17
1.7-shakl.
Poʻlat qattiq jism hisoblanib, kuch ta’sir ida juda
kam deformatsiyalanadi. Shuning uchun gʻildirak
va relsning oʻzaro ta’sir i 1 ta bosim kuchi bilan ifodalanadi.
kuchlarning teng ta’sir etuvchisi -
jismga ta’sir qiluvchi bir necha
kuchlarni bitta kuch bilan almashtiruvchi kuchga aytiladi. Aslida kuchlar jismning
kichik yuzasiga ta’sir qiladi, ammo biz ularni bir nuqtaga toʻplab, bitta kuch
sifatida olamiz. Masalan, relsning bosim kuchi koʻrinishida (1.7-shakl).
mexanik sistema
deb, har birining harakati va holati boshqalarining
harakati va holatiga uzviy bogʻliq boʻlgan moddiy nuqtalar, yoki jismlar
toʻplamiga aytiladi. Mexanikada ixtiyoriy mexanizm-mashinalar, quyosh
planetalar sistemasi, yoki alohida bitta jism mexanik sistema boʻlishi mumkin.
Ideyallashtirilgan (abstraksiyalashtirilgan) tushunchalar mexanikada juda
koʻp, qolganlariga kerakli joyda izoh berib ketiladi.
Mexanikada asosan toʻrtta oʻlchovlar juda koʻp uchraydi:
Uzunlik -
moddiy nuqtaning fazodagi oʻrnini va qattiq jismning, yoki
mexanik sistemaning hajmini aniqlashga ishlatiladi. Keyinchalik uzunlik jismlar
orasidagi masofa va ularning geometrik xususiyatlarini aniqlashda ishlatiladi;
