SAE (System Architecture Evolution

E-UTRAN tarmog`i radioresurslarni boshqarish (Inter Cell RRM),

radiokanalda ma`lumotlarni uzatish xizmatini boshqarish (RB Control), va 
mobillikni boshqarish (Connection Mobility Control) funktsiya parametrlari
operator talabi bilan mos holda o`zgartirilgan bo`lishi mumkin. 
Kirishga ruxsatni boshqarish (Radio Admission Control) ning asosiy vazifasi
E-UTRAN tarmog`iga mobil terminalning ulanishini taqdim etishni shakllantirish 
hisoblanadi. Bu vazifa radiokirish tarmog`i yuklanishini ko`p me`yorli tahlil qilish,
mobil terminalning QoS parametrlari talabi asosida hal etiladi. 
Resurslarni dinamik taqsimlash (Dynamic Resource Allocation; Scheduler)
ma`lumot paketlarini uzatish navbatlarini rejalashtirishga javob beradi va kanal 
resurslarini, bazaviy stantsiya nurlanish quvvatini, QoS parametrlarini hisobga
olgan holda, paketlarni qayta ishlashdagi buferlash resurslarini o`z ichiga olgan 
holda, radiokirish tarmog`i resurslarini dinamik ajratish va qayta taqsimlash
imkonini beradi. 
C-plane tekisligi radioresurslarni boshqarish protokoli RRC quyidagilarni
ta`minlaydi: 
- Xizmat xabarini “kirishga ruxsatli daraja” va “kirishga ruxsatsiz daraja”
(mos holda AS — Access Stratum va NAS — Non-Access Stratum) protokollar 
guruhiga tegishli protokollarga mos holda tarqatish;
- mobil terminal peydjingi; 
- E-UTRAN tarmog`i va abonent terminali orasida RRC-bog`lanishni
o`rnatish, saqlab turish va uzish; 
- shifrlash kalitlarini boshqarish;
- Berilgan QoS parametrlari bilan “nuqta-nuqta” va “nuqta-ko`pnuqta” 
turidagi Radiokanal (Radio Bearers) da ma`lumotlarni uzatish xizmatini o`rnatish,
saqlab turish va uzish; 
- abonent terminali mobilligi.
Bundan tashqari, RRC protokoli boshqa bir qator funktsiyalarni bajarilishini 
ta`minlaydi.
16

U-plane va C-Plane tekisliklari ma`lumot paketlari konvergentsiyasi protokoli

(Packet Data Convergence Protocol - PDCP) uzatilayotgan ma`lumot paketini 
hajmini foydali axborot hajmi bilan o`lchash mumkin bo`lgan darajada xizmat
axborotini 
ortiqchaligini
to`g`irlash 
(siqish)
ni

hamda
ma`lumotlarni 

shifrlash/deshifrlashni ta`minlaydi.
Radiokanalarni boshqarish protokoli (Radio Link Control — RLC) 
quyidagilarni ta`minlaydi:
- foydali yuklamaning (Packet Unit — PU) ancha yuqori daraja protokollarida 
(Protocol Data Unit — PDU) o`zgaruvchan uzunlikdagi kichik bloklarga bo`lish va
ularni yig`ish;
- PU bloki o`lchovi radiokanalda axborotni uzatish tezligiga mos holda
aniqlanadi; 
- qisqa paketlarni yuqori daraja PDU ga birlashtirish;
- agar birlashtirish qabul qilib bo`lmaydigan bo`lsa, PU ning ma`lumotlar 
qismini bo`sh qolgan joyini to`ldirish;
- foydalanuvchiga 
QoS
parametrlariga 

mos
holda

qabul
qilinishi 
tasdiqlanuvchi va tasdiqlanmaydigan ma`lumotlarni uzatish;
- ma`lumot paketlarni qayta uzatish usuli (ARQ) da xatolarni to`g`irlash; 
- ma`lumotlarni qabul qilinganini tasdiqlash bilan uzatganda PDU paketlarini
uzatish tartibini ancha darajada saqlash; 
- PDU paketlarini bir
-
birini takrorlashini yuqoriroq darajada ularni faqat bir 

marta uzatish uchun topish;

- ma`lumotlar uzatish tezligini boshqarish; 
- paketlar tartib raqamini nazorat qilish.
SAE birlamchi tarmoq arxitekturasi ancha yuqori tezlikdagi ma`lumotlar 
uzatishni hosil qilish, paketlarni kechikishning past kichik qiymatlarini ta`minlash
hamda turli ko`rinishdagi radiokirish texnologiyasi asosida ma`lumot uzatishni 
optimallashtirish yo`nalishida 3G tarmog`i kelgusi rivojlantirilishini amalga
oshirish imkonini beradi.
17

SAE birlamchi tarmog`ining UMTS tizimi birlamchi tarmog`idan asosiy farqi

maksimal soddalashgan strukturasida va tarmoq protokollari funktsiyalarining bir-
birini takrorlashining mavjud emasligidadir.
SAE birlamchi tarmog`i arxitekturasi o`zini qanday tovushni uzatish 
xizmatlarini taqdim etsa, xuddi shunday ma`lumotlarni paketli kommutatsiya qilish
texnologiyasi asosidagi barcha IP-xizmatlari majmuasini etkazib beruvchi LTE 
tizimining PS-domeni sifatida taqdim qiladi. SAE asosida qurilgan birlamchi
tarmoq “barchasi IP orqali” (all-IP yoki AIPN — All over IP Network) 
kontseptsiyasida yotadi va boshqa tomondan SAE birlamchi tarmog`iga ulanish
ham ikkinchi va uchinchi avlod (masalan, UTRAN, GERAN tarmoqlari) 
radiokirish tarmog`i orqali ham 3GPP loyihasi tomonidan standartlashtirilmagan
(NOT-3GPP) noevropa texnologiyasi asosidagi radiokirish tarmog`i, masalan, 
IEEE tarmoqlari: Wi-Fi, WiMAX orqali, hamda o`tkazgichdan foydalanuvchi IP-
texnologiyasi (masalan, ADSL+, FTTH tarmoqlari va boshqalar) orqali amalga 
oshirilishi mumkin.
SAE birlamchi tarmoq etalon arxitekturasi tashqi tarmoq bilan o`zaro aloqa 
interfeyslari bilan 1.3-rasmda ko`rsatilgan. Bu arxitekturaga muvofiq UMTS
tarmog`i SGSN tuguni boshqaruv tekisligi protokollari funktsiyalari MMe 
mobillikni boshqaruv elementi funktsiyasidan tashkil topadi. E-UTRAN tarmog`i
eNB bazaviy stantsiyasi bajarmaydigan RNC kontrolleri funktsiyalari va SGSN va 
GGSN tugunlari foydalanuvchi tekisligi protokollari funktsiyalari UPE moduli va
SAE tarmog`i 3GPP Anchor shlyuzi tugunida amalga oshiriladi.
Bu tugun 2G/3G tarmoqlarini LTE tarmoqlariga bog`lash uchun
mo`ljallangan. Hamda SAE tarkibiga 3GPP (GSM/UMTS) standartlari va NOT-
3GPP (Wi-Fi i WiMAX) standartlari tarmoqlarini SAE tarmog`iga bog`lash uchun
xizmat qiluvchi SAE Anchor shlyuz tuguni kiradi. 3GPP Anchor va SAE Anchor 
bog`lama tugunlaridan tashqi IP-tarmog`iga bog`lash uchun yagona IASA (Inter
Access System Anchor) bog`lama tuguni hosil qilinadi. 
SAE Anchor va 3GPP Anchor (1.3 - rasmga qarang) tugunlaridan iborat
bo`lgan MME/UPE, IASA, tarmoq mantiqiy elementlari majmuasi birlamchi paket 
18

tarmog`ini (Evolved Packet Core — EPC) hosil qiladi. Ushbu mantiqiy elementlar

LTE tarmoq standartlari ishlab chiqishning asosan boshlang`ich bosqichlarida 
qarab chiqilgan.
eRS arxitekturasini amaliyotga tadbiq qilish uchun yo`naltirilgan tadqiqot 
ishlari quyidagi yangi tarmoq elementlarini taklif etdi: xizmat ko`rsatuvchi shlyuz
S-GW (Serving GW) paketli tarmoq bilan o`zaro aloqa qiluvchi shlyuz P-GW 
(PDN GW) hamda UPE elementidan alohida ishlovchi MMe mantiqiy elementi. S-
GW va P-GW shlyuzlari fizik jihatdan AGW (Access GW) ning tarkibiga kiruvchi 
bir element sifatida amaliyotga tadbiq etilishi mumkin.
1.3 - rasm. SAE birlamchi tarmog`i etalon arxitekturasi 

LTE tarmog`i arxitekturasiga qo`yiladigan asosiy talablarni quyidagicha

umumlashtirish mumkin: 
1. 3GPP va shu bilan birga NOT-3GPP standartlaridagi radiokirishlarni
qo`llab quvvatlashi kerak. Bunda mavjud ulanish texnologiyalari va ularning 
operator tomonidan prioritetlari haqidagi axborot abonent terminaliga yuborilishi
kerak.

2. SAE birlamchi tarmog`ining va Release 6 dan boshlab 3GPP birlamchi

tarmog`i bilan to`liq moslashuvchanligi. 
3. C-plane boshqaruv tekisligiga muvofiq holda ma`lumotlarni uzatishning
minimal kechikishini ta`minlash. Masalan, mobil terminalning Idle (terminal 
GMM protokolining Attached holatida bo`ladi, terminalga IP-adres ajratilgan va
19

terminal IMS tizim ostida qayd qilingan bo`ladi) holatidan U-plane protokoli

bo`yicha ma`lumotlarni uzatish/qabul qilish holatiga o`tish uchun kechikish 200 
ms dan ortiq bo`lmasligi kerak.
4. C-plane protokollariga muvofiq bir funktsiyani ikki marta bajarilishi tufayli 
yuzaga keluvchi qo`shimcha kechikishni yo`qotish uchun SAE tarmog`i
elementlari orasidagi funktsiyalarni aniq taqsimlanishi. 
5. QoS (xizmat ko`rsatish sifati) ning parametrlari bilan IP-bog`lanishni
o`rnatish. 
6. LTE tarmog`i mobillikni boshqaruv funktsiyasi E-UTRAN tarmog`ida
shuningdek E-UTRAN va boshqa turdagi radiokirish tarmoqlari orasidagi 
mobilligini ta`minlashi kerak.
7. LTE tarmog`i mobillikni boshqaruv funktsiyasi har xil turdagi: simli aloqa 
va simsiz aloqa terminallari bilan o`zaro aloqa qila olishi kerak.
8. LTE tarmog`i mobillikni boshqaruv funktsiyasi LTE tarmog`i operatoriga 
abonentlar ishlatayotgan aloqa tarmog`ini boshqarish imkonini taqdim etishi kerak.
9. E-UTRAN tarmoqlarida, E-UTRAN tarmoqlari va boshqa 3GPP (Inter-
RAT Handover protsedurasi) radiokirish tarmoqlari orasidagi, hamda E-
UTRAN/3GPP va NOT-3GPP radiokirish tarmoqlari orasidagi terminallarning 
mobilligini qo`llab quvvatlash protsedurasi (xendover) real vaqt rejimida (masalan,
VoIP ilovasi uchun) va invariant bo`lgan vaqt rejimida (masalan, web resurslarni 
ko`rish uchun) ma`lumot paketlarini minimal yo`qotish bilan tadbiq etishi kerak.
10. Tarmoqdagi abonent terminali turgan joyi haqidagi ma`lumotlarini 
yangilab turish protsedurasi signalizatsiya kanallarining minimal yuklanishini
ta`minlashi kerak. 
11. SAe tarmog`i arxitekturasi abonent tarmoqlararo roumingda bo`lganda
optimal marshrutizatsiyani ta`minlashi kerak. 
12. Roumingdagi LTE tarmog`i foydalanuvchilarga o`zgaruvchan ulanishlarni
taqdim etish maqsadida SAE tarmog`i arxitekturasi har xil turdagi simsiz WLAN 
keng polosali kirish tarmoqlari orqali ulanishni ta`minlashi kerak. Bunda ulanish
20

VPLMN va WLAN tarmog`i operatorlari orasidagi mavjud shartnomalarga mos

bo`lishi kerak. 
13. Har xil versiyadagi (IPv4 va IPv6) IP-protokollarini hamda IP-Multicast
rejimidagi tarqatishni qo`llab quvvatlashi kerak. 
14.
Paketli

va
kanallar 

kommuttsiyasi
asosidagi 
mavjud
3GPP

tarmoqlaridagidan past bo`lmagan darajadagi foydalanuvchilarning xavfsizligini

(autentifikatsiya, 
identifikatsiya,
ma`lumotlarni 
shifrlash)
ta`minlash,
autentifikatsiya protsedurasi kirish tarmog`i turi va texnologiyasiga bog`liq
bo`lmasligi lozim. 
15. LTE tarmog`iga ruxsat abonentlarga mavjud USIM-kartalar orqali taqdim
etilishi kerak (Release 99). Bunda HSS ma`lumotlar bazasi Release 5 ga muvofiq 
bo`lishi lozim.
16. Hozirda mavjud bo`lgan tarifikatsiya printsiplarini qo`llab quvvatlashi 
lozim.
17. SAE arxitekturasi tarmoq (tugun) larning barcha elementlari bitta 
taqsimlangan resurs sifatida qaralganda tarmoq resurslarini ko`p qirrali ishlatishni
ta`minlashi kerak. Bunga misol sifatida bir necha SGSN/MGW tugunlari bilan 
RNC kontrolleriga muvofiq holda Release 5 tomonidan aniqlangan Iu-flex
interfeysi strukturasini keltirish mumkin. 

Download 189,37 Kb.