|
O’quv jarayonida texnologiyalarning asosiy yo’nalishlari va uni tadbiq qilish
|
| bet | 67/67 | | Sana | 09.01.2024 | | Hajmi | 2,67 Mb. | | #133346 |
Bog'liq AXBOROTYechilishi:
Chizmada kesik konusning o‘q kesimi tasvirlangan. Yasovchilari zidan o‘tadi. Kesimdagi doira radiusi R desak, shartdan
πr2 = 4π R =2,
ekanligi kelib chiqadi. Ma’lumki AD
konus yasovchisi, ikkinchi tomondan
trapetsiyaga ichki chizilgan aylana shartiga
ko‘ra
AD = = 2R =4
Javob: 4.
8 – masala. Konusning o‘q kesimi teng tomonli uchburchakdan, silindrniki esa kvadratdan iborat. Agar ularning to‘la sirtlari tengdosh bo‘lsa, hajmlarning nisbatini toping.
Yechilishi:
Masala shartiga ko‘ra St.sirt.k = St.sirt.s. konus asosining radiusini r, silindr asosi radiusini R desak, u holda konus balandligi Nk =R , silindr balandligi Н = 2 R.
St.sirt.k = πr2 + πr ·2r = 3π r2,
St.sirt.s = 2πR2 + 2πR ·2R =6πR2.
Shartga ko‘ra
3π r2 = 6πR2 r = R (1)
Ularning hajmlari mos ravishda
Vk= πr2 · Nk = πr3 ,
Vs= πR2 · Ns =2πR3 .
Bu yerda (1)ni e’tiborga olsak, ;
Javob: .
9 – masala. muntazam oltiburchakli piramidaning apofemasi 5 ga, uning asosiga tashqi chizilgan doiraning yuzi 12 ga teng. SHu piramidaga ichki chizilgan sharning radiusini toping.
Yechilishi:
Chizmada piramidaning qarama-qarshi
apofemalari orqali o‘tuvchi kesim tasvir-
langan. Masala shartidan piramida asosi
muntazam oltiburchakka tashqi chizilgan
aylana radiusi R = 2 kelib chiqadi.
Bunga ko‘ra ichki chizilgan aylana radiusi
r = 3 ekanligini topish mumkin. AOS
Misr uchburchagidan OS = 4 ga teng.
OO1 = = 1,5.
Javob: 1,5.
10 – masala. Radiusi R bo‘lgan sharga to‘rt burchakli muntazam piramida ichki chizilgan bo‘lib, bunda piramidaning asosi unga perpendikulyar bo‘lgan radiusni teng ikkiga bo‘ladi. Piramidaga ichki chizilgan shar sirtini aniqlang.
Yechilishi:
Piramidaning asosi o‘ziga perpendikulyar bo‘lgan shar radiusi O´R ni teng
ikikga bo‘ladi
| OD| = .
|OM| = |OD| · = R
|OS| = R. |SM| = = R.
r= ∆SMN ga ichki chizilgan aylana radiusi bo‘lsin, u
ichki chizilgan sharning xam radiusi buladi:
r =
=
Sshar = 4πr2 = 4πR · ( )2 = πR .
Javob: πR .
Adabiyot:
1. Hakimov A.
2. Xolikov Q.S
3. Ungarov B.X.
4. Abjalilov S.X.
5. www.ziyonet.uz
6. www.NUR.uz
|
| |
