Texnologik operatsiyalarga misollar

34 
Dolbyak yordamida tishli gʻildirakning ichki yuzasiga shponka ariqchasini
ochish (qirqish) jarayoni. 
Tokarlik-vintqirqish dastgohida detalni parmalash jarayoni 
Tokarlik dastgohida detal tashqi yuzasini yoʻnish jarayoni 
Tokarlik dastgohida detalning tashqi yuzasiga rezba ochish (qirqish) jarayoni 

35 
Tokarlik dastgohida detalning ichki yuzasiga rezba ochish jarayoni 
Tokarlik dastgohida plashka yordamida detalga tashqi rezba ochish
Frezerlik dastgohida modulli freza yordamida gʻildirakka qiya tish ochish
jarayoni 
Tish qirqish dastgohida gʻildirakka chervyakli freza yordamida tish qirqish
jarayoni 

36 
Jilvirlash dastgohida roliklar chetini jilvirlash jarayoni 
Lazer nuri yordamida poʻlat materialda raqamlar kesish jarayoni 

37 
Metallga mexanik ishlov berish jarayonlari: 
1-tokarlik dastgohida yoʻnish (tocheniye) 
2- gorizontal frezerlik dastgohida detal yuzasini frezalash (frezerovaniye) 
3-detalni parmalash (sverleniye) 
4- metall yuzasini gorizontal randalash (stroganiye) 
5-vertikal randalash (dolbleniye) 
6-detal tashqi yuzasini aylantirib jilvirlash (shlifovaniye) 
7-detal yuzasini jilvirlash 
8-tuynukni sidirish (protyajka) 
Texnologik jarayonlarning bosqichlari. 

38 
4.2. Mashinasozlikda ishlab chiqarish turlari. Ishlab chiqarishni tashkil
qilish shakllari. 
 
Mashinasozlik texnologiyasi fanida ishlab chiqarishning ohirgi bosqichlari 
hisoblangan tayyorlashning mexanik ishlov berish va mashinani yigʻish kabi 
texnologik bilimlari majmuaviy oʻrganiladi.
Ishlab chiqarish dasturiga, mahsulotni turiga va ishlab chiqarish jarayonini 
amalga oshirish texnik-iqtisodiy shart-sharoitlariga qarab mashinasozlikda uch xil 
ishlab chiqarish turi mavjud: donabay (yakka donalab); seriyali va yalpi (ommaviy) 
ishla chiqarish. Har bir ishlab chiqarish turining texnologik jarayonlari va ishlab 
chiqarishni tashkil qilishining shakllari oʻziga xos xususiyatlariga ega.
Yuqoridagi tushunchalarni yana-da yaqqol ifodalash maqsadida ishlab 
chiqarish dasturi bilan tanishib chiqamiz. Mashinasozlik korxonasining ishlab 
chiqarish dasturi tayyorlangan maxsulotning turi, xar-bir turdagi maxsulotning bir 
yilda tayyorlanadigan miqdori, ehtiyot qismlarning turlari va miqdorlaridan iborat 
boʻladi. Korxonaning umumiy ishlab chiqarish dasturiga asosan har bir detalning bir 
yilda tayyorlash dasturi yaratiladi:
N=ma + n , dona/yil, (1.1) 
bu yerda: N—detalni bir yillik ishlab chiqarish dasturi; a-bir yil davomida 
tayyorlanadigan mahsulotlar soni; m - bitta mahsulotdagi detalning soni; n- ehtiyot 
qismlar soni.
Ishlab chiqarish dasturiga mahsulotni umumiy koʻrinishidagi chizmalari, 
alohida detallar va yigʻma birikmalarning chizmalari ilova qilinadi. Shuni inobatga 
olish kerakki, bitta korxonaning yoki bir sexning oʻzida turli xil ishlab chiqarish 
sharoitlari mavjud boʻlishi mumkin. Masalan, bir xil detal koʻp miqdorda, ikkinchi 
xil detal oz miqdorda tayyorlanishi mumkin.

Download 8,15 Mb.