25
-
Yangi detallar, uzellar va agregatlar ishlab chiqarishni taʼminlaydigan
va moddiy, energetik, mehnat va moliyaviy sarf-xarajatlarni tejaydigan
butunlay yangi texnologik jarayonlarni yaratish (ishlab chiqish);
- Yuqori unumdorlikka ega texnologik jihozlarning yangi turlarini
yaratish va oʻzlashtirish hisobiga ishlab chiqarishni kompleks
mexanizatsiyalash va avtomatlashtirish;
-
Dasturli-maqsadli
asosda
texnologik
jarayonlarni
boshqarish
tizimlarini takomillashtirish.
Mashinasozlik texnologiyasi rivojlanishining
yakuniy maqsadi – buyumlar
yasashni, insonning ishtirokisiz,
avtomatik ravishda, oʻz-oʻzini sozlaydigan
texnologik jarayonlarni yaratish hisoblanadi.
4- mavzu. Ishlab chiqarishning tashkiliy turlari va shakllari.
Ishlab chiqarish strukturasi, turlari, ishlarni tashkil etish shakllari.
Ishlab
chiqarish va texnologik jarayonlar.
Ishlab chiqarish jarayoni xomashyodan yoki yarim tayyor mahsulotdan tayyor
mahsulot olish uchun bajariladigan barcha jarayonlar (ishlar) yigʻindisidan iborat.
Ishlab chiqarish jarayoniga faqatgina asosiy jarayonlar: mashina detallariga mexanik
ishlov berish va ularni yigʻish kirmasdan, balki yordamchi turdagi jarayonlar:
detallarni tashish, nazorat qilish, kesuvchi asboblar
va moslamalarni tayyorlash
kabi jarayonlar xam kiradi.
Texnologik jarayon material yoki xomashyodan tayyor mahsulot olish
maqsadida ularning shaklini, oʻlchamlarini va xususiyatlarini
belgilangan texnik
talablar asosida ketma-ket oʻzgartirishdan iborat.
Mexanik ishlov berish texnologik jarayoni ishlab chiqarish jarayonining bir
qismidir. Ishlab chiqarish jarayoni quyidagi bosqichlardan iborat boʻladi:
1) xomashyo tayyorlash – quyish, bolgʻalash, shtamplash yoki prokatdan
tayyorlanadigan materiallarga birlamchi ishlov berish;
2) mashina detallarini yakuniy shakl va oʻlchamlarga keltirish uchun metall
kesish
dastgohlarida ishlov berish;
3) yigʻma birikmalar, agregatlar yoki mexanizmlarni hosil qilish;
4) mashina yoki mahsulotni yakuniy yigʻish;
5) mashina yoki
mahsulotni sozlash va sinash;
6) mashina yoki maxsulotni boʻyash va ularni konservatsiya qilish.
Ishlab chiqarishda bajariladigan texnologik jarayonlarning barcha amallarida
texnik nazorat oʻtkaziladi. Texnik nazorat oʻtkazishdan maqsad maxsulotni talab
qilingan texnik shartlarga javob bera olishini tekshirishdan iborat. Mexanik ishlov
26
berish texnologik jarayoni kam material va mehnat resurslarini sarflagan xolda talab
etilgan texnik shartlar asosida tayyor mahsulot yaratishga qaratilgan boʻlishi kerak.
Texnologik jarayonlar GOST 3.1109-82 asosida loyihali, ishchi, donaviy,
namunaviy,
standart, vaqtli, taraqqiy xarakterdagi (kelgusida qoʻllaniluvchi),
marshrutli, amal uchun va marshrutli-amalli boʻlishi mumkin.
