|
jadval Xo‘jalik subyektlarining pul oqimlariga baho berish uchun o‘rganiladigan ko‘rsatkichlar va ularni baholash mezonlari
|
| bet | 258/316 | | Sana | 11.06.2024 | | Hajmi | 1,74 Mb. | | #262678 |
Bog'liq Moliyaviy va boshqaruv tahlili Vahabov A V va boshq ЮЛДАШ 61e49 jadval Xo‘jalik subyektlarining pul oqimlariga baho berish uchun o‘rganiladigan ko‘rsatkichlar va ularni baholash mezonlari
Ko‘rsatkichlar
|
Pul oqimlariga baho berish uchun o‘rganiladigan ko‘rsatkichlar izohi
|
Salbiy
|
Qoniqarli
|
Ijobiy
|
Mahsulot sotishdan tushgan tushumning o‘sishi (sotish hajmi), %
|
0 dan past
|
0 dan - 20 gacha
|
20 dan yuqori
|
Korxona aktivlarining (mol-
mulkining) iqtisodiy rentabelligi, %
|
10 dan past
|
10 dan - 15 gacha
|
15 dan yuqori
|
Aylanma kapitalga ehtiyojning o‘sishi, %
|
25 dan yuqori
|
10 dan - 25 gacha
|
10 dan past
|
Aylanmadan tashqari (uzoq muddat- li) aktivlarga ehtiyojning o‘sishi, %
|
25 dan yuqori
|
10 dan - 25 gacha
|
10 dan past
|
Kredit foizlarini qoplash, marta
|
2 dan past
|
2 dan - 4 gacha
|
4 dan yuqori
|
Qarzlarni qaytarish muddati, oy
|
10 dan ortiq
|
3 dan - 10 gacha
|
3 dan past
|
Korxona kapitalida qarz mablag‘larining ulushi, %
|
50 dan yuqori
|
40 dan - 50 gacha
|
40 dan past
|
Jadval ko‘rsatkichlaridan foydalanib pul mablag‘larining sof kirimi va chiqimiga ta’sir etadigan sabablar (omillar) haqida xulosalar qilish mumkin.
Xo‘jalik yurituvchi subyektlarning pul mablag‘lari oqimini tahlil etishda, yuqorida ko‘rsatib o‘tilgan uslublardan kengroq foydalanilganda korxona menejeri uchun to‘g‘ri va optimal boshqaruv qarorlarini qabul qilishga kerak bo‘ladigan tahliliy ma’lumotlar olish imkoni tug‘iladi. Bu esa bugungi iqtisodiy munosabatlar sharoitida korxonaning raqobat- chilari bo‘lgan xo‘jalik subyektlarini yengib chiqishga hamda bozorda o‘z mavqeyini mustahkamlashga olib keladi.
Respublikamizda pul oqimlarini yuqoridagi baholash uslublari orqali baholashpul mablag‘larini o‘rganishni xalqaro standartlar dara- jasiga yaqinlashtiradi. Bu esa respublikamizda faoliyat ko‘rsatayotgan korxonalarga ham xorijiy investorlar qiziqishining ortishiga sabab bo‘la- di, deb hisoblaymiz. Xususan, chet ellik iqtisodchi olimlar L.Dj.Gitman, M.D.Djonk pul oqimlari harakati bo‘yicha tadqiqotlar olib borib, xorijiy investitsiyalar ishtirokida tashkil etilgan korxonalarda ikkita moliyaviy ko‘rsatkichni investitsiyalar uchun mezon qilib olishni taklif etdilar:1
Diskontlangan pul mablag‘larining oqimini hisoblash.
Investitsiyalarning taxminiy daromadliligini hisoblash.
Bu ikkala usul ham sof operatsion (muomala) foydasini hisoblashga xizmat qiladi.
Pul mablag‘lari diskontlangan oqimini hisoblash ham investitsiya- larning daromadlilik ko‘rsatkichi bo‘lib, investitsiyalar tahlilida pul oqimlari summasidan soliqlarni ayirib tashlab, sof muomala foydasi qiymatini hisoblashni talab qiladi. Sof qiymat pul oqimlarining joriy qiymati bilan kapitalning investitsiyaga qo‘yilgan dastlabki qiymati o‘rtasidagi farq hisoblanadi.
Investitsiyalarning taxminiy daromadliligini hisoblash investitsiya qilinadigan obyektning yaroqliligini baholash amali bo‘lib, u investit- siyaning to‘liq daromadliligi normasini bir necha yillar davomida tushgan barcha daromadlar hisobidan qayta investitsiyalash imkoniyatini ko‘rsatadi.
Professor T.Malikovning fikricha, «Diskontlashtirish kelajakda olinishi mumkin bo‘lgan har qanday summa hozirgi paytda kichikroq (ozroq, kamroq) bo‘lgan subyektiv foydalilikka (bahoga) ega degan aqidaga asoslangan. Diskontlashtirish investitsiyalarning kelgusi qiy- matini baholashda, qimmatli qog‘ozlarning qiymatini aniqlashda, bank, valuta, sug‘urta amaliyotida va boshqa hollarda keng qo‘llanilishi lozim».2
«Pul oqimlari to‘g‘risidagi hisobot»da joriy (operatsion), inves- titsiya, moliyaviy va soliqqa tortish faoliyatlari bo‘yicha pul mablag‘lari kirimi va chiqimi ifodalangan.
|
|
Bosh sahifa
Aloqalar
Bosh sahifa
jadval Xo‘jalik subyektlarining pul oqimlariga baho berish uchun o‘rganiladigan ko‘rsatkichlar va ularni baholash mezonlari
|
