O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi a. A. Safoev, E. A. Normatov, I. Ya. Rajabov

156 
6.3-rasm. Etkazish bilan yig„ish (shayba 1 xatoligini kompensasiyalash uchun 
qalinligi bo„yicha jilvirlanadi tokarlanadi, va hakozo). 
6.4-rasm. Harakatchan kompensatorlar qo„llagan holda yig„ish; a-kompensator 
tortgich; b-qayd etuvchi vintli o„rnatish halqasi; v-ponali qurilma; g-qirqma konusli 
vtulka; d-elastik material; 
Etkazish yoki sozlash usullarini qo„llashda mahsulot konstruksiyasiga maxsus 
detali kompensator kiritiladi, uni o„lchami yig„ishda ma‟lum qatlam olib tashlanuvchi 
yoki olib tashlanuvchi yuzalar holatini o„zgarishi bilan amalga oshiriladi. 

157 
Ikkala usulni qo„llashda yig„iladigan detallar kengaytirilgan, iqtisodiy 
erishiladigan ishlab chiqarish joizligi bo„yicha tayyorlanadi, ammo yig„ish jarayonida 
etkazish va sozlash ishlariga qo„shimcha vaqt sarflanadi. Bunda birlamchi yig„ish 
ishlari bajariladi va kompensatsiya zvenosini etkazish darajasi aniqlanadi, mehnat 
sarfi ortadi, yuqori malakali ishchi talab etiladi. Etkazish usuli donalab va kichik 
seriyali ishlab chiqarishda qo„llaniladi. Sozlash usulida birlamchi yigish ishlariga 
hojat bo„lmaydi, mehnat sarfi nisbatan kamayadi. 
Oqimli yig„ishni amalga oshirish imkoni yaratiladi, ammo maxsus detallar-
kompensatorlarni yaratilishi mahsulot konstruksiyasini murakkablashtiradi. Sozlash 
usuli mayda va seriyali ishlab chiqarishlarda qo„llaniladi. 

Download 8,1 Mb.