116
Qabul qiluvchi belgi darajasida “to‘xtab turish” (1) holatidan 0 (START
biti) holatiga yo‘lni o‘tishi bilan sinxronizatsiyalanadi.
Bit oraliq davomiyligini
T=1/V va belgi formatini bilgan holda qabul qiluvchining takt generatorini ishga
tushiradi, ketma-ket uzatiladigan bitlarni navbat bilan taxlil qiladi.
Bit darajasida sinxronlash, ishlash turg‘unligiga va belgini qabul qilishni
qisqa oralig‘ida uzatuvchi hamda qabul qiluvchining generator chastotasini berilish
aniqligiga asoslangan. Qabul qiluvchi vaqtning qaysi momentida
navbatdagi belgi
kelishini bilmasligidan uzatishning asinxronligi kelib chiqadi. Sinxronlash mahalliy
harakterga ega – har gal qabul qiluvchi navbatdagi start-bitni boshlanishini
aniqlagach yangitdan o‘rnatiladi.
UART orqali o‘rnatilgan tizimga odatda simsiz kommunikatsion
texnologiyalarning modemlar mikrosxemalari, GPS - qabul qiluvchilar ulanadi. Bu
UART ni interfeys sifatida telekommunikatsion qurilma komponenti DTE (Data
Terminal Equipment – okonechnoe oborudovanie dannыx,
axborotni qabul
qurilmasi) va DCE (data communication equipment- oborudovanie peredachi
dannыx, axborot uzatish qurilmasi) lar o‘rtasida axborotni uzatish uchun va RS-232
standartining elementi bo‘lganligi sababli qo‘llanilishi bilan bog‘liq.
Nol-modemli ulanishning ishlash mantiqi quydagicha: axborotlarni u yoki bu
tomonga uzatish mumkin faqat uning sharti, qabul qiluvchi bu axborotlarni olishga
tayyor bo‘lishi kerak. Agarda qabul qiluvchini tayyor emasligi aniqlansa, u holda
axborotlar manbai ishni to‘xtatib turadi, tayyorlik holatini kutadi, so‘ng uzatishni
tiklaydi. Bu axborot oqimini apparatli boshqarish (hardware flow control) deb
ataladi.
Zamonaviy kontrollerlar bir necha UART ga ega bo‘lishlari mumkin. Bu
o‘rnatilgan tizimlarda kommunikatsion vazifalarni yetarli darajada oddiy joriy
etishga imkon beradi. Ko‘rib chiqilgan UART uzatish-qabul
qilish vositasidan
tashqari o‘rnatiladigan protsessorlarda boshqa intrfeyslar ham keng qo‘llaniladi,
masalan, USB, CAN. UART kontrolleri odatda quyidagilardan tashkil topgan
bo‘ladi:
➢
taktlash manbai (almashuv tezligidan yuqori takt chastotasi);
117
➢
kirish va chiqishda suruvchi registr;
➢
axborotlarni qabul/uzatish, o‘qish/yozishlarni boshqarish registrlari;
➢
qabul/uzatish buferlari;
➢
qabul/uzatish buferlari uchun parallel axborot shinalari;
➢
FIFO hotira buferi.
➢
qabul/uzatish buferlari;
UART uzatish qabul qilish qurilmaning tarkibi 8.3-chizmada berilgan.
Almashuv tezligi generatoridan sinxronlashtirish
signali qabul va uzatishni
surish registrining taktlash kirishiga beriladi, u berilgan tezlikda axborot bitlarini
ketma-ket uzatish/qabulni amalga oshiradi. To‘liq
qabul qilingan bayt qabul
qiluvchining axborotlar buferiga tushadi. Bayt uzatish uchun uzatish buferidagi
surish registriga joylashtiriladi.
UART da asinxron ish tartibida qabul va uzatish jarayoni mustaqil sodir
bo‘ladi.
Shundek qilib, almashuvni dupleks ish tartibi quvvatlanadi. Biroq,
uzatuvchi va qabul qiluvchi bir hil tezlikka sozlanishi talab qilinadi. Sinxron ish
tartibida ishlash ancha oddiy hisoblanadi. Bunda har bir qabul/uzatish biti mahsus
signal bilan stroblanadi va uzatish hamda qabul qurilmalarni tezligini aniq
moslashtirishga xojat qolmaydi.
