18
Parametrlar nomlanishi
Qiymati
Havo purkash (havo bilan to‘ldirish) tezligi, l/min
1200
Tinch holatda to‘liq to‘ldirish vaqti, s
4,8
Apparatning og‘irligi 18,5 kg bo‘lgandagi pasayish tezligida ortib qolgan
tezlanish
4,5g
Saqlash va boshqarish tizimi
Parashyut bo‘lmasining hajmi, m
3
0,0047
Bo‘lmaning gabarit o‘lchamlari, m:
- uzunligi
- kengligi
- baladligi
0,32
0,163
0,09
Parashyut bo‘lmasining to‘liq ochilish vaqti, s
0,3
Qo‘nish tizimining tarkibi:
− saqlash va boshqarish tizimi;
− parashyut tizimi;
− amortizatsiya tizimi.
Saqlash va boshqarish tizimi quyidagi funksiyalarni bajaradi –
transportirovka, uchirish va parvoz mobaynida parashyut va qo‘ndirish buferini
taxlangan ko‘rinishda saqlash, shuningdek qo‘ndirish paytida parashyut va
ko‘ndirish buferini ochish, qo‘ndirilgandan so‘ng parashyutni apparatdan ajratish.
Saqlash va boshqarish tizimi tarkibida kiradi:
− parashyut bo‘lmasi,
− parashyut bo‘lmasining qopqog‘i (krыshka),
− parashyutni ochish mexanizmi,
− parashyutni ajratish mexanizmi.
Parashyut bo‘lmasining qopqog‘i (krыshka) parashyutni tortib chiqarish
funksiyasini bajaradi.
Parashyut tizimi qo‘nish mobaynida apparatning pasayish tezligini
kamaytirish uchun xizmat qiladi. Parashyut tizimi tarkibiga – parashyut va osma
tizimlar kiradi.
Amortizasiya tizimi – qo‘nish mobaynida UUAning er yuzasi bilan
to‘qnashishidan hosil bo‘ladigan zarbaning kuchini pasaytiradi (dempferlaydi).
Amortizasiya tizimi tarkibida qo‘ndirish buferi, ikkita havo haydoychi quvur
va ikkita bufer ventilyatori.
Qo‘nish tizimining elementlarini taxlangan holatdagi UUAda joylashuvi
10-rasmda keltirilgan, ishlash jarayoni esa 11-rasmda namoish etilgan.
19
Qo‘nish tizimining ishlash algoritmi:
− boshqaruv operatori komandasiga ko‘ra (avtomatik boshqaruv tizimi
komandasiga ko‘ra – avariya holati sodir bo‘lganda yoki avtomatik
qo‘nish mobaynida) dvigatel o‘chiriladi – karbyurator zaslonkasi
servoprivod yordamida yopiladi, o‘t oldirish o‘chiriladi;
− kanotdagi zakrilkalarni 20° gacha yopib, UUAni parvoz davomida xavfsiz
havo tezligigacha (70-80 km/s) olib kelish hamda qo‘nish tizimining
kafolatlaydigan ishini ta’minlab beradi. Avariya rejimida qo‘nish
mobaynida tezlik pasaytirilmaydi (tormozlanish amalga oshirilmaydi,
zakrilkalar yopilmaydi). Apparat 100 km/s tezlikda uchishi mobaynida
parashyut tizimi orqali tormozlanish amalga oshirilishi mumkin;
− avtomatik boshqaruv tizimi komandasi bo‘yicha parashyut bo‘lmasining
qapqog‘ini ushlab turuvchi qulf servoprivod yordamida ochiladi, bir
vaqtning o‘zida ko‘ndirish buferining ventilyatori ishlashni boshlaydi,
signal va yorug‘lik chiroqlari shtat rejimida ishlashni boshlaydi;
− apparat tagidan o‘tuvchi havo oqimi parashyut bo‘lmasining qapqog‘ini
ochilishiga va uni apparatning yo‘nalishiga qarshi tomonga uloqtirishga
ko‘mak beradi, buning natijasida osma tizimning iplaridan tortib,
parashyut kupolini yoyadi va stropalarni cho‘ntakchalardan chiqaradi;
1 – parashyut tizimi va qo‘ndirish buferining taxlangan holatdagi, 2 – parashyut bo‘lmasining
qopqog‘i, 3 – parashyut bo‘lmasi, 4 – parashyutni ochish mexanizmi, 5 – havo xaydovchi quvur,
6 – bufer ventilatori
10-rasm. Taxlangan holatdagi qo‘nish tizimi
1 – parashyut bo‘lmasining qopqog‘i,
2 – parashyut bo‘lmasining qopqog‘ining ipi,
3 – parashyut kupoli,
4 – parashyut stropasi,
5 – rayzerlar va parashyut stropalarini birlashtiruvchi fal,
6 - slayder-halqa (parashyutning sekin ochilishini ta’minlab
beruvchi),
7 – rayzerlar (bo‘sh uchlar),
8 – qo‘ndirish buferi
11-rasm. Ishlash holatdagi qo‘nish tizimi
20
− slayder-halqa – stropalar va osma tizimning uzilishini oldini oladi,
stropalar tortilishi natijasida kupolning sokin ochilishini ta’minlaydi;
− parashyutni ochilishi, UUAni keyinchalik tormozlash hamda vertikal
stabilizasiyasini ushlashni amalga oshiradi, apparatning hamla burchagini
optimal ushlab turib erga qo‘nishni ta’minlaydi;
− UUA erga qo‘ngandan (tekgandan) so‘ng, buferda hosil mavjud ortiqcha
bosim klapanlar orqali chiqib ketadi, buning natijasida UUAga tushishi
lozim bo‘lgan kuch miqdori kamayadi.
“
Posadka” rejimi qo‘nish maydonining dengiz sathi baladligidan 80 metr absolyut
balandlikda amalga oshiriladi.
“
Zaxod” rejimini bajarishga kirish balanligi – 100 metr.
Prashyut ochilishi 70-90 km/s tezlikda amalga oshiriladi.
Parashyut ochilishidan to parashyut kupoli havo bilan to‘lishigacha bo‘lgan
vaqt davomida UUA
15 metr baladlik yuqotadi.
UUA parashyut bilan tushish jarayonida 5 m/sek vertikal tezlik bilan erga
qo‘nadi.
UUA qo‘nish tizimining operator (ABT) komandasidan keyin bajaradigan
ishlash jarayoni 12-rasmda keltirilgan.
21
12-rasm. Qo‘nish tizimining ishlash bosqichining ketma-ketligi
