|
Olkamda bahor” manzarasida» ishlatilgan rang usullari
|
| bet | 11/19 | | Sana | 27.05.2024 | | Hajmi | 18,75 Mb. | | #255155 |
Bog'liq 1. (o’lkamda bahor)” (1)
Bahor manzarasida kompozitsiyasida ishlatilgan ranglar bir qancha bolib. hamma ranglarning oz tusi va oz manosi bor.
Bahor manzarasini bo'yoqlar vositasida tasvirga tushirar ekanman, ranglarning bir-biriga ta'sirini nazarda tutmoq va ranglar uyg'unligi asosida tasvirlamoq zarur.
Shunisi muhimki, tasvirda to'g'ri topilgan ranglar uyg'unligi, go'zallikni aniqlay olish bilan birga, nafis asar go'zalligini bilish ravnaqiga ham zamin yaratadi.
Musavvirlar amaliy-bezak ishlarida va rang uyg'unliklari ustida bosh qotiradilar, shu bilan ular narsa va buyumlar asl ranglarni ramziy yo'nalishlarga qarata oladilar. Naqshda kolorit uyg'unligiga barcha elementlar, rang kontrastlari va tus jilolari yordamida erishiladi.
Amaliy-bezak ishlarni bajarishda tanlangan rang, uning tasviriy bo'laklari, ritmik joylashuvlari, nimaga mo'ljallanganligi va nimadan yasalishi doimo nazarda tutiladi.
Dizayn yo'nalishida rang va shakl bog'lanishlari, bu narsaning qanday maqsadga mo'ljallanganligi, yorqinligi katta ahamiyat kasb etadi.
Rangtasvir asarlarini puxta egallash uchun rangshunoslik nazariyasini qunt bilan o'rganish va ranglarni to'g'ri nomlay olish zarur. Qadim ajdodlarimiz rang nomlarini buyum, narsa, ashe, o'simlik, gul va mevalar nomlari bilan atashga harakat qilganlar va bugungi kungacha bu nomlar o'z ahamiyatini yo'qotmagan. Rangtasvirning ilmiy negizi rangshunoslik fani deyish mumkin. Rangshunoslik ilmi musavvirlar uchun zarur bo'lgan ranglarning tabiatda namoyon bo'lishi va tarqalishi, ularning o'zaro ta'siri, atrof-muhit ta'sirida o'zgarishlari hamda bo'yoq tayyorlash va undan foydalanish yo'llarini o'rgatadi. Tabiatda uch asosiy rang mavjud bo'lib, ular sariq, qizil va ko'k ranglardir. Ularning birikuvlari natijasida turli tuslar hosil bo'ladi.
Bo'yoq - mexanik yoki kimyoviy usul jarayonida tayyorlanib maxsus idishlarda saqlanadi. Bu idishlarda bo'yoq rang tuslari yozib qo'yilgan bo'ladi.
1. limon rang. 2. sariq rang. 3. mala rang. 4. to'q sariq rang. 5. oltinsimon sariq. 6. zarg'aldoq. 7. qizg'ish mala. 8. Sarg'ish jigarrang. 9. och qizil. 10 qirmizi. 11. qizil qirmizi. 12. yorqin qizil. 13. binafsha rang. 14. to'q ko'k. 15.ko'k. 16. havo rang. 17. yashil. 18. zumrad.19. Maysa yashil. 20.mosh rang. 21.to'q jigarrang. 22. och jigar rang. 23. qizg'ish jigarrang. 24. qora.
Bu bo'yoqlar, mavjud bo'lgan barcha ranglarga ega. Biz badiiy tasvirni ifodalashda bu kabi rang tuslaridan ko'plab foydalanamiz. Ranglarni bir-biriga aralashtirib kerakli nozik tuslarni hosil qilamiz. Shu bois rang va bo'yoqlar xususiyatlarini o'rganishda ularni maxsus guruxlarga ajratib qaraymiz.
Tasviriy san'atda tabiatni tasvirlash manzara janri deyiladi. Manzarachi musavvirlar o'z asarlarida ifodalagan obrazlari orqali tabiatni sevishga, e'zozlashga va bu go'zalliklardan zavqlanishga chorlaydilar. Manzara faqatgina tabiat go'zalligini namoyish qilibgina qolmasdan, turli g'oya va fikrlarni ham ilgari suradi. Ijodkor-musavvir har doim tabiatni sinchikovlik bilan o'rganmog'i va tafakkurini oshirib bormog'i zarur.
Xaqqoniy tasvirlash etyudning rangdorlik qatorining qurilishiga, naturaning rang munosabatlari mutanosibligiga asoslanadi. Rang munosabatlarini aniqlanishi bir vaqtning ozida manzara obyektlarini yaxlit taqqoslashda amalga oshiriladi. Shuning uchun plenerda ishlashdan oldin etiborni mavjud korinishning hammasini yaxlit idrok etishga yo'naltirish muhim. Faqat shunday yaxlit korish manzaraning asosiy obyektlari (osmon, yer, suv, old va uzoqdagi korinishlari) orasidagi ranglar farqini aniqlashga imkoniyat tugdiradi. Manzaraning (osmon, yer, daryo va h.k) barcha obyektlarini ishlash vaqtida birdaniga yahlit korish qiyin.
Har qanday tasvir mayda qismlardan emas, yahlitlikdan boshlanadi. Dastlab katta umumiy shakl topiladi, keyin csa mayda bolaklari ishlanadi. Shu munosabat bilan tasvirlash jarayoni qoidasi mavjud: umumiydan-mayda bolaklarga va yana umumlashtirishga. Manzara etyudini ishlash yahlit asosiy munosabatlarni qurishdan manzaraning asosiy obyektlari (osmon, yer, suv, old, orta va olisdagi korinishlari bilan) orasidagi rang farqlaridan boshlanadi. Manzaraning obyektlaridagi asosiy munosabatlarning togri olinishi keyingi rang qurilishi, mayda bolaklarni tasvirlashda ishni osonlashtiradi. Agarda asosiy rang munosabatlari notogri topilgan bolsa, reflekslar va ranglardagi nozik farqlar, mayda qismlarni qanchalik sinchiklab (astoydil) bajarilmasin, mazmunli tasvir hosil bolmaydi.
Plenerda boshlangich ishlar jarayonida kichik etyudlar (15 x l0 sm) bajarish zarur. Qoyilmadagi keskin kontrastlar (tusli va rangdorlik) korish taassurotlari boyicha taqqoslanadi. Birinchi navbatda old korinish munosabatlari olisdagiga nisbatan aniqlashtiriladi. Qoida boyicha kichik olchamdagi etyudlarda maydalangan qismlarni idrok etish mumkin emas. Yosh rassom naturani aynan "kochirmasdan", balki yaxlit rang munosabatlarida tasvirlaydi
Tus va rang munosabatlari metodi bilan etyudni bajarish aslida naturadagi och-toqlik, intensiv va toq rang doglarni aniqlashdan boshlanadi. Ular oraliqdagi tus va rang doglarini kuchi jihatdan taqqoslanadi. Manzarada, masalan, quyosh nuri bilan yoritilgan yashil yalanglik eng yorug va rang boyicha yorqin bolishi, toq tusda esa old korinish.
Manzaraning umumiy rang munosabatlarini topish maqsadida talaba vazifani yetarli darajada savodli uddalay olmasa qisqa vaqtli etyudlarni kop marta takrorlash zarur. Dastlab tasvirlash uchun uncha murakkab bolmagan yopiq kenglikli syujetlar (masalan, qisman hovlili uyni va h.k.), obyektlar bolib hizmat qilishi mumkin. Keyin vazifani biroz murakkablashtirib, bir nechta korinishga (old, orta va uzoq) ega bolgan ochiq kenglikdagi manzarani tanlash zarur. Bu etyudlarda esa etiborni havoyi perspektivaga, osmon rangi, manzaraning barcha obyektlarini nozik farqlari boyicha och-toqligi va toyingan ranglarining ozgarishlariga qaratish kerak. Ularni baravar idrok qilishda manzarani barcha korinishlarini taqqoslash yoli bilan sezish mumkin. Masalan, old korinishdagi daryo qirgogini ikkinchi va yiroqdagi korinishlari bilan bir vaqt ozida osmonning suvdagi aksi bilan ham qiyoslanadi. Etyudning rangdor munosabatlari yaxlit belgilanmaguncha uning bir qismini tugatish mumkin emas. Har bir etyud 30 daqiqadan 1 soatgacha davom etadi.
Yoritilishning umumiy va rangli holati. Manzara etyudida yechiladigan muhim vazifa turli ob-havoda, kunning istagan vaqtini, yoritilgan holatini tasvirlashdir. Professional tilda buni umumiy tus va rang holatini korsatishga aytiladi. Xoxlagan etyudning rang qatori faqat narsalarning ranglaridagi tus va rang munosabatlariga mos bolmasligi kerak. Etyudning rang farqlari, albatta, naturaning yoritilgan holatini hisobga olib qurilishi zarur.
Bulutli kunda kokatlar rangi ancha quyuq (qoramtir) va kam to'yingan boladi. Qosh qorayganda hamma narsalar toqlashadi, qizil, zargaldoq va sariq ranglar toyinganligi jihatidan xiralashadi, yashil bilan zangori rang esa faollashadi. Shuning uchun bunday holatlami hisobga olmasdan manzarani tasvirlab bolmaydi. Kunning istalgan vaqtida yoki turli ob-havo sharoitida tasvirlangan etyudlar, umumiy tus va rang jixatdan bir-biridan farq qilishi lozim.
"Manzarada deydi R. Falk, - asosiysi - havoyi muhitning rangli holatidir".
Manzara korinishlarini yuqori yoki past darajada yoritilgan holatini tasvirlash uchun toliq diapazonli och- toq, yorqin va qoramtir boyoqlardan rassom har doim ham foydalana olmaydi. Ishni boshlashdan oldin rassom etyudda naturaning eng yorqin va intensiv qismlarini qanchalik yorug va rang kuchlariga ega ekanligini aniqlaydi. Quyoshli kunda etyud bajarishda palitradagi yorqin va jozibali diapazonini toliq ishlatadi. Kechqurun yoki bulutli kunda etyuddagi rang munosabatlari toqroq va kam to'yingan boyoqlar bilan ifodalanadi. Rangtasvirchi shunday qilib tus va rang kolamini saqlab qoladi. Masalan, I. Repinning "Kursk guflerniyasida cherkov namoyishi" kartinasida ranglar nihoyatda jozibali. U asarda quyosh nurini sezdira olgan. Uning "Targibotchining hibsga olinishi kartinasi qoramtir va quyuq boyoqlar bilan tasvirlangan.
Manzara etyudining yoritilishi holatini puxta organish uchun bulutli, quyoshli kunda, yoz va qishda aynan bir mavzuni tasvirlash juda foydali. Qator bajarilgan etyudlarni solishtirib, manzaraning turli holatini jozibali xususiyatlarini sezish mumkin: barcha etyudlarda eng yorqin va ravshan doglar palitraning yorqin toyingan boyoqlarida tasvirlangan
Manzara obyektlarida kolorit birligi va yoritilish rangi. Manzarani munosabatlar metodi bilan tasvirlash jarayonida yosh rassom tabiatning haqiqiy boyoqlarini tushunishga, ularning asl rangini umumiy tusi bilan mosligini korishga birdaniga erishmaydi. Tabiatdagi boyoqlarni notogri tahlil etish natijasida rassom rang va tus munosabatlarini adashtirib etyudni jozibali chiqishiga erisha olmaydi. Ayniqsa tajribasiz rassom yoritilishning umumiy rangi ta'sirida tabiatdagi ozgargan ranglarni yaxshi sezmaydi.
Ertalabki quyosh barcha narsalarga va manzara obyektlariga pushti sariq nozik rangni, kunduzgi quyosh esa - oltinsimon, kechqurungisi - toq sariq yoki qizil rangni baxsh etadi. Tungi oy yorugligi narsalar rangini kokimtir yashil tomonga ozartiradi. Elektr chirogida narsalar och- toq sariqni, sham esa - toq sariq boyoqni xadya etadi. Demak, yoritilishning o'zgaruvchan sharoitida narsalar rangi yoritilish manbai ta'sirida boladi.
Yoppasiga bulutlar quyuni bilan qoplanib yorugligi tarqatilgan osmonda narsaning shaxsiy rangi koproq namoyon boladi. Bulutli kunning yengil tekis yorugligi narsalarning shaxsiy ranglaridagi xarakter va xususiyatlarini aniqlashga imkon tugdiradi.
Manzaraning turli yoritilgan holatdagi etyudlarni bajarish uchun bulutsiz quyoshli kun, bulutli osmondagi quyosh yorugligi, kunbotar vaqt, bulutli kun, qosh- qoraygan paytlarni tanlash mumkin.
Bunday yoritilgan sharoitlarda mashqlarni bajara turib barcha e'tiborni tabiatdagi umumiy tus va rang holatining ozgarishlariga qaratish lozim. Manzara etyudlarida tus va rang yaxlitligi va birligini yoqligi ranglarning maydalanishiga va pala-partishlikka yol qoyilishi ishning sifatini buzadi. Bunday etyud ifodali bola olmaydi va tomoshabinga nozik tasir etmaydi. M.A. Vrubelning "Nastarin" va I.N. Kramskoyning "Oydin kecha" mavzuidagi asarlari rang jozibasi hamda asarning yaxlit topilishi bilan tomoshabinni oziga maftun eta oladi
Manzarada mayda bolaklarni tasvirlash. Mazmun jihatdan ancha murakkab va uzoq davomli manzara etyudlarini ishlashga otishdan oldin, naturaning umumiy ranglar munosabatini tasvirlashga qisqa vaqtli etyudlarni bajarish bilan, masalan, arralangan daraxt tanasining bir bolagi yoki bir necha toshlar, osmondagi bulutlar to'plami kabilarni ishlash zarur.
Ranglar dogi oz-ozidan narsa yoki obyektning aniq shakllarisiz bezakli tasvirdan boshqa hech narsani ifodalamaydi.
"Tabiatni tolaqonli tasvirlash va uning gozalligini korsatish uchun deydi T. Russo - daraxtlar yerda mustahkam turishi, ularning shoxlari esa oldinga intilishi, qolgan qismi polotno ichiga kirib ketgandek tuyulishi, xuddi tomoshabin daraxtni atrofida aylanib ota oladiganday tasavvur qilishi kerak. Har bir boyoq surtmasi shunchaki yuzaki qo'yilmasdan, xar bir surtma yaxlit bolishi va biron-bir narsani aniq ifodalashi kerak".
Etyudda aniq obyektlarni tasvirlash ishi naturadagi manzara va muhit detallaridagi asosiy rang munosabatlarini aniqlashdan boshlanadi. Keyin esa obyekt shakli, uning hajmi va h.k. astoydil ishlab chiqiladi. Bularning hammasi yoritilishning umumiy kolorit holatini togri hisobga olib rang bilan hal qilinadi.
Manzarani tasvirlashda tabiatni sinchiklab organishni talab qiladi. Har bir daraxt alohida ozining xarakterli tuzilishiga ega.
Tabiatni turli holatlarda, kokatlar bilan butalar, har xil daraxt turlarining xarakterli xususiyatlarini rang bilan tasvirlashni organish uchun naturadan juda kop etyudlar bajarish kerak. Manzaraning obyektlarini boyoqlar orqali tasvirlash bilan barobarida qalam bilan ularning murakkab shaklini chizish ham zarur.
Manzaraning alohida obyektlarini va mayda bolak ishlanmalariga qaratilgan mashqlarni bajarish bilan bir qatorda ochiq havoda qator natyurmortlar bajarilsa yaxshi boladi. Plenerda (quyoshda, soyada va h.k.) yoritilish sharoitiga qarab natyurmortni joylashtirib, qator mashqlarni bajarish maqsadga muvofiqdir.
Daraxt soyasiga qoyilgan natyurmort osmon va daraxt yaproqlari reflekslari ta'sirida ozgacha korinadi.
Yashil yaproqlar va kok osmon - bu ikki rang natyurmortning barcha ranglar qatorini belgilaydi.
Kopgina aks va shulalar mavjudligi tufayli bulutli ob-havoda yorug-soyalar oz kontrastligini yoqotadi va yengil tashqi korinishlari va yumshoq soyalari bilan fazoviy muhitni yaratadi.
Shakllarni modellash shunday amalga oshiriladiki, har bir narsa hajmini va materialligini umumiy yoritilish va muhit ta'siri natijasida paydo bolgan nozik ranglar bilan korsatiladi.
Manzarada kenglik. Manzarali rangtasvirning keyingi bosqichida kop seansli davomli etyud mashqlari bolib, ilgari ozlashtirilgan nazariy qoidalarni eslash, amaliy konikmalarni qollash hamda yangilarini ozlashtirish kerak.
Uzoq vaqtli etyudlarda shakllar puxta ishlanishi bilan farqlanishi kerak. Ularni bajarish vaqti 24 soatdan (bir seansli) bir necha on soatgacha (kop seansli), davom etishi mumkin. Kop seansli etyud quyoshda ham, bulutli ob-havoda ham belgilangan bir vaqtda bajarilishi lozim.
Manzara mazmuni uning hayotiy mavzusi naturaning yaxlit korinishi plastik-kompozitsiya munosabatlarida ham, koloritda ham asosiy aniqlash kompozitsiyaning ajralmas qismidir. Shuning uchun davomli etyud bajarish jarayonida kompozitsiya syujetini puxta o'ylash, tahlil etish va uni tasvirlash muhimdir. Tasvirlash tekisligida obyektlar va narsalar joylashuvini mukammal tasavvur qilish zarur. Manzara obyektiga yaqinlashib yoki uzoqlashib joy xususiyatlarini organish, korish nuqtasini topish mumkin. Kompozitsiyada osmon bilan yer va boshqa obyektlar orasidagi munosabatlarni aniqlash juda ham muhimdir.
Naturadan manzara kompozitsiyasini yaratish, natyurmort qoyilmalari uchun narsalar tanlash bilan ayrim oxshashlikka egadir. Etyud kompozitsiyasini yaratishda rassom chuqur fikrlashi, joyni tanlay bilishi, perspektiva qoidalariga amal qilishi va eng muhimi fazoviy kenglikni mohirona tasvirlay olishi zarur. Manzara mavzusini tanlashda did, badiiylik va kompozitsiyani asarda maromiga yetkazib tasvirlash, rang va tus munosabatlarida ishni yaxlit yakunlay olish rassomning professional mahoratiga bogliq.
Malumki, narsalar katta masofada hajmliligini, relefligini yoqotib siluetli tekislik xarakteriga ega boladi. Old ko'rinishdagi narsalar ancha hajmli, soya-yorugi kontrast bo'lib korinadi. Yaqinda joylashgan yashil dala masofa uzoqlashgan sari yashil rangdor boyogiasta-sekin moviyga otadi. Olisdagi toq narsalar ochroq va kokimtir bolib korinadi. Quyosh nurida bulutlar va uzoqdagi qorli tog' choqqilari ham qizil toqsariq ranglarga kiradi.
Tuman, chang yoki tutun bilan to'yingan fazoda narsalarning siluet aniqligi pasayadi. Toza havoda masofadagi shaklning aniq tashqi korinishining ozigina ozgaradi.
Old korinishlarni tasvirlashda narsalarning shaxsiy ranglari uzoqdagilarda esa - shartli rang muhim orinni egallaydi. Havoyi muhitda shartli ranglar narsalarni uzoqlashtiradi va aksincha, shaxsiy narsalarning rangi ularni xuddi old korinishga olib kelayotganday tuyuladi. Ish jarayonida old korinishga biron-bir narsani "yaqinlashtirish" zaruriyati bolsa uncha lokallik (narsa) mohiyatini rangga qaratish lozim. Etyudning qandaydir qismini "uzoqlashtirish" zaruriyati tugilsa unda shartli ranglarni qollash kifoya.
Fazoviy sifatlarni aniqlashda zarur mashqlar bolib mavzuli manzarani ochiq fazoviy olislari bilan tasvirlash, masalan, toglardagi kop korinishli dara yoki egri- bugri ariqli vodiy va old korinishda daraxtli ormon va bir necha daraxtlar korinishi bilan otloq (kokalamzor) xizmat qiladi.
Uzoq korinishdagi och-toqligi va rang tusini togri aniqlash uchun hammasini yaxlit korib mayda qismlarga e'tibor bermasdan qarash muhimdir. Faqat shundagina old, orta va olis korinishdagi rang farqlarini togri aniqlab tasvirlash mumkin.
"Havoni tasvirlashda, - deydi A.A. Deyneka - ayniqsa old korinishni uzoqdagiga nisbatan munosabatlarini aniqlab va togri yetkazilishi muhimdir, shundagina rang-tasvir oz yechimini topadi, asarda havoyi muhit holatini togri tasvirlashga erishiladi".
Plener rangtasvirining boshlangich talim bosqichida qisqa vaqtli va uzoq davomli etyudlar bajariladi.
Keyinchalik esa manzara etyudlari ishlash jarayonida tabiatning nozik holatini tasvirlashga harakat qilish zarur.
Tasvirlash mobaynida rassom tabiatning nozik ozgarishlarini kuzatar ekan oz hissiyotini bolajak asarda korsatishga harakat qiladi.
Demak, naturada asosiy rang doglarni umumiy va katta rang munosabatlarini togri topish va mohirona tasvirlay olish rangtasvirning muhim asosidir. Shular asosida manzara obyektlarining mayda bolaklarining nozik farqlanishlari amalga oshiriladi. Tabiat boyoqlari haddan tashqari rang-barang. Ot-olanlar, kokat va daraxtlar yashil rangda. Lekin tabiatdagi bu ranglar turli-tuman tuslarga ega. Otloqda osayotgan maysalar, kuzgi bugdoy ekinlari, sabzavotlar, daraxtlarni har xil turlari hammasi ham oziga xos yashil rangdagi tusga ega. Tabiat ota nozik, ana shu oziga xos xususiyatlarni manzara etyudida tasvirlay bilish rassomdan juda katta bilim, malaka va tinmay izlanishni talab etadi
Bahor manzara ustida ish boshlar ekanmiz, tasvirga olmoqchi bo'lgan tabiatning o'sha qismi holatini yaqqol his qilmoq zarur. Manzaraga tushayotgan yorug'likning to'g'ri aks ettirishi uni bir qadar jonlantirib, ta'sirchanligini oshiradi. Manzarada fazoni idrok qilishning bu hususiyatlari bois, u planlar deb yuritiluvchi bo'laklarga ajratiladi. Odatda manzaraning uch plani belgilanadi, biroq u kompozisiyaning tuzilishiga qarab bundan ko'proq yoki kamroq bo'lishi ham mumkin.
Ranglar birinchi planda eng to'q, ikkinchi planda ochroq ranga kirib, oqish tus oladi va uchinchi planda uzoqliklar havorangga aylana boradi. Havoning tumanli va bulutli paytlarida bu farqlar quyoshning charog'on paytiga nisbatan yanada sezilarliroq bo'ladi.
Tabiat o'zining boy rangi va poyonsiz tuslari bilan bizni lol qoldiradi. Bu rang-barangliklar manzaraga xos xususiyatlarga ega bo'lgan rangga umumlashadi va koloritni belgilab beradi. Asar koloriti inson his-tuyg'ulariga zamin yaratib beradi.
Kolorit manzarada boshqa janr asarlariga nisbatan muhimroq ahamiyat kasb etib, kompozisiyaning asosiy g'oyasini yoritib beruvchi omillardan biridir.
Etyud ishlashda katta imkoniyatlarga ega bo'lgan suvbo'yoq surtmalaridan keng foydalanish mumkin. Rang qatlamlarining tabiiy notekisligi, bo'yoqning tasvir shakliga mos ravishda oqib yoyilishi, suvbo'yoq go'zalligini yanada ko'proq namoyon qiladi. Quriy boshlagan rang qatlami bo'ylab «quruq» mo'yqalam ustida chiziqlar yuritib, shakl ma'nodorligini yanada oshirish mumkin. Etyudda fazoni bir bo'yoq rangini ikkinchi ranga qo'yib yuborish yo'li bilantasvirlash mumkin. Bunda ranglarning bir-birlari bilan nozik birikuvlari, uzluksiz tekis kirishuvlarni keltirib chiqaradi.
To'q rang bilan yengil curkama jilolar yordamida etyudning rang yechimi keltirib chiqariladi. Agar etyud ma'nosi muhim mavzugamo'ljallangan bo'lsa, tasvirni «quruq» mo'yqalam yordamida aniqlashtirish, biror kontrastlashtirish, nimanidir kuchaytirish va nimadandir voz kechish mumkin. Tabiat obrazi ta'sirchanligini oshirish, uning aniq holatini ifoda etish maqsadida ishni kontrastli yoki mayin, iliq yoki sovuq, ochroq yoki to'qroq, uning g'oyat ko'rkamligini ilg'ay olish, shuningdek qiziquvchanlik har bir etyud yechimiga me'zon bo'ladi.
Chunonchi, tabiat har qachon ijodiy izlanishlar, go'zallikni xis qilib didni oshirish manbai bo'lib kelgan.
O'rol Tansiqboyev yaratgan manzara asarlari, nafaqat O'zbekistonda, balki jahon manzara san'ati durdonalari qatoridan o'rin olgan.
Rang insonlar hayotining turli muhit va jabxalarini aks ettirishda asosiy vositalardan biridir. Mebel, deraza, eshiklar va boshqa turmush uchun zarur ashyolar zavod va fabrikalarda ko'plab ishlab chiqariladi. Interyer jihozlari uyning xarakteriga jiddiy ta'sir ko'rsatib, unga shinamlik, estetik qiyofa, alohida joziba bag'ishlaydi. Lekin uning rangi va bezagini tanlash bizning didimizga bog'liqdir. Uy egalari ixtiyorida bo'lgan rang tanlash ko'p narsalarni hal qila oladi. Rangning xususiyatlarini, har qanday holatda odamga muayyan psixologik-fiziologik ta'sir ko'rsatishini unutmaslik kerak.
Interyerdagi barcha jihozlar va buyumlarning rangini bir butun his etamiz. Xonaning ichki ko'rinishidagi barcha jihozlarning ranglari bir-biriga ta'sir etib qolmasdan ranglarning uyg'unlashganini ko'ramiz. Xonaning derazasi shimolga qaratilgan bo'lsa, yorug'lik yetishmasligini his qilinadi. Shu sababli interyerni jihozlashda sariq, qizil va zarg'aldoq singari ranglar ishlatish ma'qul bo'ladi. Bunda devorlar, parda va poyondozlarni yorqin rangli qilish mumkin.
Agar deraza janubga ochiladigan bo'lsa, aksincha, yorug'lik kuchli bo'ladi. Bu yerda devorlar rangi ortiqcha nurni yutishi uchun to'yingan bo'lishi, ya'ni tegishli his uyg'otishi uchun sovuq ranglardan foydalanish tavsiya etiladi. Shuni aytish mumkinki, oq, qora ranglarning kulrang tovlanishi barcha ranglarning palitradagi tuslari bilan uyg'unlashadi. Rang tuslarini yaqin bo'lgan ranglar to'q yashil och yashil, havorang zangori, qizil jigarrang bilan uyg'unlashadi.
Mashxur italyan dizayner-rassomi Sottsas shunday fikr bildirgan: «Ranglar xilma-xilligi kishini toliqtiradi. O'tloqning yashil rangi hamisha ёqimli, chunkiu ko'k rangning turli tovlanishlaridan ibrat. Dengizning moviy rangi ham, toshning qo'ng'ir tusi ham xuddi shunday ko'rinishlarga ega. Ayni bir xil rangning tovlanishlarini uyg'unlashtirish yo'li bilan xosil qilingan rang bo'yoq majmuasi- xozirgi koloristikaga yondoshuvimdir». Bu fikrni nozik farq qiluvchi bo'yoqlarning birdan-bir maqbul rangi deb e'tirof etib bo'lmaydi. Albatta vaziyatlar, imkoniyatlar va nihoyat turlicha bo'ladi. Interyerda ranglar uyg'unligini tashkil etishda did va me'yor hal qiluvchi vosita bo'lib qoladi.
|
| |
