asboblar:
O‘lchov bo‘yicha bevosita va bilvosita tadbirlar, energiya iste’moli bo‘yicha
olingan ma’lumotlar qaerda energiya isrofi ro‘y berishi mumkinligi haqida ancha
aniq ko‘rsatma berishi mumkin. Energiya samaradorligini o‘lchash barcha
o‘lchashlarni qoplaydi, u ishlab chiqarishda yoki qurilmalar qismida energiyani
samarali ishlatish bo‘yicha ma’lumotlar bilan ta’minlaydi, ya’ni yonish
samaradorligi kabilar bilan. Buni yonishni tahlil qiluvchi asboblar orqali amalga
oshirish mumkin. Ko‘tarib yuriluvchi portativ analizatorlar ishlatiladi. Ularning
qulayligi ko‘proq. Katta miqdorda yoqilg‘i ishlatadigan qurilmalarning yonish
liniyasida analizatorlar va ular bilan bog‘liq bo‘lgan avtomatik rostlagichlar
ishlatiladi.
Yoqilg‘ining qattiq turlarini eritish uchun suv qozonlari: rezervuarlardagi,
issiqhavo dimlagichlardagi va kondensatorlardagi o‘lchovlar operatorga havo
haydash
sathini
nazorat
qilishda
va to‘g‘ri suv so‘rilishini hamda
kondensatsiyalash chastotasini tekshirishda yordam beradi.
Quritish qurilmasi namni so‘rib oladi. U quritishda ishlatiladigan havo
miqdorini ko‘rsatadi va shunday qilib quritishning samaradorligini o‘lchash va
o‘rnatishga yordam beradi. Agar, masalan, namlik past bo‘lsa quritish qurilmasi
orqali oz miqdordagi namlik bilan katta miqdordagi havo o‘tadi. Bu esa quritish
qurilmasining kam samaradorligiga va energiya isrofiga olib keladi.
Sirtdagi harorat: material yoki qurilmaning sirtidagi haroratni o‘lchash
(masalan, trubalar izolyatsiyasi, pechkaning tashqi sirti) isitishning konveksiya va
nurlanish tufayli isroflarini hisoblashda ishlatilishi, va izolyatsiya samarasini
baholashda yordam berishi mumkin.
Quvvat koeffisienti: elektr zanjirining quvvat koeffisienti elektr tokini
ishlatish samaradorligini o‘lchash hisoblanadi. Past foydali ish koeffisienti
taqsimlashda katta isroflar mavjudligini bildiradi.
Ekspluatasion va texnik o‘lchovlar.
72
Ekspluatasion va texnik tekshiruvlar, ayniqsa texnik holat bo‘yicha
profilaktik dasturlar energetik unumdorlik bilan to‘g‘ri bog‘langan blishi mumkin.
Masalan: Bug‘ to‘plagichlar: bug‘ sifonining ekspluatasion sifatini muntazam
tekshirib turish –optimal bug‘ ishlab chiqarish tizimini saqlab turishning muhim
qadamidir.
Qurilma formulyarlari: ekspluatasion formulyarlar ko‘pincha harorat, bosim
o‘lchashlarni, ba’zi bir xollarda suv debiti va laboratoriya izlanishlari
ma’lumotlarini tarkibiga oladi. Odatdagi o‘lchovlar tarqoq ko‘rsatkichlarni
ko‘rsatishi mumkin, ulardan qulay bo‘lmagan ekspluatasion sharoitlarni yoki
samaradorlik yo‘qolayotganini ko‘rish mumkin yoki ekspluatatsiya qilish holatida
unumdorlikni yomonlashuviga olib keluvchi yo‘llarni aniqlab beradi.
Vizual
tekshirishlar:
energiyani
nazorat
qilish
dasturiga
vizual
tekshirishlarning ko‘pgina turlari kiritilishi kerak, qaysiki bug‘ isrofi ro‘yxati,
yoqilg‘i isrofi yoki izolyatsiya jaroxati va qurilmalarning yemirilishi.
Reviziya uchun ko‘chma asboblar:
Korxonada ko‘pincha tez–tez o‘lchanadigan parametrlar quyidagilar:
•
Harorat.
•
Bosim(o‘chog‘ning ichidagi vakuumni hisobga olgan holda).
•
Pechdagi gaz kompozisiyasining hajmi(ko‘mir kislotasi, ugar gazi,
kislorod va tutun), gaz, suyuqlik va massa oqimi sathi.
•
Nisbiy namlik.
•
Elektr energiyasi(energetik faktor)
•
Yoritish kuchlanganligi.
Energiyani nazorat qilishda ko‘pincha qo‘llaniladigan asboblar
. Energetik auditni o‘tkazishda energoavtobusdan foydalanish
Quyida keltirilgan ma’lumotlar tekshirilayotgan korxona haqida qisqacha
axborot beradi va uning strukturasiga nisbatan tavsiya qilish imkonini yaratadi.
Ushbu usulikadan auditni bajarishda energoavtobus ishlatilganda foydalanish
qulay, vaholanki, audit o‘tkazishning boshqa holatlarida ham qo‘llanishi mumkin.
1.Tekshirilayotgan korxona xarakteristikasi
• Adres
• Mulk shakli xaqida ma’lumotlar (masalan, SP (QK))
• Tashkil qilingan muddati
• Ishchilar soni
• Ish rejimi (1,2,3–smenali)
• Kontaktdagi asosiy shaxslar(lavozimi, telefon №)
• Asosiy mahsulot ishlab chiqarishning yillik hajmi
• Korxonaning umumiy strukturasi(ishlab chiqarish bo‘limlari)
• Tekshirilayotgan korxona energiyani tashqaridan oladimi? shu haqda
energiya yetkazib beruvchilar to‘g‘risida axborotlar bilan va energiya taqsimlanish
nuqtalari hamda ma’lumotlar yig‘ish usulini qisqacha ta’rifi berilgan
ma’lumotlar(elektrenergiya, yoqilg‘i, qisilgan havo, issiq suv, bug‘, kondensatni
qaytarish)
73
• Energiyani tashqariga yetkazib berish haqida energiyani qabul qiluvchilar
va
ma’lumot
yig‘ish
usulini
qisqacha
ta’rifi
bilan
birgalikdagi
ma’lumotlari(qisilgan havo,bug‘, issiqsuv, sovuq suv)
• Bug‘, issiq suv, qisilgan havo va sovuqlikni ishlab chiqarish bo‘yicha
o‘rnatilgan quvvatlarning qisqacha ta’rifi
Tekshiruv qatnashchilari, uning o‘tkazilishi vaqti
•
Energiya bo‘yicha texnik ma’lumotlar
•
Qisilgan havo bilan ta’minlash
•
O‘rnatilgan kompressorlar xarakteristikasi
a)Quyidagilar ko‘rsatilgan holda texnik (pasport) ma’lumotlar:
•
Boshqarish rusumi (qo‘lda, avtomatlashtirilgan)
•
Hajli sarfni boshqarish prinsipi
•
qisilgan havoni tayyorlash (filtrlar, quritish)
b) O‘rnatilgan o‘lchov asboblari
•
bosimni o‘lchash uchun (o‘lchash nuqtalari, o‘lchash asboblari, texnik
xizmat ko‘rsatish holati)
•
haroratni o‘lchash uchun (o‘lchash nuqtalari, o‘lchash asboblari,
texnik xizmat ko‘rsatish holati)
•
sarf hajmini o‘lchash uchun (o‘lchash nuqtasi, o‘lchash prinsipi,
zichlikni to‘g‘rilash, hisoblash jadvallari, texnik xizmat ko‘rsatish holati)
•
elektr energiya iste’moli
v) Ishchi parametrlarni baholash va to‘plash usuli haqida ma’lumotlar (qo‘lda,
ma’lumot tashuvchilarga yozish orqali, davriylik va baholash usullari)
g) Qisilgan havo tarmog‘i haqida ma’lumotlar (trubalar diametri, tarmoq
uzunligi, o‘lchov asboblari) pasportga binoan.
Bu ma’lumotlarni talab qilib olish kerak yoki ularni bahosini berish kerak.
2. Energiya xosil qiluvchilar bo‘yicha ma’lumotlar
• Qisilgan havo ishlab chiqarish(pasportda)
• Elektr energiyaning iste’moli(pasportda)
• Qisilgan havoning o‘zini ishlab chiqarish bo‘limidagi isrofi
• Qisilgan havoning qisilgan havo tarmog‘idagi isrofi(sizib chiqishlar)
• Tashqaridan olinadigan qisilgan havoning hajmi(pasportda)
• Tashqi
iste’molchilarga
yetkazib
berilayotgan
qisilgan
havo
hajmi(pasportda)
Demak, o‘lchovlar o‘tkazilishi kerak.
3. Issiqliq bilan ta’minlash
Qozon agregatlarining va trubada o‘tkazish tarmog‘ining xarakteristikasi.
Qozon agregatlarining texnik ma’lumotlari (pasportda) quyidagi–lar
ko‘rsatilgan holda:
•
havo yuborishni sozlash prinsipi (qo‘lda, avtomatlashgan)
•
qozonlar unumdorligini sozlash prinsipi (qo‘lda, avtomatlashgan)
•
havo bilan tozalash prinsipi
•
tutun yo‘qotish quvvatini sozlash prinsipi
74
O‘lchov uchun o‘rnatilgan asboblar:
•
yoqilg‘i sarfini
•
ishlab chiqarilayotgan bug‘ va issiq suvning hajmini
•
havo bilan tozalash prinsipini
•
qo‘shimcha suv hajmini
•
issiq suv va qaytarilgan kondensat hajmini (o‘lchov nuqtalari, o‘lchov
prinsipi, zichlikka tuzatish)
O‘lchov uchun o‘rnatilgan asboblar:
•
haroratni (o‘lchash nuqtasi, o‘lchov asboblari, texnik xizmat
ko‘rsatish holati)
•
bosim (o‘lchash nuqtalari, o‘lchov asboblari, texnik xizmat ko‘rsatish
holati)
•
O
2
tutunli gazlardagi miqdori(o‘lchash nuqtalari, o‘lchov asboblari,
texnik xizmat ko‘rsatish holati)
•
SO
tutunli gazlardagi miqdori(o‘lchash nuqtalari, o‘lchov asboblari,
texnik xizmat ko‘rsatish holati)
•
SO
2
tutunli gazlardagi miqdori (o‘lchash nuqtalari, o‘lchov asboblari,
texnik xizmat ko‘rsatish holati)
•
NO
x
tutunli gazlardagi miqdori(o‘lchash nuqtalari, o‘lchov asboblari,
texnik xizmat ko‘rsatish holati)
•
changning
tutunli gazlardagi miqdori (o‘lchash nuqtalari, o‘lchov
asboblari, texnik xizmat ko‘rsatish holati)
Ishchi parametrlarni baholash va to‘plash usuli haqida ma’lumotlar (qo‘lda,
ma’lumot tashuvchilarga yozish orqali, davriylik va baholash usullari)
Qozon agregatlarining umumiy holati:
•
izolyatsiya
•
sizib chiqishlar (tutun kanalidagi SO
2
ning miqdori)
•
tutunli gazlarning harorati
Gaz va issiq suv truba o‘tkazgichlari tarmoqlari haqida ma’lumotlar (trubalar
diametri, uzunligi, o‘lchash asboblari) pasportga binoan.
Ushbu ma’lumotlarni talab qilish olish mumkin yoki ularni baholash kerak.
Diametri Dn80 yoki undan katta truba o‘tkazgichlar ulanishi kerak.
Bug‘ va issiq suv uzatish uchun jarohatlangan izolyatsiyali issiqliq bilan
ta’minlash truba o‘tkazgichlarining uzunligi.
Diametri Dn80 yoki undan katta truba o‘tkazgichlar ulanishi kerak.
| 