|
O’zbekiston Respublikasi Oliy ta’lim fan va inovatsiyalar vazirligi Guliston davlat universiteti
|
| bet | 2/6 | | Sana | 20.12.2023 | | Hajmi | 1,87 Mb. | | #125384 |
Bog'liq kurs ishi Elbek. T.Kurs ishining dolzabligi: Dorivor o’simlik xom ashyosini qabul qilish uninng sifatliligini tekshirish va tabiiy tasir etish ko’rsatkichi yuqori bo’lgan dori vositalarini ishlab chiqarishdan iborat. Hozirgi vaqtga kelib sentetik dorilarning zarari ko’payib bormoqda va bunioldini olish maqsadida tabiiy dori vositalarga nisbatan talab ortib bormoqda. Bunday talabni qondirish uchun dorivor o’ssimlik plantatsiyalarini tashkil etish va sifatli xom ashyo tayyorlashdan, chuqur qayta ishlashdan iborat.
Kurs ishining maqsadi: Dorivor o’simlik xom ashyosini qayta ishlash va tabiiy dori vositalarini ishlab chiqarish hajmini ortirish va noyob dori vositalarini ishlab chiqarishdan iborat. Dorivor o'simlik preparatlari dozalanishi va bir dozali paketlarda (filtr paketi shaklida) va dozasiz, ko'p dozali paketlarda (paket, paketlar va boshqalar shaklida) ishlab chiqarilishi mumkin. Galin labaratoriya va zavodlarini tashkil etish va galen preparatlarini ishlab chiqarishdan iborat.
Kurs ishini vazifasi:
1.Dorivor o’simlik xom ashyosini qabul qilishda qo’yladigan talablar.
2.Dorivor o’simlik xom ashyosini qayta ishlash texnologiyasi
3.bu sohani rivojlantirish uchun qo’yilgan talablar amalga oshirilayotgan ishlar.
I.BOB. Adabiyotlar tahlili
1.1. Tabiiy dori vositalariga bo’lgan talab va paydo bo’lish tarixi
Zamonaviy bozor iqtisodiyoti sharoitida xomashyodan to'liq foydalanish muammosi birinchi o'rinda turadi. Ushbu muammoni hal qilishda o'simlik materiallarini oziq-ovqat ishlab chiqarishda foydalanish uchun ekstraktlarga oqilona qayta ishlashni tashkil etish muhim rol o'ynashi kerak. Ekstraktlarni ishlab chiqarish uchun asosiy xom ashyo dorivor o'simliklar, biologik faol moddalarning muhim miqdorini o'z ichiga olgan yovvoyi yoki madaniy mevalar va rezavorlardir.Meva va rezavorlar hamda dorivor xom ashyolarni ekstraktlarga qayta ishlash texnologiyasi quyidagi asosiy bosqichlarni o‘z ichiga oladi. Meva va rezavor xom ashyoni qayta ishlash jarayonida ba'zi yangi mevalar quritiladi, boshqa qismi esa muzlatiladi va minus 18 ° S haroratda saqlanadi. Yangi uzilgan mevalar muzlatilgan bo'lsa, namlikning qisman yo'qolishi sodir bo'ladi va hujayra tuzilishi buziladi, bu sharbat chiqarilishini osonlashtiradi. Yangi dorivor va texnik xom ashyolardan foydalanilganda, tekshirilgandan so'ng, ular xom ashyo turiga qarab, 12-14% qoldiq namlik orasida o'zgarib turadigan "havo-quruq holatga" quritiladi, bu uning sifatiga ta'sir qilmaydi. Keyingi bosqichda quritilgan va muzlatilgan xom ashyo eziladi. Ezilgan meva va rezavorlar va sabzavot xomashyosi 40-50 °c haroratda tizim xom ashyosi ekstraktor 1:10-1:15 massa nisbatida chiqariladi. Erituvchi sifatida suv, etanol yoki ularning turli konsentratsiyadagi eritmalari ishlatiladi. Bunday ekstraktorlardan foydalanish ekstraksiya qilinadigan moddalarning assortimentini o'zgartirish yoki ekstraktiv moddalarni fraksiyalarga bo'lish imkonini beradi va ularni ketma-ket qo'llash bilan o'simlik materiallaridan deyarli to'liq ekstraktsiyaga erishish mumkin. Bunday holda, nafaqat turli xil biologik faollikdagi, balki butunlay boshqa turdagi ta'sir ko'rsatadigan ekstraktlarni ham olish mumkin. Ekstraktlarni kontsentratsiyalash 48-50oc haroratda vakuumli evaporatatorda 55-60% qattiq moddalar miqdorigacha amalga oshiriladi, bu o'simlik manbalarining issiqlikka chidamli moddalarining xavfsizligini ta'minlaydi, buning natijasida hosil bo'lgan kontsentratlar kimyoviy va mikrobiologik xususiyatlarga ega. Barqarorlik O'simlik xom ashyosini qayta ishlash jarayonida hosil bo'lgan granulalar hosil bo'lishi uchun zarur bo'lgan ingredientlar (ovqat, tort yoki tolalar) quritiladi va tayyor ekstraktda optimal zarracha o'lchamlariga erishish uchun 0,01-0,02 mm gacha qo'shimcha mexanik maydalanadi. Granulyatsiya jarayoni "yarim nam" usuli bo'yicha amalga oshiriladi. Kalibrlangan granulalar quritish uchun yuboriladi, u 50-55 ° S haroratda 5-6% qoldiq namlik miqdorigacha amalga oshiriladi. Tabletkalarni (briketlarni) granulalardan presslash 50-150 MPa bosimda amalga oshiriladi, bu turli meva va rezavorlar yoki o'simlik xom ashyosidan olingan granulalarning individual siqilishi bilan bog'liq. Tayyor mahsulotlar polimer idishlarga qadoqlanadi va qadoqlanadi va tayyor mahsulot omboriga yuboriladi, ular 20oc haroratda saqlanadi. Ushbu texnologiyalarning afzalligi yumshoq harorat rejimlari va uni qayta ishlash jarayonida o'simlik xom ashyosi tarkibidagi biologik faol moddalarga halokatli ta'sir ko'rsatadigan boshqa ta'sirlarning yo'qligi bo'lib, bu har qanday kompozitsion biologik faol aralashmalarni (suyuq, donador) olish imkonini beradi. , tabletkali) turli mevalardan.-rezavorlar va prinsipial jihatdan yangi xossa va sifatlarga ega dorivor-texnik xomashyo. Ba'zi dorivor o'simliklar tabiiy shaklda olinishi mumkin. Misol uchun, salatlarda, sho'rvalarda qo'shimchalar sifatida. Meva va sabzavotlar sharbat yoki murabbo tayyorlash uchun ishlatilishi mumkin. Lekin har bir o'simlik yoqimli ta'mga ega emas, ko'pincha o'simliklar ma'lum bir o'sish bosqichida yig'iladi, quritiladi, ma'lum biologik faol moddalarni o'z ichiga olgan qismlarga ajratiladi. Shundan so'ng shifobaxsh fito-kollektsiyalar hosil bo'ladi yoki turli dori-darmonlar tayyorlanadi. Changlar quruq xom ashyo to'g'ridan-to'g'ri ishlab chiqaruvchining zavodida va uyda ohak yoki qahva maydalagichda maydalanganda olinadi. Ko'pincha, o'z-o'zidan tayyorlangan kukunlar yaralarni va bezi bezi toshmalarini kukunlash uchun tashqi tomondan qo'llaniladi. Qaynatmalar va choylarni ishlatish uchun ular zavodda filtr qoplarga qadoqlanadi. Qadoqlashning yana bir usuli kapsulalar bo'lib, ulardan foydalanish juda qulay. Ilgari presslangan bloklar yoki planshetlar ishlatilgan, ammo yaqinda ular kamroq va kamroq ishlab chiqariladi. Quruq maydalangan dorivor xom ashyodan infuziyalar, qaynatmalar, choylar tayyorlanadi. Bunday holda, paketda ko'rsatilgan nisbatlarga qat'iy rioya qilish kerak. Ularning barchasi Federal Majlis normalari bilan hisoblab chiqiladi va asoslanadi. Xom ashyoni metall bo'lmagan idishlarda pishirish kerak (infuziyalar 15 daqiqa, qaynatmalar 30 daqiqa). Sovutgandan so'ng, bulon filtrlanadi va ko'rsatmalarda ko'rsatilgan hajmgacha qaynatilgan suv bilan suyultiriladi. Tashqi foydalanish uchun siz konsentrlangan damlamadan foydalanishingiz mumkin. Uyda tayyorlangan infuziyalar sanoat kabi kuchli ta'sirga ega emas. Buning sababi, artisanal usul o'simlikdan barcha faol moddalarni to'liq chiqarib ololmaydi. Infuziyalar va damlamalar juda qisqa saqlash muddatiga ega, shuning uchun ular kichik qismlarda tayyorlanadi. Ishlab chiqarish texnologiyasiga ko'ra, tinctures infuziyalarga juda o'xshaydi, ammo bu holda suv o'rniga spirtli ichimliklar ishlatiladi. Agar infuziyalarni tayyorlash uchun quruq va yangi xom ashyolardan foydalanish mumkin bo'lsa, unda damlamalar uchun ular ko'pincha 70% yoki 40% spirt bilan quyilgan yashil massani olishadi. Idish shaffof bo'lmagan materialga o'ralgan yoki qorong'i joyda tozalanadi. Ishlab chiqarish vaqti taxminan 7 kun. Shundan so'ng, biomassa siqib chiqariladi. Barcha suyuqlikni to'kib tashlang. Tinctures kichik dozalarda ishlatiladi, ularni suv bilan suyultiriladi. Zaharli o'simliklarda damlamalar bo'lgan hollarda, qabul qilish shifokorlar tomonidan bemorning farovonligini to'liq nazorat qilish bilan qat'iy ravishda ma'lum bir sxema bo'yicha amalga oshiriladi. Damlamalar uzoqroq saqlash muddatiga ega, yagona shart - quyosh nurlaridan himoya qilish.
Malham ishlab chiqarish uchun o'simliklarning er osti qismlari ko'pincha ishlatiladi. Buning uchun fabrikada dorivor xom ashyodan olingan biologik faol moddalar asos bilan aralashtiriladi, u sifatida tibbiy vazelin, o'simlik moylari, sariyog' yoki tuzsiz hayvon yog'i ishlatilishi mumkin.Vannalar turli teri muammolarini davolashda juda samarali. Ham bolalar, ham kattalar uchun amal qiladi.
Ekstraktlar - bu turdagi dorivor preparatlar faqat fabrikada ishlab chiqariladi. Dorixonalarda u suv va spirtli ekstraktlarda mavjud. Bundan tashqari, in'ektsiya uchun preparatlar yaratilmoqda. Tayyorlash uchun infuziyalar qo'llaniladi, ular 37 daraja suv bilan suyultiriladi. Dorivor o'tlar bilan hammomni qabul qilish muddati 10 dan 20 minutgacha. Odatda bunday protseduralar haftada 2-3 marta amalga oshiriladi. Qo'llash mumkin bo'lmagan holatlar yurak-qon tomir tizimi, turli neoplazmalar ishidagi muammolar bo'lishi mumkin. Bunday terapiya kursidan oldin siz shifokor bilan maslahatlashingiz kerak. Ilovalar ko'pincha lomber orqa miya yoki bo'g'imlarning yallig'lanish jarayonlarida qo'llaniladi. Yangi yoki bug'langan o'simliklar to'g'ridan-to'g'ri tananing kasal joyiga joylashtiriladi, selofan bilan o'raladi va izolyatsiya qilinadi. Ular issiq, issiq, sovuq bo'lishi mumkin. Terapevtik to'liq holda yangi siqilgan sharbat ishlatiladi. Ba'zi mevalar, sabzavotlar, rizomlar va mevalarning kombinatsiyasi nafaqat tanani toksinlardan tozalash va vitaminlar bilan to'ldirishga, balki immunitetni, gemoglobinni oshirishga ham imkon beradi. Yangi sharbatlardan foydalanganda, ularning barchasini konsentrlangan shaklda ichish mumkin emasligini yodda tutish kerak. Agar ularning ba'zilari shilliq qavatiga yumshoq ta'sir qilsa, boshqalari o'tkir tirnash xususiyati va kislotalilikka olib kelishi mumkin. Dorivor o'simlik xomashyosi - dori vositalarini ishlab chiqarish uchun ishlatiladigan yangi yoki quritilgan o'simliklar yoki ularning qismlari - dori vositalarini ishlab chiqaruvchi yoki dorixona tashkilotlari, veterinariya dorixonalari tashkilotlari, farmatsevtika faoliyati uchun litsenziyaga ega bo'lgan yakka tartibdagi tadbirkorlar tomonidan. Dorivor oʻsimlik materiali (MPR) tibbiy maqsadlarda foydalanish uchun belgilangan tartibda vakolatli organ tomonidan tasdiqlangan oʻsimlik materialidir. Dorivor o'simlik materiallari yovvoyi va madaniy dorivor o'simliklardan olinadi. Xom ashyo sifati tashqi belgilar va raqamli ko'rsatkichlar bilan belgilanadi, ulardan asosiysi faol moddalar tarkibidir. Sabzavot xom ashyosi yangi va quritilgan holda ishlatiladi. O'simliklardan olingan dorivor preparatlar (HMP) - faol / faol komponent / komponentlar sifatida o'simlik kelib chiqishi farmatsevtika moddalari va / yoki ular asosidagi mahsulotlarni o'z ichiga olgan dorilar. O'simliklardan olingan dorivor mahsulotlarga dozalash shakllaridagi preparatlar kiradi:
- damlamalar;
- ekstraktlar;
- sharbatlar;
- eliksirlar;
- infuzion va qaynatmalar;
- kesilgan granulalar, kollektsiyalar, shuningdek, dorivor o'simlik preparatlari va boshqalar. O'simlik kelib chiqishi farmatsevtika moddasi (PSRP) - standartlashtirilgan dorivor o'simlik xom ashyosi, shuningdek o'simlik manbalaridan olingan moddalar / moddalar va / yoki ularning birikmalari, o'simliklarning birlamchi va ikkilamchi sintezi mahsulotlari, shu jumladan o'simlik hujayralari madaniyatidan olinganlar, miqdori o'simliklarning biologik faol moddalari, dorivor o'simlik materiallarini ekstraksiya qilish, distillash, fermentatsiya qilish yoki boshqa qayta ishlash natijasida olingan va kasalliklarning oldini olish va davolash uchun ishlatiladigan mahsulotlar.
Dorivor o'simlik mahsuloti (HRP) - bir turdagi dorivor o'simlik xom ashyosidan yoki bir nechta turdagi xom ashyolardan ishlab chiqarilgan yoki ishlab chiqarilgan va ikkilamchi (iste'molchi) qadoqlarda qadoqlangan holda sotiladigan dorivor mahsulot.
Infuziyalar / damlamalarni olish (ishlab chiqarish) uchun mo'ljallangan dorivor o'simlik preparatlari quyidagilar bo'lishi mumkin:
- bir komponentli dorivor o'simlik preparatlari, shu jumladan dozalash shaklidagi kesilgan granulalar;
- ko'p komponentli dorivor o'simlik preparatlari (to'lovlar).
Dorivor o'simlik preparatlari dozalanishi va bir dozali paketlarda (filtr paketi shaklida) va dozasiz, ko'p dozali paketlarda (paket, paketlar va boshqalar shaklida) ishlab chiqarilishi mumkin.
|
| |
