|
O‘zbekiston respublikasi axborot texnologiyalari
|
| bet | 119/222 | | Sana | 15.05.2024 | | Hajmi | 5,84 Mb. | | #236377 |
Kanallar kommutatsiyasi.Ketma-ket aloqa kanallarining alohida ulangan qismlaridan kanal hosil qilib, jo‘natish va qabul qilish punktlari o‘rtasida fizik aloqa o‘rnatiladi. Kanal aloqa seansining boshida tashkil etiladi, butun seans davomida saqlanadi va uzatish tugaganidan so‘ng uziladi.
Afzalliklari
Kanallar kommutatsiyasiga misol sifatida telefon aloqasini keltirishimiz mumkin.
Xabarlar kommutatsiyasi. Vaqtinchalik ulanish xabarni yuborish davrida o‘rnatiladi. Ma’lumotlar turli uzunlikdagi xabarlar shaklida uzatiladi. Yuboruvchi faqat qabul qiluvchining manzilini ko‘rsatadi. Kommutatsiya tugunlari kanallarning manzili va mavjudligini tahlil qiladi va xabarni qabul qiluvchining yo‘nalishi bo‘yicha eng yaqin joylashgan tarmoq tuguniga uzatadi.
Afzalliklari
tarmoq samaradorligining o‘sishi, chunki xabarni tugundan tugunga uzatgandan so‘ng kanal bo‘shatiladi;
xabarlarni yetkazib berish yo‘nalishini tanlash imkoniyati. Kamchiliklari
kanallar kommutatsiyasiga qaraganda yetkazib berish vaqtining ko‘payishi;
interaktiv va real vaqtda ishlash qiyinligi.
Xabarlar kommutatsiyasiga misol sifatida elektron pochta va telekonferensiyani keltirish mumkin.
Paketlar kommutatsiya. O‘zgaruvchan uzunlikdagi xabarlar belgilangan uzunlikdagi paketlarga bo‘linadi, va manzilga yuboriladi. Paketlar tarmoq orqali turli yo‘llar bilan uzatilishi mumkin. Paketlar kelganidan keyin xabarlarga qayta yig‘ilishi kerak. Bunga misol TCP/IP asosiy Internet protokoli. Paketlarni uzatishda virtual kanal yaratilishi mumkin. Tugunning vaqtinchalik manbai bir nechta foydalanuvchilar o‘rtasida taqsimlanadi, shunda har bir foydalanuvchiga doimiy ravishda minimal vaqt beriladi va doimiy kirish taassurotlari yaratiladi.
Afzalligi: tarmoqning katta o‘tkazish qobiliyati va ma’lumotlarni uzatishning eng kam kechikishi.
Kamchiligi: interfaol rejimda va real vaqt rejimida ishlaydigan tizimlar uchun qiyinchilikdir va ba’zida undan foydalana olmaslik hisoblanadi.
Ushbu uchta yondashuvning har biri o‘zining afzalliklari va kamchiliklariga ega. Kommutatsiya texnikasining har biri uchun an’anaviy dasturlar mavjud, masalan, telefon tarmoqlari kanallar kommutatsiyasi texnikasidan foydalangan holda qurilgan va qurilmoqda, kompyuter tarmoqlari esa asosan paketlar kommutatsiya texnikasiga asoslangan. Paketlar kommutatsiya texnikasi raqobatchisidan ancha yoshroq va uni muayyan sohalar, masalan, telefoniya (Internet yoki IP-telefoniya shaklida) dan siqib chiqarishga harakat qilmoqda, ammo bu tortishuv hali hal qilinmagan va, ehtimol, ikkita kommutatsiya texnikasi uzoq vaqt birga bo‘lib, bir-birini to‘ldiradi. Shunga qaramay, ko‘plab mutaxassislarning uzoq muddatli bashoratlariga ko‘ra, kelajak paketlar kommutatsiya texnikasiga tegishli, chunki u yanada moslashuvchan va universaldir.
Agar bir vaqtning o‘zida bir nechta tizim ma’lumot uzatish uchun bitta tarmoq bo‘limiga kirsa, tarmoqda to‘qnashuvlar yuzaga keladi. Tarmoqlarda to‘qnashuvlarni hal qilish uchun CSMA/CD (Carrier sense with multiple access; collision detection) usuli. Usulning mohiyati quyidagicha. Tizim xabarning bir vaqtning o‘zida tarmoqning boshqa qismida boshqa tizim tomonidan yuborilishini aniqlaydi. Agar ikkita yoki undan ko‘p tizim bir vaqtning o‘zida xabarlarni yuborishni boshlasa, to‘qnashuv qayd etiladi va uzatish to‘xtaydi. Ushbu usulning kamchiligi: agar tizimda yuklanish ko‘p bo‘lsa, unda ko‘plab to‘qnashuvlar yuz berishi mumkin, bu esa ishlash samaradorligining pasayishiga olib keladi. CSMA/CD usuli tarmoqning eng keng tarqalgan turi Ethernet tarmoqlarida muvaffaqiyatli ishlatilgan.
|
| |
