15
Uning asosida butun dunyoda 90 foiz fotoelektrik modullar ishlab chiqariladi. Kremniy
konlari Jizzax va Samarqand viloyatlarida mavjud. Navoiy,
Jizzax va Angren erkin
indistriual hududlarida texnik kremniy ishlab chiqaradigan zavodlarni ishga tushirish
ustida ishlar olib borilmoqda. Ushbu resurs zahirasi quyosh energetikasi sohasida
muhim jamlovchi mahalliy ishlab chiqarishni tashkil qilish uchun imkon yaratadi.
Shamol energiyasi.
Bugungi kunda mazkur muqobil
energiya quvvatini ishlab
chiqarish G‘arbiy Yevropada ancha ommalashgan. Sababi, buning uchun tabiiy shart-
sharoitlar mos bo‘lishi barobarida ushbu turdagi energiyaga talab ham ortib bormoqda.
Zamonaviy shamol elektrostansiya (ShES)lar 3–4 m/s dan 25m/s gacha bo‘lgan
tezlikdagi shamol muhiti relefiga nisbatan baland bo‘lmagan joylarda optimal ishlaydi.
Shunday hududiy imkoniyatlarga ega bo‘lgan Germaniya hozirgi vaqtda shamol
energiyasidan foydalanish bo‘yicha jahonda yetakchilik qilmoqda. O‘zbekistonda
shamol energiyasidan foydalanish hududlariga Bekobod, Qo‘qon, Jizzax, Ustyurtlarni
kiritish mumkin.
Ushbu muqobil energiya iqtisodiy va ekologik
nuqtayi nazardan bir qator
afzalliklarga ega. Masalan, ShESni qurish boshqa energiya manbalariga nisbatan arzon
va qulay. Ishlab chiqarilayotgan energiya tannarxining asosiy qismini ShESni qurishga
sarflangan dastlabki xarajatlar tashkil etadi. Bundan tashqari,
stansiya minorasining
asosi, odatda, to‘laligicha yer ostida bo‘lgani uchun, unga yaqin yerlarda ham qishloq
xo‘jalik ekinlarini ekish imkoniyati saqlab qolinadi. Oddiyroq qilib aytganda, bunday
qurilmalar uchun ajratilgan hududlar dehqonchilikka salbiy ta’sir qilmaydi.
Shuningdek, ular hech qanday yoqilg‘i talab etmaydi. Masalan, 1
MW
quvvatli ShES
20 yil davomida taxminan 29 ming tonna ko‘mir yoki 92 ming barrel neftni tejaydi.
Yana bir jihati, shamol elektr stansiyalari boshqa energiya
ishlab chiqaruvchilardan
farqli ravishda atrof-muhitni zararli chiqindilar bilan ifloslantirmaydi. Aytaylik, 1
MW
quvvatli qurilma sayyoramiz atmosferasiga har yili
chiqarilayotgan karbonat
angidrid (СО
2
) gazini 1800 tonnaga, sulfat oksidi (SО
2
) gazini 9 tonnaga, azot
oksidlarini esa 4 tonnaga qisqartiradi. «Global Wind Energy Council» tashkilotining
hisob-kitoblari ham shunga monand: 2050-yilga borib jahon shamol energetikasidan
foydalanish tufayli atmosferaga chiqarilayotgan СО
2
gazining yillik hajmi 1,5 milliard
16
tonnaga kamayadi. Eng muhimi, shamol tabiatan bitmas-tuganmasdir.
