|
O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi namangan davlat instituti
Pdf ko'rish
|
| bet | 162/251 | | Sana | 07.06.2024 | | Hajmi | 7,63 Mb. | | #261339 |
Bog'liq biologiya majmua33-rasm
.
Allel bo‘lmagan genlarning o’zaro
ta sirida tovuqlarda pat rangining
irsiylanishi (epistaz).
I — rang hosil qiluvchi gen
faoliyatini to’xtatadi,
i
— rang hosil
qiluvchi
gen
faoliyatini
to’xtatmaydi, C — rang hosil
qiluvchi gen, c — rang hosil
qilmaydigan gen.
leggorn oq
Viandod
oq
Mazkur misolda bir belgiga ikkita gen ya’ni I va C genlar ta’sir ko‘rsatadi. Dominant
ingibitor bir vaqtning o‘zida belgiga ta’sir etuvchi ham dominant ham retsessiv genlarning faoliyatini
to‘xtatishi mumkin. Demak, mazkur misolda tovuq duragaylari genotipida
I
bo‘lgan taqdirda C geni
faoliyati to‘xtagani sababli pat rangli bo‘lmaydi.
i
retsessiv geni gomozigota holatda bo’lgandagina C
geni patda rang hosil qiladi. Shunday qilib, C geni belgiga bevosita, I geni esa bilvosita, ya’ni C geni
faoliyatini bo‘g‘ish orqali ta’sir ko‘rsatadi.
F
2
da belgilarning nisbatini 12:3:1 sxemada bo‘lishi.
Agar chatishtirish uchun tanlangan ota-
ona formalar ham fenotip, ham genotip jihatdan farq qilsalar, u holda F
2
da fenotiplar bo‘yicha
12:3:1 nisbatda xilma-xillik hosil bo’ladi. Misol uchun yung rangi oq va qo‘ng‘ir, urg‘ochi va erkak
itlarning chatishishidagi birinchi va ikkinchi avlodini olsak, birinchi avlodda erkak va urg‘ochi itlar
yungi oq rangda bo’ladi. Mabodo G‘
1
dagi erkak va urg‘ochi itlar o‘zaro chatishtirilsa, u holda F
2
dagi
itlarning 12/16 oq yungli, 3/16 qora yungli, 1/16 qo‘ng‘ir yungli bo’ladi. Bu misolda dominant
ingibitor gen bir vaqtning o‘zida yungdagi qora rangni hosil etuvchi (A), hamda qo‘ng‘ir rangni
hosil qiluvchi (a) gen ta'sirini bo‘g‘adi (34-rasm).
|
| |
