Bir necha birikmalarning oshsizlash qobiliyati Charm
xususiyati
Oshsizlovchi
birikmalar
Oshsizlanish miqdor sigimi, %
Nomi
Kontsen
mol/l
bir vannali
usulda
oshlangan
ikki vannali
usulda
oshlangan
sul’fit xrom
kompleksida
oshlangan
Bir vannali
oshlash
usulida
oshlangan
charm
Shavil
kislota
0,25
80,4
48,8
54,6
Segnet
tuzi
0,25
46,6
17.1
20,1
O‘yuv-
chi
natriy
0,50
19,2
53,2
57,5
Niqoblovchi anionlarning oshsizlash qobiliyati yuqori
hisoblanadi. Buni jadval ko‘rsatkichlaridan bilib olish mumkin.
Oshlash xarakteriga bog‘liq holda bir modda har xil oshlash usuliga
qarab turlicha xrom birikmalarini charmdan chiqarish qobiliyatiga
ega, ya’ni charmni har xil oshsizlaydi.
Ba’zi bir neytral molekulalar ham xrom bilan oshlangan
charmlarni oshsizlash xususiyatiga ega. Bunga misol, mochevina va
sut kislotasi anioni qatnashuvida, ter ta’sirida xrom charmlari buzila
boshlaydi.
Xrom charmlarini oshsizlanishi oksidlovchilar ta’sirida ham
ro‘y beradi. Bunda oksidlovchilar uch valentli xromni olti valentli
xromga aylantiradi va buning natijasida kollagen bilan bog‘langan
oshlovchi zarralari orasidagi bog‘lanish buziladi va charm
oshsizlanadi.
Xrom
charmlarini
quruq
isitishda
uning
mexanik
mustahkamligi pasayadi. Bu hodisani birinchi marta G.G. Povarnin
195
va F.E. Sapeginlar o‘rgangan. Masalan, xrom charmlarini olti sutka
davomida 70
0
S haroratda quritishda charmning mustahkamligi uch
marta kamayar ekan.
Mustahkamlikni kamayishi bilan bog‘langan suv miqdori va
pishish harorati ham kamayar ekan.
15-jadval
