|
O‘zbekiston respublikasi oliy ta’lim,fan va innovatsiyalar vazirligi farg‘ona politexnika instituti «tasdiqlayman»
|
| bet | 32/89 | | Sana | 22.06.2024 | | Hajmi | 3,03 Mb. | | #265192 |
Bog'liq KvaKT ДАК Baholash mezoni (2)(NH4)2CO3 = 2NH3 + CO2+Н2О - Q (6.8.)
Синтез газни ишлаб чиқариш ҳозирги замон тасвирларида конвертирланган газдан СО ни мис - аммиакли эритма билан тозалаш кўзда тутилмаган, чунки бу ерда СО ни паст ҳароратли конверцияси ишлатилади ва бунда бирваракай яхши конверсия кетиб газда СО ни миқдори жуда ҳам кам бўлади: 0,3-0,6 % СО гача, лекин батомом СО + СО2 қолдиғи эса 1,5 % дан ошмайди. Шунинг учун, улардан газни батомом тозалашда каталитик усул қўлланилади; Бу усулга кўра СО + СО2 ни юқори босимда Н2 билан бириктириб метанга айлантирилади:
CO2 + 4H2 = СН4 + 2H2O + Q (6.9.)
CO2 + 3H2 = СН4 + H2O + Q (6.10.)
Бу реакциялар қайтар ва эндотермикдир ва ҳажм торайиши билан кетади. Шунинг учун бу жараёнлар 7 МПа гача босимда никель - аммонийли катализатор иштирокида 673 К ҳароратда, умуман, тўлиқ кетади ва бу тозаланган газ синтез газ сифатида аммиакни олишда ишлатилади.
Havoni ajratish texnologiyasi.
Tayanch so‘zlar: Usullari, ajratish, kurilma, flagma, distilyat, kub koldigi, flagma soni, deflegmator, xaydash texnologik tasvir.
Gazlarni etanolaminning suvli eritmasi yordamida tozalash.
Tayanch so‘zlar: Monoetanolamin, dietanolamin, reaksiya, radikal, absorbsiya, regeneratsiya, sovitgich, kaynatgich, flegma, Xavo sovitgichi, bug‘.
Uglevodli gazlar konversiyasi jarayonini fizik-kimyoviy asoslash.
Tayanch so‘zlar: Konversiya, texnologik gaz, reaktor, endotermik reaksiya, bosim, temperatura, reaksiya, katalizator, bug‘ – gaz aralashma.
Koks gazini ajratish asosiy jarayoni va texnologiyasi.
Tayanch so‘zlar: Chuqur sovitish, fraksiyali ajratish, koks gazi, issiklik almashtirgich, sovitgich, bug‘latgich azot oksidi, yuqori bosim, azot, CO – fraksiya.
Elektrokimyoviy ishlab chiqarish.
Tayanch iboralar: Elektrokimyo, elektroliz, xlor, elektroenergiya, tok buyicha maxsulot olish, foydalanish, koeffitsiyenti, ishkor, anod, katod
Koks gazini ajratish asosiy jarayoni va texnologiyasi.
Tayanch so‘zlar: Chuqur sovitish, fraksiyali ajratish, koks gazi, issiklik almashtirgich, sovitgich, bug‘latgich azot oksidi, yuqori bosim, azot, CO – fraksiya.
Sintetik ammiak olish uchun kerak bo‘lgan azot-vodorod aralashmasini olishning arzon usullaridan biri koks gazi, yo‘ldosh neft gazlari, neftni past haroratda ajratib, vodorodga boy azot-vodorod aralashmasining yaratilishidir.
Koks gazi ko‘mirni 1000-1100K haroratda, havosiz kokslashda ajralib chikadigan gaz aralashmasidir. U gaz uch xil «A», «B», «V» markada chiqarilishi mumkin. «A» markalisi boshqalarga qaraganda tozaroq va siqilgan bo‘ladi. Koks gazining urtacha tarkibi % (hajmiyda) : N2-55:62, SN4-24-28, N2-3-5, SPNm-1,5-3, SO2-2-3, O2-0,4-0,8.
Kokslash jarayoni kokslash uchoqlarida ketib, 1t. uchokqa solingan ko‘mirdan 350m3 gacha koks gazi olish mumkin.
Koks kimyo zavodlarining kimyoviy syexlarida bir qator batareyalarida har bir batareya 70 tacha kokslash uchog‘idan iborat koks gazi smola (katron), CO2, NH3, N2S va benzolli uglevodorodlardan maxsus tozalanib chiqadi.
Eng xavfli aralashma-S2N2 lardir: NO koks gazidan O2 bilan birikib, NO2, N2O3 hosil qilib, ular esa koks gazi tarkibidagi to‘yinmagan uglevodorodlar bilan smolasimon nitrobirikmalar hosil qilishi mumkin. Ular esa koks gazini ajratish qurilmasining apparatlari devorlarida pishib, portlash hosil qilish mumkin. S2N2 esa koks gazi tarkibidagi O2 bilan qurilma remontga to‘xtatilganda, bironta kuchsiz mexanik zarba vujudga kelgudek bo‘lsa, portlab ketadi. Shuning uchun, NO portlash normasi (1,8 kg) va S2N2 ruxsat etilgan normaga yetishi bilan, qurilmani tozalash uchun to‘xtatiladi.
Koks gazini ajratishning nazariy asosi siqilgan (1,2-2MPa gacha) koks gazini sekin-asta past haroratlarda sovutib, koks gazi komponentlarini ketma-ket fraksion kondensatlar (suyuklikka aylantiri) ajratib olishdadir. Chunki vodorod bilan koks gazi suyuqlantirilgan komponentlarning qaynash haroratlari (0,1MPa bosimda vodorodniki 20,35K, azotniki 77,35K, uglerod monooksidiniki 81,68K, kislorodniki 90,18K, metanniki 111,57K, etilenniki 169,45K, propilenniki 225,40K) orasida katta farq bo‘lgani uchun sovutish natijasida bu komponentlar ketma-ket suyuqlikka o‘tib ajratib olinadilar; uglerod monooksidi, metan va vodorod esa gaz holatda koladi. Koks gazi uglerodmonooksidi va metanlardan batamom suyuq azotda 1,3MPa bosimda yuvish bilan tozalanadi. Bu ajratish jarayonlarni hisoblashda fazali muvozanatdan foydalaniladi: K=U(b)/X(s) (8.9.)
U va X-ajratilayotgan komponentni bug‘ va suyuq fazadagi muvozanat mikdorlaridir.
Koks gazini ajratish agregatlari tasvirlari.
Komponentlarni gaz aralashmasidan ajaratish uchun zarur bo‘lgan olish usullari bilan asosan farq qiladilar. Ko‘pgina qurilmalarda ajratish jarayoni uchun zarur bo‘lgan past haroratni bir qismini ammiakli sovutish siklida, bir qismini esa koks gazining komponentlarini suyultirib (kondensasiyalab) olingan komponentlari fraksiyalarini drossellab, asosiy sovuqni esa 18-20MPa gacha siqilgan azotni drossellash yoki detanderda kengaytirish xisobiga olinadi.
|
| |
