164
Operatsiyaga donaviy vaqt me‟yorini hisobi uchun qo„yidagi formula ishlatiladi.
T
d
=T
on
(1+A
dam
+ A
xk
/100)*k;
bu erda: T
on
- operatsiya operativ vaqti, T
on
=T
a
+T
yo
;
T
a
-asosiy texnologik, vaqt, T
yo
yordamchi vaqt.
A
xk
-ish joyiga xizmat ko„rsatish vaqti, T
on
-dan foizlarda;
A
dam
-dam olish va shaxsiy ehtiyojlar vaqti, T
on
dan foizlarda;
K-operativ vaqtga yig„ishda donaviy-kalikulyasion vaqt aniqlanadi.
T
d-k
=T
d
+T
t-x
/n;
bu erda: T
t-x
-detallar partiyasiga tayyorlov-xotima vaqti.
Donaviy yoki donaviy-kalkulyasion vaqt asosida mahsulotni butun yig„ish
mehnat sarfi, ishchi joylari yoki bir xil maxsulotni yig„adigan
oqimlar soni
aniqlanadi.
Mashinalarni sinash.
Texnologik jarayonni amalga oshirishda yig„ish sifati
uni turli xil bosqichlarida tekshiriladi. Mashinalarni sinash ularni tayyorlashdagi
yakuniy operatsiya hisoblanadi. Mahsulotni sinash
deyilganda ishlatish yoki
ekspluatatsiya qilishni o„xshatish jarayonlarida hamda berilgan dastur orqali
mahsulotga ma‟lum ta‟sir ko„rasitishda mahsulot sifatini ko„rsatkichlarini
kattalashtirish, tajribaviy aniqlash tushuniladi (Gost 16504-81).
Nazorat va maxsus (tadqiqot) sinashlarini ajratiladi.
Nazoratli sinash-bu
mahsulot sifatini nazorat qilish maqsadidagi sinashdir.
Nazoratli sinashlarni turlaridan biri-qabul qilish-topshirish sinashlaridir,
bunda tayyorlovchi tomonidan mahsulotni topshirishga yaroqligi to„g„risida
qaror
qabul qilish uchun tayyor mahsulotni nazoratli sinash tushuniladi. Bunday sinashlar
oldindan belgilangan dastur asosida o„tkaziladi va ularni tarkibi quyidagicha[9]
1.Mahsulotni statik holda tekshirish. Bunda quyidagilar tekshiriladi:
-tegishli jihoz uchun standartga binoan aniqlik me‟yorlariga
mahsulotni
geometrik
aniqligini
mos
kelishi;
harakatchan
qismlarini
tekis
siljitish;
elektrojihozlarni yig„ish sifati va hakozolar.
165
2.Mahsulotni salt yurishda tekshirish. Bunda mahsulot mehanizmlari va
tuzilmalarini to„g„ri
ishlashi; salt yrishdagi tekshirishlar belgilangan sinash dasturiga
asosan o„tkaziladi.
3.Mahsulotni yuklama ostida tekshirish. Bunda quyidagilar tekshiriladi: eng
katta quvvat yoki burovchi moment bilan mahsulotni yklashdagi barcha mexanizm va
tizimlarni
raddiyasiz ishlashi; ishlab chiqarish sharoitlarida ishlash sifatini,
ekspluatatsion tasniflarni.
4.Maxsus yoki tadqiqotli sinashlar-bu mahsulot ko„rsatkichlarini
va sifat
ko„rsatkichlarini o„rganish maqsadida o„tkaziladigan mahsulot sinovi.
Sinashni bu usullari maxsus dastur asosida turli konstruktiv o„zgarishlarni
yaroqliligini o„rganish zarurligida o„tkaziladi.
