Bazalarning oʻzgarmaslik tamoyili




Download 8,15 Mb.
Pdf ko'rish
bet147/188
Sana30.11.2023
Hajmi8,15 Mb.
#108303
1   ...   143   144   145   146   147   148   149   150   ...   188
Bog'liq
Mash texdan maruzalar TURSUNOV2

 
 Bazalarning oʻzgarmaslik tamoyili. 
Bazalarning oʻzgarmaslik tamoyilining mazmuni shuki, texnologik jarayonni 
loyihalashda bitta texnologik bazadan foydalanishga intilish kerak va agar alohida
zarurat boʻlmasa texnologik bazani almashtirmaslik lozim (dagʻal yoki birlamchi
bazani almashtirishdan tashqari). 
 
 
8-rasm. Detal ichini yoʻnishda va tuynuklarni parmalashda bazalarning 
oʻzgarmaslik tamoyilini qoʻllanishi haqidagi rasm. 
 
Detalga ishlov berishni bitta texnologik baza orqali bajarish zaruratining 
sababi shundaki, bazani har qanday almashtirish har xil texnologik bazalarda ishlov 
berilgan yuzalar joylashuvida xatolikning koʻpayishiga olib keladi. Masalan 8-
rasmda koʻrsatilgan xomakida toʻrtta kichik tuynuklarning simmetriya oʻqlarini 
markaziy tuynukning oʻqi bilan ∆= 0,1 mm aniqlikda moslashtirish talab etilmoqda. 
Markaziy tuynuk ichini tokarlik dastgohida yoʻnish (8-b rasm) va toʻrtta kichik 
tuynuklarni konduktorda parmalash (8-v rasm) har xil A va V bazalarda bajarilsa, 
tuynuklar oʻqlarining siljib ketishi 100 mm.li oʻlchamga berilgan qoʻyim


177 
kattaligiga oshib ketadi. Buni texnologik oʻlchamlar zanjirining hisobidan koʻrish
mumkin (8-g rasm): 

max 
=100
max
– 50
min
– 30 – 20
min
= 100- (50 – 0,05) – 30 – (20 – 0,05) = + 0,1 mm; 

min 
=100
min
– 50
max
– 30 – 20
max
= 100- 0,46 – (50+ 0,05) – 30 – (20 + 0,05) = -
0,56mm 
Kichik tuynuklar konduktorda parmalanishida, tuynuklar markazlari 
orasi 60 mm masofa aniq taʼminlanadi, shuning uchun hisoblashda 30 mm.li 
oʻlcham shartli ravishda qabul qilingan. Har ikki operatsiyaning oʻzgarmas bazada 
bajarilishida (masalan A-tekislikdan boshlab) oʻqlar siljishining tebranishi 
kamayadi, chunki ushbu siljish qisqaroq boʻlgan texnologik oʻlcham zanjiridan 
aniqlanadi (8-d rasm), ushbu zanjirda 100 mm qatnashmaydi, yaʼni: 

max 
=50
max
– 30 – 20
min
= 50 + 0,05 – 30 – (20 – 0,05) = + 0,1 mm; 

min 
=50
min
– 30 – 20
max
= 50 - 0,05 – 30 – (20 + 0,05) = - 0,1 mm;
Ushbu holda chizmadagi tuynuklar oʻqlarini + 0,1 mm aniqlikda 
moslashtirish zarurligi haqidagi talab bajariladi. 

Download 8,15 Mb.
1   ...   143   144   145   146   147   148   149   150   ...   188




Download 8,15 Mb.
Pdf ko'rish