O’zbekiston respublikasi oliy ta’lim, fan va innovatsiyalar vazirligi farg’ona davlat universiteti sirtqi bo’lim

Download 237.04 Kb. Pdf ko'rish
bet	5/8
Sana	17.11.2023
Hajmi	237.04 Kb.
	#100691

1 2 3 4 5 6 7 8

Bog'liq
Madina Asosiy
Abbosiylar. 7- ózbek, 1, 4, yangi o\'zbek adabiyoti 37dan, XIII.42021pp.1225-1230, lesson 1 L, 24 esap-WPS Office, portal.guldu.uz-11-MAVZU Mustaqillik yillarida Qoraqalpog’iston Respublikasi, ESANOVA GULNOZA, Mirzakarimov islombek MT, kitob betlari, 14-maruza, Urazaliyev.T, Usl. Ko\'r.docx 0

Biokimyoviy usul.

Sitogenetik usul so'nggi yillarda katta ahamiyat kasb etdi. U odamda
uchraydigan irsiy kasalliklarning sabablarini tushunib olish uchun ko'pgina qimmatli
materiallar beradi. Genetika nuqtai nazaridan olganda irsiy kasalliklar mutatsiyalardan
iborat bo'lib, ularning ko'pchiligi resessivdir. Bu usul odam xromosomalar to'plamidagi
ko'rinadigan darajadagi o'zgarishlarni o'rganish imkomni yaratdi.
Xromosoma mutatsiyalarining shunday bir toifasi borki, ular xromosomalar soni
yoki tuzilishining ko'rinarli o'zgarishlari bilan ifodalanadi. Odamda bunday
mutatsiyalar sitogenetik usul bilan aniqlanadi.
So'nggi yillarda har qanday odamning xromosoma sonini unga hech ziyon
etkazmay, oson va tez o'rganishga imkon beradigan yangi usullar ishlab chi-qildi. Bu
shundan iboratki, qon leykositlari 37° С da alohida oziq muhitiga tushirib qo'yiladi, bu
muhitda ular bo'linadi. Ulardan xromosomalar soni va tuzilishi ko'rinib turadigan
preparatlar tayyorlanadi. Keyinchalik odam xro-mosomalarini alohida bo'yoqlar bilan
bo'yash usullari ishlab chiqildi, bular xromosomalar sonini sanab, hisoblab ko'rishdan
tashqari ayrim xromo-somalardagi ancha nozik o'zgarishlarni ham o'rganishga imkon
berdi.

Biokimyoviy usul. Odamda uchraydigan juda ko'p patologik holatlar modda-lar
almashinuvining odatdagicha borishida har xil o'zgarishlar yuzaga kelishiga bog'liq
bo'ladi, buni tegishli biokimyoviy usullar bilan aniqlash mumkin. Bu usul yordamida
qandli diabet kasalligining sabablari o'rganiladi. Bu kasallik me'da osti bezining
odatdagi faoliyati buzilishiga bog'liq bo'ladi, bu bez qonga insulin gormonini kam
ajratadi. Natijada qondagi qand miqdori ko'payib, odam organizmidagi moddalar
almashinuvida chuqur o'zgarishlar ro'y beradi.
Odarrdagi irsiy kasalliklar
Genetika tibbiyot uchun katta ahamiyatga ega bo'lib bormoqda. Odatdan tashqari
o'zgarishlar va kasalliklar genotipga bog'liqdir. Odamlar populyatsi-yasida 2000 dan
ortiq irsiy kasalliklar nasldan-naslga o'tishi aniqlangan. Odamdagi irsiy kasalliklar va
ularning paydo bo'lish sabablarini hamda davo-lash usullarini tibbiyot genetikasi
o'rganadi. Irsiy kasalliklar shartli ravishda ikkiga: gen va xromosoma kasalliklariga
ajratiladi.

Download 237.04 Kb.

1 2 3 4 5 6 7 8

Download 237.04 Kb.

Pdf ko'rish