanib, tirqishning akslangan 
tasvirini vizir kesishmaning markaziga siljiting. Prizma stoli burilganda akslangan tirqish
o’zgarmasligi uchun quyidagi ikki amalni bajaring:
1) Prizma stolini mahkamlab turgan vintni(f1) bo’shating va tirqishning tasviri prizmaning
keyingi sirtida akslanmaguncha prizma stolini buring va keyin prizma
stolini qotiruvchi vintni mahkamlang.
2) Prizma stolining orqa tomonidagi(teleskopda ko’rinib turibdi) o’rnatish vinti yordamida 
tirqishning akslanishini vizir kesishmaning o’rtasiga olib keling. 

157 
Rasm 7 Spektrometrnihg asosiy qurilmasi va prizma stoli. c1 Prisma stoli, c2 Prisma stolini 
to’g’rilash vintlari, f1 Prisma stolini qotirish vinti , f2 Graduirovka qilingan aylanani qotirish 
vinti, f3 Teleskopni burish uchun nozik sozlash vinti, f4 Teleskopni qotirish 
vinti(ko’rinmagan), f5 Noniuslar, f6 Lupa, f7 Gardirovka qilingan aylana 

Download 3,61 Mb.