36
Ibn Sino maktabda o‘qib yurgan paytlari algebra, geometriya fanlarini hech
tushunolmas ekan. Bir kuni maktabdan qochibdi. Uyiga borishga uyalib yo‘ldan o‘tgan
karvonga qo‘shilib olibdi. Karvon bir yerda to‘xtagach, karvonboshi undan suv olib kelishini
so‘rabdi.
Ibn Sino quduq boshiga borib arqon bog‘langan chelakni suvga tashlabdi. Chelak
suvga to‘lgach arqonni tortayotganida qarasa arqon o‘zi surtinayotgan toshni kesyapti.
Bunday o‘ylasa, oddiy bir ip yillar davomida toshlarga surtina surtina toshni kesadigan
holga kelibdi.
Ibn Sino “Bir arqon hadeb surtinib toshni kesadigan bo‘libdi. Demak,mening aqlim
ham charxlansa algebra va geometriya masalalarini yecha olarkan”, deb tezda maktabiga
qaytgan ekan.
XULOSA!
Aqlni charxlash – aslida biror ishni qilishda har kimning o‘ziga bo‘lgan
ishonchdir. Ishoning, agar siz o‘zingizga ishonsangiz hamma narsa qo‘lingizdan keladi.
Kalik, Y.N.Kyuluytkin, N.D.Nikandrov, L.I.Ruvinskiy va boshqalar) o‘qituvchining pedagogik
mahoratini yanada taqsimlashtirish uchun ilmiy-tadqiqot ishlarini olib bormoqdalar.
Xususan, ular o‘z asarlarida “mukammal egallangan pedagogik mahoratni o‘qituvchi doimo
orzu qilib intiladigan, ammo yetisha olmaydigan yuksak ideal kasbiy mahorat sifatida izohlaydilar.
Shu ma’noda “mahorat” terminini o‘qituvchiga nisbatan kompliment, ya’ni
maqtov tariqasida eng
oliy baho sifatida qo‘llash mumkin.
Pedagogik mahorat faqat o‘qituvchi batamom o‘zlashtirishi lozim bo‘lgan kasbiy bilim va
ko‘nikmalami egallashning eng yuqori cho‘qqisi sifatida qabul qilinmasligi kerak. Tajribali
o‘qituvchi o‘z ijobiy yutuqlari bilan qanoatlanib qolmasdan, hamisha kasbiga oid yangiliklarni
o‘zlashtirib borishi, jamiyat taraqqiyoti tufayli paydo bo‘ladigan zamonaviy pedagogik vazifalar va
muammolami hal qilishda faol ishtirok etishi; o‘zining kasbiy ko‘nikma
va malakalarini uzluksiz
oshirib borishga intilishi lozim.
Bu pedagogik mahoratni egallashning ajralmas qismidir. Pedagogik mahoratni egallash va
rivojlantirishda (malaka oshirish, takomillashtirishda) o‘qituvchi o‘zi bilgan va o‘rgangan kasbiy
bilim, ko‘nikma va malakalami shakllantirib boradi.
Hozirgi zamon ilmiy pedagogik tadqiqotlar tahliliga ko‘ra o‘qituvchining kasbiy mahoratini
oshirish muammolarini hal etish quyidagicha talqin etiladi:
- o‘quv-tarbiyaviy jarayonni eng qulay uslublarini topish va joriy etish,
- o‘z mehnatini muntazam
ilmiy asosda tashkil eta olish;
- o‘qituvchi pedagogik qobiliyatini va pedagogik madaniyatini oshirish:
- pedagogik muammolarni mohirona hal etish yo‘llarini takomilashtirish;
- amaliy va nazariy bilimlarni doimiy oshirib borish;
- kasbiy ijodkorlikni uzluksiz rivojlantirish.
Shuni ta’kidlab o‘tish joizki, sharq va g‘arb olimlari tomonidan tahlil qilingan o‘qituvchining
pedagogik faoliyati haqidagi ko‘pgina mulohazalar hozirgi kungacha o‘z ahamiyatini saqlab
kelmoqda, demak millati va kelib chiqishidan qat’iy nazar ajdodlar merosini takomillashtirish
evaziga hozirgi kunda ta’lim va tarbiyani yanada yuksak bosqichlarga ko‘tarilish mumkin.
37
Rivoyat qilishlaricha,
Abu Ali
ibn Sinodan bir mamlakat podshohi
farzandi – yurt shaxzodasiga ta’lim
berishni so‘raydi.
Ammo Ibn Sino buni rad etadi.
Aytadiki, ilm kelmaydi, ilmga
boriladi, deya javob beradi va agar
shaxzoda o‘zi kelsagina ta‘lim
berishini aytadi. Insonning ilmga
yetaklovchi
maskanlardan
biri
kutubxonadir
.
