O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi m. M. Mirsaidov, T. M. Sobirjonov nazariy mexanika

Download 6,14 Mb. Pdf ko'rish
bet	75/177
Sana	20.05.2024
Hajmi	6,14 Mb.
	#245516

1 ... 71 72 73 74 75 76 77 78 ... 177

Bog'liq
Nazariy Mexanika darslik

Eyler formulasi

tezlanish
maydoni
3.20-shakldagi kabi tasvirlanadi.
3)
Q a t t i q j i s m n u q t a l a r i n i n g c h i z i q l i t e z l i k v a c h i z i q l i
t e z l a n i s h v e k t o r l a r i .
Ixtiyoriy M nuqtaning tezlik - va tezlanish -
vektorlari ifodalarini
aniqlash uchun, AB aylanish oʻqining ixtiyoriy O nuqtasidan -radius vector
oʻtkazamiz (3.21-shakl).
U holda h=r

sin

va (3.) formulaga asosan,
|
yoki
=
x
y
z
x
y
z
i
j k
r r r
  
(3.58)
Shunday qilib,
-vektor koʻpaytmaning
miqdori, M nuqta tezligining moduliga teng ekanligi
isbotlandi.
va
vektorlarning yoʻnalishlari
OMB tekisligiga perpendikulyar yoʻnalgan ekan.
Demak
aylanayotgan jismning ixtiyoriy nuqtasining
tezlik vektori
, jismning
burchakli tezlik vektorini shu nuqtaning radius vektoriga boʻlgan vektor
koʻpaytmasiga teng ekan.
(3.58) formulaning ikkala tomonidan vaqt boʻyicha bir marta hosila olsak,
3.20-shakl
3.21-shakl

135
= (
yoki
= (
.
(3.59)

(3.58),(3.59) formulalar
Eyler formulasi
deb ataladi.
Demak qattiq jismning qoʻzgʻalmas oʻq atrofidagi aylanma harakatida
nuqtalarining tezlanishi urinma (aylanma) va normal (markazga intilma)
tezlanishlarning vektor yigʻindisidan iborat. Urinma tezlanish M nuqta urinmasi
boylab, normal tezlanish esa MC chizigʻi boʻylab aylanish oʻqiga yonalgan boʻladi
(3.17-shakl va 3.19-shakl).
Nazariy ma’lumotlarni mustahkamlash uchun amaliy masalalar yechishga
oʻtamiz.

Download 6,14 Mb.

1 ... 71 72 73 74 75 76 77 78 ... 177

Download 6,14 Mb.

Pdf ko'rish